Анатоль Казлоў - Горад у нябёсах

Згаладала-састылыя галубы і галубкі пахаваліся ў зацішку пад’ездаў з расхлябанымі дзвярыма, за бляшанымі сметніцамі і пластыкавымі сценамі кіёскаў, на гарышчах старых, пабудаваных у сярэдзіне мінулага стагоддзя, хацін-баракаў, якія засталіся яшчэ ў горадзе і заціснуты ў квадраты новымі ярка размаляванымі гмахамі.

Шкада галубоў і яшчэ бяздомных сабак, якіх не паспелі адлавіць і змярцвіць адпаведныя службы. Галубы і сабакі не спускаюцца ў падземны пераход. Баяцца, ці мо, як і Антак Перуновіч, бачаць шэра-белую столь з мурашыстай плоймай чалавечых думак-расчараванняў, ледзяшоў-сталактытаў брыдкіх і нізкіх жаданняў. Галубам і сабакам боязна ад іх, Антаку ж — не. Бо ён — чалавек, адзін з мільёнаў двухногіх гаманлівых істот з незлічонымі хаценнямі. Для іх заўсёды і ўсяго мала... Ім кожную хвіліну трэба... Галубы ж і сабакі здаволеныя крошкамі хлеба і аб’едзенай косткай з баршчу. На тое яны птушкі і жывёлы, каб шчаслівіцца малым і тысячагоддзямі радавацца сонцу, кожнаму пражытаму дню, нават завеістай зіме. Яны — неад’емная частка прыроды, яе сарцавіна, аснова і апірышча. Кожная птушка, яшчарка, мятлік...

Антак не адводзіць позірку ад бруднай падлогі перахода ў размаітых мокрых узорах расталага снегу. Няспынны шоргат людскіх ног у мадэльных ботах і боціках, навюткіх і стаптаных чаравіках. Яму ўжо ўстыла ўглядацца ў столь, бо фізічна адчувае цяжар, што навісае над яго галавой. І хочацца выбрацца адсюль на волю дня без асвятляльных лямп, але палохае завіруха. Ён жа не сабака ці голуб і нават не варона, якія прымаюць усё належным чынам, а зацывілізаваны чалавек, што ўмее бачыць нябачнае і чуць тое, што прамінае вушы астатніх.

Антаку трыццаць два гады. Усяго ці ўжо? Шчыра кажучы, ён не ведае, як адказаць на такое пытанне. Нават самому сабе. Бываюць часіны, калі хлопцу карціць да гэтых дзвюх лічбаў дадаць пару нулёў, а іншым разам навальваецца неадольнае парыванне выкрасліць тройку ці двойку, у горшым выпадку дадаць адну да другой — і не больш. Вось і разбярыся ў такой сітуацыі. Хаця навошта? Гэта ж здорава, калі не ведаеш, у якім узросце пражывеш наступны дзень. Сёння, у студзеньскі паўдзённы час, яму трыста дваццаць гадоў, а мо і тры тысячы дзвесце. У залежнасці ад таго, колькі прыляпілася абсалютна пустых нулёў да ягонай тройкі з двойкаю.

Перуновіч міжволі зірнуў на свае рукі. Скура на пальцах як пергамент, пазногці сінія. Перавярнуў далонямі ўгору і прыглушана выдыхнуў: незлічонае павуцінне глыбокіх баразёнак на далонях — нямое сведчанне яго, Антакава, узросту. Але, гэта сёння, зараз ён такі старажытна-мудры старац, а заўтрашнім днём усё перавернецца-перакуліцца, і будзе пачуваць сябе Перуновіч ружовашчокім дзіцянём, што пазірае на Божы свет бязвіннымі вачамі з адной толькі мэтаю — спазнаць яго, наноў зведаць. Вось такая акалічнасць Антакавай існасці. Ён не адзін раз ужо задумваўся над тым, што з’яўляецца найлепшым жывым дапаможнікам для вопытных псіхіятраў. Вось дзе мелі б яны магчымасць разгарнуцца! Шкада, што не даюць небаракам за іх адкрыцці Нобеля. А, можа, у выключных выпадках і прысуджаюць жаданую прэмію?

Перуновіч часта, асабліва па выхадных, прыходзіць у гэты падземны пераход каля галоўнай плошчы горада. Апускаецца на кукішкі менавіта тут, дзе і зараз туліцца. Адзінае месца, у якім можна яму адпачыць ад надакучлівых бесцялесных істот, што запаланілі ўвесь горад.

Дзіўна ўсведамляць, што ніхто, акрамя Антака, не бачыць над горадам яшчэ аднаго горада. Такога ж вялікага, але нашмат цішэйшага, утульнага ды лагоднага. У горадзе над горадам няма метро, але таксама растуць дрэвы і вазніцы паганяюць коней доўгімі бізунамі, паненкі там не носяць міні-спадніц і ніхто не ўключае электрычнасць, калі заходзіць сонца ды апускаецца ноч. Вышэйшы горад не любіць тлуму, не забруджвае паветра. Там кожны сам сабе гаспадар, там...

— Алё, Перуновіч! — дзяўчына паклала руку на вязаную шапачку Антака і паль¬цам! шалахнула яго галаву. — Яшчэ не вечар, а ты паспеў ужо набрацца. Малайчына, адлёт!

Хлопец некалькі секунд тупа пазіраў на акруглыя калені ў калготах цялеснага коле¬ру. Іх не прыкрывала паліто, не дацягвала пару сантыметраў. («Ці ж па такім надвор’і так апранацца трэба?» — мільганула думка.) Перуновіч адарваў позірк ад запэцканай нагамі падлогі, перасільваючы сябе, закінуў галаву так, што прыхаваны падбародкам кадык-коўцік вылузнуўся з-пад шаліка вострым трохкутнікам. Перад ім стаяла Танька і хітравата ўсміхалася. Быццам злавіла Антака на нечым непрыстойным, за што ён павінен сарамаціцца.