Анатоль Бутэвіч - Прыгоды памаўзлівай Рыскі

Пасля першага паходу ў лес і асваення прыдуманай ёй тэхналогіі збору шампіньёнаў Рыска стала заядлым грыбніком. Не было той суботы ці нядзелі, каб яна разам з усімі не выбіралася ў грыбны замежны лес.

Пра свае лясныя паходы і прыгоды Рыска ахвотна расказвала Джону. Той спачатку не даваў веры Рысчыным байкам, бо сам ён, хоць і даўно жыве тут, але ні разу не быў у лесе. Аднак, калі Рыска пачаставала Джона смажанымі шампіньёнамі, якія яму вельмі спадабаліся, той адразу паверыў і нават папрасіўся ўзяць яго з сабой.

Мяў. Там я і мышэй палаўлю, хваліўся ён Рысцы.

Але з-за гэтага Рыска і не хацела браць Джона, бо што да лоўлі мышэй, то хіба гэта гуманна – знішчаць жывую істоту?

Мя-аў… Гледзячы як да гэтага ставіцца, пачаў філасофстваваць Джон. – Людзі ж рэжуць курэй і харчуюцца імі, дадаў ён, хітра ўсміхнуўшыся.

Не мерай усіх на адзін капыл, не захацела Рыска працягваць марную дыскусію і пабегла панюхаць грудкі на двары: мо і тут растуць шампіньёны…

Той суботай яны зноў паехалі ў лес. Звыкла і ахвотна займаліся грыбным паляваннем.

Хутка назбіралі поўныя кошыкі і вырашылі спыніцца на сонечным узлеску, каб трохі перадыхнуць і ўпарадкаваць грыбы.

Рысцы не сядзелася. Выгнуўшы спінку, яна абнюхала ўсе бліжэйшыя мышыныя норкі.

Пасля стала на заднія лапкі, пярэднімі абаперлася аб ствол гонкага бука, прыклала вуха і слухала, як звініць на ім лістота.

Затым задрала галоўку і сцішана пазірала ў высокае неба, дзе ў глыбокім-глыбокім блакіце гарэза-ветрык гушкаўся на гнуткіх вершалінах дрэў…

Рысцы здавалася, што на вялізным букавым чоўне яна плыве па бязмежным прасторы блакітнага акіяна. Імчыцца так хутка, што ажно пеністыя воблакі кучаравяцца за імклівым чоўнам…

Пасля на самым ускрайку ўзлеску Рыска ўбачыла разгалістыя кусты з белымі кветкамі на доўгіх ніцых галінках. Ёй захацелася панюхаць іх і наламаць букет для Надзейкі – сваёй грыбной партнёркі.

Заняўшыся грыбамі, ніхто і не заўважыў, куды знікла Рыска. Калі збіраліся ад’язджаць, пачалі клікаць котку. Але яна не адмяўквалася. Тады пайшлі шукаць яе.

Ля кустоў шыпшыны Надзейка пачула нямоглы Рысчын голас:

Мя-а-а-аў… Я не ма-а-агу-у-у вы-ы-ылезці-і-і-і… Не пуска-а-а-аюць калю-у-у-учкі… Мя-а-аў…

Дзяўчынка паклікала на падмогу тату з мамай.

Надзейчын тата хацеў выбавіць Рыску. Але ледзь ён працягнуў руку, каб рассунуць куст, як дзесяткі вострых калючак упіліся яму ў скуру. Ледзьве ён дастаў руку.

Да самага локця яна была падрапана шыпшынавымі калючкамі і моцна крывавіла.

Калі тата ўставаў, то зачапіўся кашуляй за калючую галінку, і на ёй засталіся доўгія вырваныя палосы.

Трэба неадкладна ехаць па сякеру, сказаў тата. Без яе Рыску не вызваліць. Вы заставайцеся тут, а мы з Сяргеем мігам…

Надзейка з мамай засталіся ля куста. Яны ласкава размаўлялі з Рыскай, прасілі пацярпець.

Мя-а-аў… Я ця-а-арплю-у-у-у… дрыготкім голасам адказвала Рыска. Але мне само-о-отна-а-а ту-у-ут… І страш-на…

стра-а-а-а-ашна… Мя-а-аў… Гэткія крыважэ-э-э-эрныя кве-е-е-еткі.

Гэта не кветкі вінаватыя, Рысачка, адказала Надзейка. – Гэта калючкі такія паскудныя…

Рысцы хацелася як мага хутчэй выбрацца з гэтай пасткі. Яна торгалася то ў адзін бок, то ў другі.

Але дарэмна.

Вострыя калючкі балюча ўпіваліся ў цела і не адпускалі. Яны вырывалі поўсць, раздзіралі скуру.

Рысачка, мілая, ты не кратайся, пасядзі спакойна, прасіла Надзейка. – Хутка прыедзе тата… Ён ужо едзе… Чуеш?

Неўзабаве пачуўся гул машыны.

Тата адзеў брызентавыя рукавіцы і пачаў высякаць куст, каб дастаць Рыску.

Аднак шыпшына ніяк не хацела адпускаць сваю ахвяру. Яна скалашмаціла татавы рукавіцы, не давалася сякеры.

Калі тата ўсё ж высек акропленыя крывёю калючыя галінкі і дабраўся да Рыскі, яе было не пазнаць: калючкі смяротна знявечылі ўсё цела.

Буйныя, як боб, слёзы самі сабой пакаціліся з Надзейчыных вачэй. Не маглі змаргнуць слязу і тата з мамай.

Рысачка, мілая… пачала Надзейка і ледзь не захлынулася ад пякучых горкіх слёз.

Ёй было страшна не толькі дакрануцца, але нават пазіраць на спакутаванае і знявечанае цельца любімай коткі…

Адратаваць Рыску не ўдалося. Не дапамог і лекар.

Яе пахавалі на тым самым ўзлеску грыбнога лесу…

Фотаздымак, дзе Рыска наструнена-выцягнутая стаіць на задніх лапках і цікаўна-запытальна пазірае ў аб’ектыў фотаапарата, Надзейка ўставіла ў рамку і паставіла на столік ля свайго ложка і Рысчынага спальнага дыванка…