Уладзімер Глыбінны - На сьвятой зямлі

Цяпер КУВУКЛІЯ (Малая Царква) уяўляе сабою чатырохкантовую капліцу ў 8 мэтраў даўжыною і каля 5 мэтраў і 30 сантымэтраў ушыркі. З заходняга боку яна заканчаваецца пяцікутнікам. Уверсе над плоскім дахам узвышаецца цыбулепадобны купал.

Знадворку Капліца КУВУКЛІЯ прываблівае сваім прыгожым ружовым мармурам. Ейная балюстрада ўздоўж усяго даху падтрымваецца шаснаццацю пілястрамі. Фасад капліцы ўпрыгожаны чатырмя вітымі калёнамі. Мноства ікон вісіць там пад колькімі ярусамі залатых і срэбраных лампадаў трох веравызнаньняў, праваслаўных у тым ліку. Перад уваходам - высокія падсьвечнікі з агромністымі сьвечамі. Над уваходам - мармуровая пліта з мазаічным абразом Уваскрошаньня.

Паломнікі ў ціхім задуменьні ўзыходзяць на нізкі ганак, па абодвы бакі якога - два авальныя вакны для раздачы сьв. агню багамольцам ў Вялікую Суботу.

У квадратовым Аўтары Анёла пасярэдзіне - высокая мармуровая ваза, у якой ляжыць частка камня, які некалі зачыняў уваход у пячору Гасподняга Гробу. Калі архірэй адпраўляе тут Боскую Літургію, тады ваза пакрываецца дошкаю і служыць як прастол, а ахвярнікам служыць сама Дамавіна Хрыстовая. Калі ж Боскую Літургію адпраўляе іерей, то ахвярнікам і прастолам служыць Гасподні Гроб, а сьвятар адбывае проскамідыю ўкленчыўшы. І тады сапраўды голас сьвятара, што даносіцца з Боскай Пячоры, нагадвае голас Анёла, абвесьціўшага сьвету пра перамогу Хрыстовую над апошнім ворагам - сьмерцяй.

Яшчэ ў чацьвёртым, пятым і шостым стагодзьдзях можна было бачыць перад уваходам у Пячору Гробу адвалены камень, завялікі, каб яго лёгка можна было зьнесьці, «бе бо велій зело». Адно пры цары Хакіме камень той быў разьбіты на часткі і раскрадзены. Толькі малая частка яго была захаваная да нашага часу і цяпер зьяўляецца няўміручым сымбалем перамогі Хрыстовай.

З столі зьвешваюцца дзесяткі грэцкіх, каталіцкіх, армянскіх і адна коптская лампада. З нявычэрпнай пакорай і ўціхаміраньнем старыя і маладыя, жанчыны і мужчыны рознага веку і ў рознай нацыянальнай і эўрапэйскай вопратцы, з адменнымі рысамі ў тварах, людзі розных расаў і колераў аднолькава ціхмяна сьхіляюцца ўкленчыўшы да Боскай вазы. Пасьля сагнуўшыся, ледзьве не паўзучы, хрысьцячыся і шэпчучы словы малітвы на розных мовах, яны праз нізкі праход праходзяць у Пячору Гробу. Праход той першапачатнага паходжаньня. Над дзьвярыма Пячоры два мармуровыя Анёлы трымаюць вянок, а вышэй над імі - мармуровы образ Сашэсьця Хрыста ў пекла. Бальшыня людзей ўваходзіць, як і выходзіць, укленчыўшы.

Магільня Хрыстовая - невялікая. Там ледзь здолеюць адначасна ўціснуцца 3-4 чалавекі. Палову пячоры займае справа ад уваходу высечанае ў скале ложа Хрыстовае, даўжынёю ў два мэтры і 80 сантымэтраў, вышынёю ў 60 сантымэтраў. Яно пакрытае мармуровай плітою, якая нястолькі ўпрыгожвае, як ратуе ложа ад руплівых паломнікаў, што стараюцца адламаць частку ложа як рэліквію. Цяпер ідуць перамовы аб аднаўленьні пліты, якая ўжо часткава пацярпела ад часу і бязупынных пацалункаў мільёнаў паломнікаў праз стагодзьдзі. Аднак вымена паглядаў паміж рознымі веравызнаньнямі пакуль што не дала станоўчага адказу, адкуль прывезьці мармур - з Грэцыі ці з Італіі.

Сорак тры лампадкі, спушчаючыся з гары, асьвятляюць пячору. Вакол пячоры на сьценах словы трапара сьв. Іоанна Дамаскіна, што глыбока западаюць у сэрцы непарушнаю сілай пераконаньня.

Над самім ложам абраз Госпада, які паўстае з мёртвых. Божая Маці пільнуе спакой зь сьцяны. Усё тут сьведчыць аб вялізарнейшай перамозе Хрыстовай. Ёй пасьвячаюцца ня менш трох штодзённых Божых Літургіяў: апоўначы - праваслаўная, папярэджаная грэцкай, ад трэцяй гадзіны ночы да шасьці раніцы - армянская служба, ад шостай раніцы да дзевятай гадзіны - каталіцкая, а таксама грэцкая ютрань у Царстве Ўваскрошаньня, у г.зв. Кафоліконе. Каталікі і іншыя веравызнаньні таксама часта служаць у іншых капліцах Храму Гасподняга.

Нядзелямі тут часта чуецца адначасна ўрачыстае сьпяваньне адразу на колькіх мовах; грэцкія, армянскія, коптскія псальмы мяшаюцца з каталіцкім арганам. Магутны хор розных песьняпсальмаў высока ў неба ўзносіць словы праслаўленьня Адзінага для ўсіх хрысьціянаў Збавіцеля. Асобна прыцягвае ўвагу сырыйскі хор, які сьпявае па-армейску - на мове Хрыста. Грэцкая мова для праваслаўнага вуха гучыць старажытняй прыгажосьцяй, дарма, што часам выдаецца чужынцу аднастайнай. Каля сьвятых месцаў ейная прыгажосьць неяк асабліва глыбока западае ў сэрца і будзіць салодкія водгукі рэлігійнага пачуцьця. І як добра тады ўсьведамляць добрадзейнасьць таго факту, што Гасподні Гроб не належыць аднаму якому-небудзь вызнаньню ці царкве. Месца Пахаваньня і на трэці дзень Уваскрослага Госпада, Сына Божага, ёсьць здабыткам усіх веруючых, незалежна ад якое-колечы рэлігіі. І сапраўды, у вачох кажнага хрысьціяніна гэтая Пячора ёсьць неацэннай крыніцай Божай Раскошы: тут спачыў ад усіх сваіх цудоўных дзеяньняў, твораных дзеля нас грэшных, дзеля нашага выратаваньня, сам Госпадзь і, спачыўшы, уваскрос трыдзённа. Менавіта сюды перш-наперш кажны паломнік прыносіць малітоўныя парывы і тут у доўгім укленчаньні над ложам Госпада гарачымі сьлязамі амываецца і ачышчаецца кажная грэшная чалавечая душа.