Михаил Катюшенко - Сустрэча пасля развітання

— 3 гэтым час канчаць, Андрэй.

— 3 чым, гэтым?

— 3 гарэлкай. Сап’емся ўшчэнт, сам ведаеш.

— Фу ты, а я думаў — з заказнымі брашурамі пра свінагадоўчыя фермы. Усё гэта можна рабіць толькі пасля добрай папойкі.

— Трэба растварыцца ў рабоце,— сказаў ты.

— У якой?

— Мне прапанавалі тэму. Даволі сучасную — праблемы інфармацыі. Цесць звёў мяне з адным чалавекам, гады за два можна напісаць кандыдацкую. Абрыдла пісаць дзяжурныя артыкулы.

Я зарагатаў.

— Гэта будзе адзін выпадак, калі з журналістыкі ў кандыдаты пойдзе хоць адзін нармальны журналіст. На якога д’ябла табе ўсё гэта, Сярога?

— Ты разумееш... Як бы табе гэта растлумачыць. Гэта дасць цвёрдую аснову, і тады можна будзе, не думаючы аб манеце, засесці за што-небудзь сапраўды вартае. Хоць, хто яго ведае. Мы ўжо прывыклі жыць з некаторым апярэджаннем любых, нават значных заработкаў.

Я потым забыў раніцой гэту нашу з табой размову. У мяне балела галава, да таго ж Марта пачала гадзін з пяці раніцы скандаліць. У яе павысіўся ціск, пачаліся нейкія незразумелыя хваробы, і яна стала невыноснай. Да таго ж узніклі нелады з абаронай, здаецца, нехта з апанентаў выявіў нейкія запазычванні. У акадэміка Расмагіна ў гэтай галіне не было сваіх людаей ці ён проста не хацеў умешвацца. Я абяцаў ёй звязацца з адным чалавекам з акадэміі, у якога я неяк браў інтэрв'ю, і ён аказаўся чалавекам даволі кампанейскім, ахвотна ішоў на кантакт. Я і на самой справе гэтай раніцой пазваніў, але мой знаёмы вучоны спаслаўся на занятасць, яшчэ на нешта, хоць я толькі прасіў у яго кансультацыі і парады.

Пазваніў Аляксей Савіч са сваім вядомым:

— Як будзем рашаць пытанне на вечар?

Я расказаў яму пра ранішні скандал, пра тое, што паабяцаў Марце памагчы ўсё ўладкаваць з дысертацыяй, і ў мяне, як і належала, нічога з гэтага не выйшла.

— У якой галіне ваша жонка збіраецца абараняцца? — толькі і спытаў Аляксей Савіч.

Я сказаў. Ён перазваніў хвілін цераз пятнаццаць, паведаміў, што знайшоў канал, але чалавека трэба «браць» з ходу, не адкладваючы на заўтра. Я не стаў распытваць, забег да цябе, змрочнага, з зямлістым колерам твару, тут жа, пры табе, набраў нумар тэлефона Марты, сказаў, што ўсё ў парадку, ёсць зрухі і проста сёння трэба накрыць стол, што прыйдзе патрэбны чалавек з акадэміі разам з Аляксеем Савічам. Я яшчэ дадаў, што трэба запрасіць Валатковічаў, маўляў, даўно не збіраліся сем’ямі, добра было б заадно пабыць з сябрамі.

Марта разанула:

— Вам мала агульных п’янак? — але тут жа дадала: — Добра, я пазваню Валянціне.

Нічога не разумеючы, ты глядзеў на мяне.

— Вы запрашаецеся на вячэру...

Ты ўздыхнуў:

— Уяўляю, яны збяруцца разам?! Паляцяць нашы слаўныя голавы вобзем.

— Нічога, Аляксей Савіч ім лапшы на вушы навешае. Да таго ж ён прыходзіць а нейкім адміністратарам ад навукі. Той гатовы дапамагчы Марце.

Аляксей Савіч, як аказалася, перакананы стары халасцяк, з павагай хадзіў па кватэры, паўтараючы свайму прыяцелю Мікалаю Сцяпанавічу:

— Мне здаецца, тут жыве вельмі дзелавы чалавек,— ён падміргваў мне.— Адданы свайму сямейнаму ачагу, абавязкам бацькі і мужа. Усё абстаўлена з такім густам, да драбніц. Не тое, што ў некаторых кватэрах, гэткіх гняздзечках псеўдаінтэлігенцыі.

Ён здорава падыграў Марце, і тая не вытрымала:

— Што вы, Аляксей Савіч, да пры такім гаспадары... Тут было б проста пуста...

Было выпіта і з’едзена шмат. Аляксей Савіч расказваў шмат пікантнасцей з жыцця славутых спартсменаў і артыстаў. Мікалай Сцяпанавіч засяроджана піў і закусваў, а я спытаў у цябе, відаць, пасля кілішка пятага або шостага:

— Ты, мне здаецца, учора плявузгаў нешта наконт аспірантуры, дысертацыі.

— Гэта ўжо амаль вырашана,— адкаэаў ты.— Пакуль не позна, нельга траціць такі шанс. Ты добра падумай — ніякай перспектывы. Ну, год пройдзе, ну, пяць, ну, дзесяць... Потым што? Пісаць інфармацыі і справаздачы з прафсаюзных канферэнцый? Або трафарэтныя замалёўкі ў лепшым выпадку, над якімі шэф паставіць з літасці да шаноўнага ўзросту і шматгадовага газетнага стажу рубрыку «нарыс». Ты адкажы мне, хто дарабіў у газеце да мяжы, я маю на ўвазе пенсію, не спісаўшыся? Ніхто. Выжылі тыя, хто своечасова пакінуў і паспеў нешта зрабіць.

У цябе была жалезная логіка, і я нічога не мог адказаць. У мяне не было ніводнага аргумента супраць, ты гаварыў усё вельмі правільна.

— А я хачу, я спадзяюся яшчэ што-небудзь напісаць для сябе, разумееш, не дзеля грошай.

— А як жа твае словы — усё роўна ніхто Пушкінымі і Талстымі не стане...