Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

- Можа, не мяне, а шапку, як і Надзя? - усміхнуўся Раман.

- А ты сказала? - звярнулася Вера да сястры.

- Ага.

- Няпраўда, Надзя заўважыла тады не толькі вашу шапку, а і вас.

- Ну, як табе... - пачырванела Надзя.

- Я веру, веру, што шапку, але задаволены, што вы пазналі мяне і без яе. А вы, Надзя, таксама не прыйдзеце больш сюды?

- Ды вы не слухайце, што яна кажа. Мяне ніхто не абмяжоўвае, куды захачу, туды і пайду.

- А што гэта вам, Вера, тут не падабаецца?

Да дзяўчат падышла яшчэ адна маладая асоба, і Вера адразу ж пазнаёміла яе з Раманам і паведаміла, што Зоя - яе аднакашніца і даўняя сяброўка.

Зоі было за дваццаць, яна яшчэ да вайны закончыла першы курс інстытута. Дзяўчына была прыгожая і, як Вера, смелая і незалежная. Зоя адразу павяла бойкую размову з хлопцам. Надзя крыху адступілася ўбок і адчула сябе нібы лішняй. Раман гэта заўважыў, але не ведаў, як спыніць размову з Зояй. Выручыў Хведар. Ён таксама падышоў да свайго сябра. Раман адразу ж пазнаёміў яго з дзяўчатамі. Вера з Зояй лічылі сябе старшакурсніцамі. І сапраўды - вышэй другога курса ў той час у інстытутах горада студэнтаў не было.

З Хведара яны пачалі адразу кпіць, што ён не ведае, што такое скерца. Кідаліся словамі з музычнай тэрміналогіі і смяяліся. Раману гэта не спадабалася, і ён ціха сказаў Надзі, што кожны дурань можа задаць столькі пытанняў, што на іх не адкажуць і сто разумных.

- Не звяртайце ўвагі, - ціха сказала Надзя.

- Не, я ўсё ж запытаю ў іх. Скажыце, дзяўчаты, а што такое МЗД?

Тыя засмяяліся.

- Не, не, усё ж адкажыце.

- Мужчына... мужчына, - спрабавала расшыфраваць Вера.

- Ага, мужчына, такі як Скерца, - заўважыў Раман. - Міна запаволенага дзеяння. Бачыце - і вы не ўсё ведаеце.

Надзі напэўна спадабалася, што Раман заступіўся за сябра. Дзяўчаты замоўклі, а яна смяялася і паўтарала: «мужчына, мужчына».

Раптам знадворку данёсся роў сірэн, і ўсе хуценька кінуліся да сваіх паліто.

Хтосьці крыкнуў:

- Без панікі! Справа ад клуба ў падвале разбуранага дома бамбасховішча!

Раман паводзіў сябе спакойна, дапамог дзяўчатам апрануць паліто.

- А вы ведаеце, дзе бамбасховішча? - звярнулася Вера да Рамана.

- Ведаю.

- Дык вы, калі ласка, правядзіце нас.

- Абавязкова.

Раман накінуў на плечы шынель і пайшоў услед за дзяўчатамі да выхаду. На дварэ было светла. Гэта фашысцкія самалёты развесілі ракеты. Загрукаталі зенітныя гарматы, захадзілі па хмарах промні пражэктараў. Недзе каля моста, што злучаў два берагі Сожа, пачалі рвацца бомбы. Раман схапіў за рукі дзяўчат, і яны кінуліся па крутых прыступках у падвал. Там было цёмна, пахла плесенню. Маладыя людзі прабраліся ад увахода да халоднай цаглянай сцяны. Раман адпусціў Верыну руку, а Надзіну сціснуў, прыхіліўся да яе пляча.

Ух-ух-ух! - страсянуліся сцены сховішча - недзе зусім блізка разарвалася бомба.

- Табе страшна? - прашаптаў Раман.

- Ага, - адказала Надзя.

Ён узяў Надзіну руку, паднёс да сваіх губ і пацалаваў. Гэта атрымалася неяк само па сабе.

Хутка збліжае людзей небяспека. Раман раней і ў думках не дапускаў, што ён з першага знаёмства з дзяўчынай зможа так сябе паводзіць.

Надзя не вызваляла сваёй рукі ўжо з дзвюх Раманавых. Яна хоць і не бачыла добра хлопца, але адчувала перад сабой яго як абаронцу. У час бамбёжак або артылерыйскага абстрэлу яна заўсёды хавалася за маці, дрыжала, нават плакала. А цяпер перад ёй была нібы сапраўдная ахоўная браня. А навокал вухалі бомбы, грукаталі гарматы. Ёй нават хацелася бліжэй прытуліцца да Раманавых грудзей, але нешта не дазваляла зрабіць гэтага.

- Вы, можа, шкадуеце, што не пайшлі дадому разам з лейтэнантам? - ціха запытаў Раман.

- Не, я толькі шкадую, што мы не ў нашым бамбасховішчы, там маці.

- А са мной вам горш?

- Каб і вы там былі.

Раман зноў прыціснуў Надзіну руку да сваіх вуснаў.

Выбухі сціхлі.

Хтосьці ў цемры сказаў:

- Дзякуй Богу, пранесла...

Зарава калыхалася ў снегавых хмарах рэдкай чырванню. Штосьці гарэла каля моста. Дзяўчаты, што жылі ў тым баку горада, глуха ўскрыквалі і хуценька знікалі ў цемры. Раман выйшаў следам за Надзяй і Верай. Вера прапанавала спыніцца і пачакаць Зою.

- О, глядзіце, мы тут яе чакаем, а яна там з Хведарам ніяк не расстанецца, - не прамінула папракнуць сяброўку Вера, калі тая падышла з хлопцам.

- Я якраз выйшла адна, але вас шукала і з Хведарам сустрэлася, - апраўдвалася Зоя.

- Няпраўда, няпраўда, так, Хведар? - сказаў Раман.

- Так, так.

- Дык правядзём дзяўчат, - прапанаваў Раман сябру.