Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

Раптам хлопец пачаў хвалявацца, як гэта расцэніць Надзя, калі ён занясе ёй такі падарунак. Нядаўна прызнаваўся ў сваёй беднасці, а тут столькі прынёс. Прытым ён яшчэ незнаёмы ў іх кватэры чалавек. Каб не падумалі, што нейкімі бляшанкамі ці канцэнтратамі хоча купіць каханне. Можа, для іх прадукты не маюць такога значэння, як для яго, і тады гэты падарунак будзе зусім недарэчны. А можа, Надзя пераканалася ў тым, што Раман ідзе на фронт, і вырашыла наладзіць сувязь з Сарокіным? Можа, ён, Сарокін, будзе сядзець там? Што тады рабіць? Раман тады кіне гэты кораб на парозе і сам пойдзе назад. Надзя супакоіцца, што яго ў горадзе ўжо няма.

Але што ён малюе ў сваёй фантазіі? Надзя, напэўна, чакае Рамана і ў той жа час баіцца апошняга яго візіту. Яна забываецца пра Рамана хіба толькі ў інстытуцкіх сценах, на лекцыях. А дома любы стук у дзверы насцярожвае яе, як насцярожвае ўсякую жанчыну, у якой муж на фронце і да якой паштальён заяўляецца на парог.

Вось так, як паштальёна, і сустрэла Надзя Рамана. Яна не заўважыла нават кораба ў яго руцэ, а глядзела на хлопца не то вінаватымі, не то спалоханымі вачамі.

Раман таксама стаў і спалохана глядзеў на Надзю, якая ляжала на ложку высока на падушцы з нацягнутай да барады коўдрай.

- Што з табой? - нарэшце запытаў ён.

- Не ведаю, нешта кепска адчуваю сябе.

- Нічога з ёй, - выйшла з пярэдняга пакоя, які аддзяляўся шырмай, маці. Яна ганарліва, вострым позіркам змерала з ног да галавы Рамана.

- Пазнаёмся, Раман, гэта мая маці.

Раман паставіў кораб на падлогу, зняў мічманку і, схіліўшы галаву, працягнуў руку:

- Раман.

- Вольга Паўлаўна, - сказала маці і прапанавала зняць шынель. - Засумавала штосьці мая дачка. Прыходзіць з вучобы і - у ложак. Я ўжо думала, што вы чаго пасварыліся з ёй, бо злуе немаведама на каго.

- Не, ваша Надзя такая добрая, што з ёй сварыцца нельга.

- Я не цярплю яе звышапякунства. Чаго я не іду нікуды, чаго я ляжу? Кепска адчуваю, дык і ляжу, - з крыўдай гаварыла Надзя.

- Я ведаў, што Надзя хворая, і вось нават пачастунак ёй прынёс. Вазьміце, Вольга Паўлаўна, - Раман падняў кораб і працягнуў маці.

Жанчына была не без гумару. Яна ўсміхнулася і сказала:

- А я думала - вы міну і ў нас паставілі.

- Якую міну?

- Ды такую, якой можна вокны выбіць у доме. Лейтэнант нам усё расказаў.

Маці паставіла кораб на крэсла і выйшла.

- Ну, навошта ты прынёс? - зморшчылася Надзя.

Раман падсунуў крэсла да ложка і сеў.

- Надзенька, ты і не здагадваешся, што адбылося толькі што ў маім жыцці. Ужо не іду на фронт. - Раман знарок зрабіў паўзу і глядзеў, як адрэагуе на гэта Надзя.

А яна не ўзрадавалася, толькі пільна паглядзела яму ў вочы. А потым адвярнулася.

- Я так і ведала, што ты на фронт не пойдзеш, а прыжэнішся. Дык гэта ты да мяне прыйшоў, каб паведаміць? - бубнела яна ў бок сценкі.

Раман хацеў яшчэ маўчаць, але не вытрымаў, каб не расказаць ёй, што ён сустрэўся з бацькам і цяпер пяройдзе на другую кватэру і што за яе ён можа заплаціць за год уперад.

Надзя сапраўды не хварэла, але ўсе гэтыя дні ёй хацелася быць толькі адной. Яна ўсё перадумала і спынілася на тым, што Раман вагаецца ў сваіх адносінах да яе і хутчэй за ўсё ён застанецца жыць у той памочніцы пракурора. Ён недзе разам з ёй смяецца з Надзі. Надзя звядзе вочы і бачыць ужо іх удваіх. А што, калі яна сапраўды ўбачыць іх у клубе ці на вуліцы? Ды лепш праваліцца скрозь зямлю.

Яна брала ў ложак люстэрка, глядзела на сябе і ўжо пачынала сумнявацца ў сваёй прыгажосці. Хаця не магла сябе ўявіць з якім-небудзь іншым хлопцам, але і Раман ужо стаў чужы. Ну навошта ён так глыбока параніў ёй сэрца! Яна была вырашыла больш не сустракацца з ім, але што ж з таго? А можа, ён і не збіраецца да яе прыйсці? А калі прыйдзе і яна яго не сустрэне, тады наогул не будзе ведаць, што ён думае. І нейкая нябачная сіла супраць волі прыкоўвала яе да ложка.

Яна лаяла сябе за слабаволле, спрачалася сама з сабой. Адчувала сябе раздвоенай: то бачыла шчаслівай, вясёлай, закаханай, то ўцякала ад яго, хавалася, а куды прыстаць - не знаходзіла такога берага.

Раман не ведаў усяго таго, што адбывалася ў душы ў Надзі. Але праўдзівыя, непасрэдныя яго словы рабілі сваё. Нарэшце Надзя павярнула галаву, усміхнулася і, гледзячы на шырмачку, пальцам паклікала Рамана бліжэй да сябе.

Ён нахіліўся. Надзя хуценька цмокнула яго ў шчаку і адпіхнула. Гэты жэст зняў з Рамана ўсё напружанне і тое адчужэнне, якое было ўзнікла паміж імі. Раман устаў з крэсла і ўжо смела прайшоўся па вузкім пакойчыку.