Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

- Рома, ты не спіш? - павярнулася Роза і паклала руку на яго грудзі.

- Ужо даўно. Думаю пра ўчарашні дзень, ён для мяне быў страшны. Ён напэўна паверне ўвесь мой лёс.

- Як гэта паверне?

- Пайду на фронт. Мне яшчэ трэба многага дасягнуць, стаць дужэйшым, каб людзі не зневажалі мяне і я быў варты сапраўднага кахання.

- А хто цябе зняважыў?

- Учора я сядзеў за кратамі, мяне арыштаваў нейкі Сарокін, лейтэнант, і пасадзіў. Напісаў на мяне такое глупства, што жах. І ён зняважыў мяне больш, чым сапраўдны вораг. З такімі людзьмі трэба змагацца, а для гэтага патрэбен аўтарытэт.

Раман гаварыў і не ведаў, чаго будзе каштаваць яму такое прызнанне. Роза адразу ж вырашыла, што яна знойдзе таго Сарокіна і разбярэцца ва ўсім, і калі не было нічога сур'ёзнага, то прымусіць папрасіць прабачэння ў Рамана. Яна павінна падтрымаць маладога хлопца і духоўна і матэрыяльна. Гэта ў яе інтарэсах. Ён яшчэ раней расказваў Розе, што яго заўсёды хвалілі ў школе, а потым у партызанах. І цяпер для такога чалавека любая абраза, ад каго б яна ні зыходзіла, будзе ўспрымацца вельмі балюча.

«Ён, відаць, вялікі сябелюб і ўсюды хоча быць пераможцам», - заключыла ў думках Роза. Затым пільна паглядзела на Рамана і пацалавала яго.

- А чаму ты думаеш, што ты не варты сапраўднага кахання?

- Я ўвогуле так не думаю. Але ўяві сабе, што ў мяне можа быць такая дзяўчына, перад якой я буду адчуваць сябе нікчэмнасцю. Я лічу, што хлопцу, каб быць вартым кахання прыгожай дзяўчыны, трэба быць на галаву вышэй за яе або хаця б роўным з ёю.

- Я цябе тым-сім перасягаю, дык ты не можаш мяне кахаць? - падняла галаву Роза і паглядзела ў вочы Раману.

Раман не ведаў, што ёй адказаць. Ён не хацеў прызнацца, што ў яго ёсць дзяўчына, якіх на свеце больш няма. Сказаць Розе пра Надзю, гэта значыць стаць яшчэ больш агідным самому сабе. Ён хацеў бы, каб усё, што з ім здарылася ў гэтую ноч, было сном.

- Ну, чаго ты маўчыш?

- Я зусім не хачу, каб мяне ў чымсьці пераўзыходзіла жанчына.

- А ты ўяві сабе, што жанчына на гэты конт думае наадварот.

Раман саскочыў з ложка.

Роза працягвала ляжаць, яна сачыла за кожным рухам Рамана.

Той паглядзеў на яе збоку і задумаўся: «А мне ўсё-такі ніколі не падабаліся чорныя вочы, я іх баюся, яны нейкія калючыя. Іншая справа блакітныя. Тыя мяккія, вабяць цябе, як нябесны прастор. Калі глядзіць Надзя, здаецца, нібы сама пяшчота глядзіць на цябе, а вось у Розіных вачах быццам глыбокі вір, напоўнены вадою, настоенай на даўно апалым лісці. І я ўжо акунуўся ў гэты вір, а да блакітнай пяшчоты далёка».

Раман падышоў да тумбачкі, глянуў у расклад і пачаў збіраць падручнікі.

VII

23 лютага ў клубе воднікаў праходзіў урачысты вечар. А Надзі з Верай, нягледзячы на тое, што яны цвёрда дамовіліся з Раманам сустрэцца іменна там, усё не было. Праўда, запрашальныя білеты былі раздадзены толькі напярэдадні, і Раман не паспеў перадаць іх дзяўчатам. Магчыма, у гэтым прычына іх адсутнасці.

Раман, хаця яго выбралі ў прэзідыум, не пайшоў на сцэну, а стаяў каля ўваходных дзвярэй і ўсё чакаў. На ўсякі выпадак папярэдзіў матросаў, якія стаялі на кантролі, што калі прыйдуць яго знаёмыя дзяўчаты, каб іх адразу ж прапусцілі. За месцы Раман не турбаваўся, бо два першыя рады былі пакінуты для прэзідыума.

Сустрэча была назначана на сем гадзін вечара. А ўжо восем. Начальнік упраўлення Днепра-Дзвінскага басейна канчаў свой даклад. Дзесьці дастала запрашальны білет і прыйшла на вечар Роза. У клубе знаходзіўся і лейтэнант Сарокін. Раман заўважыў, што яны з Розай зрэдку паварочваюцца і назіраюць за ім. Хлопец пачаў хвалявацца. Вырашыў яшчэ пачакаць крыху і пайсці з вечара. Але ў дзвярах паказалася Вера, за ёй - Надзя. Ён кінуўся насустрач ім. Вера, прывітаўшыся, усміхнулася, а Надзя паводзіла сябе больш стрымана. Раман заўважыў, што яе губы былі крышку надзьмуты. Раман запрасіў дзяўчат у залу. Яны прайшлі і селі ў другім радзе.

Раман сеў паміж дзяўчатамі.

- Даруйце, што так атрымалася. Учора толькі раздалі запрашальныя білеты. Я прынёс бы вам, ды не паспеў. Але, думаю, прыйдзеце. Дамовіліся цвёрда. Вось і ў прэзідыум выбралі, а я не пайшоў, каля дзвярэй прастаяў.

Надзя, як ніколі, уважліва прыслухоўвалася да кожнага яго слова. «Дык ён пра нас клапаціўся», - мільганула ў яе галаве. А Вера не вытрымала і сказала:

- Мы ўжо хацелі не ісці, думалі, што цябе не будзе. Ты ж быў арыштаваны.

Кроў прыліла да твару Рамана, у галаве яго зашумела.

Надзя ўважліва паглядзела ў вочы хлопцу.