Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

- О, гэта добра, бо слухаць толькі нямецкія выбухі і не рабіць сваіх, дык на душы сумна, - засмяяўся Раман і пабег у падвал.

Хутка хлопец вярнуўся адтуль з рэчавым мяшком, у якім быў тол. Раман на заняткі хадзіў у салдацкай форме і цяпер нагадваў салдата.

Да сценкі, якую прызначылі ўзарваць для нарыхтоўкі цэглы, Даніла Гаўрылавіч з Раманам прыйшлі першыя. А за імі Хведар прывёў сваю роту, камандзірам якой яго прызначылі, калі і Рамана прызначылі камсоргам тэхнікума і камандзірам батальёна.

- Замінае нам крыху вось гэты дом, - паказаў Раман на шматпавярховы будынак, у якім жылі людзі.

- Што - баішся, каб і ён не паляцеў? Колькі ж у цябе таго толу? - усміхнуўся Хведар.

Дырэктар сказаў, што не ведае падрыўной справы і таму нічога не можа параіць.

- Толу хопіць, але адно баюся, што мала пакладзеш, дык дзюрку праб'е, а сцяна застанецца. А пакладзі больш, вокны ў суседзяў пасыплюцца. Але была не была! Дзяўбіце пячурку вось тут, - паказаў ён рукой.

Раман прадугледзеў усе меры перасцярогі на вуліцы. Расставіў хлопцаў нават у пад'ездах суседняга дома. Калі падасць каманду, прахожых не прапускаць.

Неўзабаве Раман папрасіў Данілу Гаўрылавіча адысці ўбок. Зашыпеў агняправодны шнур, і з пячуркі заклубіўся шызы дым. Раман перабег на супрацьлеглы бок вуліцы і спыніўся. Ён быў бліжэй за ўсіх да выбуху. І раптам як грымне! Вугал сцяны адкалоўся і з вялікай хмарай пылу рухнуў на зямлю. Раман усю вастрыню свайго слыху сканцэнтраваў у напрамку суседняга дома. Там адразу ж зазвінела шкло. Усе кінуліся да месца выбуху, а Раман накіраваўся да дома, дзе на двух паверхах высыпаліся шыбы. Але ён не ўбачыў у акне ніводнага чалавека. Людзі, напэўна, спужаліся і таму баяліся выглядваць на двор. Неўзабаве, відаць, страх прайшоў, адзін за адным з цёмных шчылін у вокнах пачалі паказвацца твары.

І ўжо немалады чалавек асцярожна запытаў у Рамана:

- Што гэта - на міну хто трапіў?

- Не, мы самі сцяну ўзарвалі, - пацягнула за язык Рамана.

Вось тут стары і задаў. Ён пачаў лаяць і пагражаць.

Раман спрабаваў супакоіць яго, што яны самі ім паставяць шкло.

Тут пачулі, у чым справа, жанчыны і, нібы сарокі, застракаталі ў тон старому.

Хлопцы стоўпіліся на месцы выбуху і не звярталі ніякай увагі на гэты лямант. Дзве сцяны патрэскаліся, і ў іх мякка ўваходзіў лом.

- Адну сцяну мы зараз развалім, вось тут крыху падзяўбём - і яна асунецца, - сказаў Хведар.

Дырэктар пайшоў у пад'езд, каб супакоіць людзей.

Неўзабаве да месца здарэння пад'ехаў «газік». З машыны выскачыў міліцыянер.

- Хто ўзарваў сценку? - запытаў ён у хлопцаў.

- Я, - адказаў Раман і выйшаў з гурту.

- Чым вы ўзарвалі?

- Звычайным трацілам.

- А дзе ты ўзяў яго?

- У мяне ёсць.

- А, ёсць. Тады пройдзем у машыну.

Раман глянуў на дом, з якога высыпаліся шыбы, хацеў папрасіць міліцыянера, каб ён пагаварыў з дырэктарам, але перадумаў, махнуў рукой і пакрочыў да машыны.

У Рамана і кроплі сумнення не ўзнікла, што ў яго можа быць якаясьці сур'ёзная непрыемнасць. Але калі пад'ехалі да доўгага барака і ён убачыў, што на яго вокнах краты, яму стала неяк ніякавата. Тым больш што міліцыянер груба крыкнуў: «Вылазь!» і перад сабой павёў яго па доўгім калідоры. У канцы калідора за сталом сядзеў дзяжурны лейтэнант. Раман пазнаў яго і крыва ўсміхнуўся. Так выпадкова сышліся два сапернікі. Лейтэнант зрабіў выгляд, што не ведае гэтага маладога хлопца, і загадаў міліцыянеру абшукаць яго. Рамана ахапіла злосць. Ён адпіхнуў руку міліцыянера ад сваёй кішэні і, сцяўшы губы, глянуў на лейтэнанта.

- Я хто вам?! - крыкнуў Раман. - Вунь кіламетраў за сто адсюль перадавая, туды ідзіце лавіць ворага.

Лейтанант іранічна хіхікнуў у адказ на гэтыя словы і прагаварыў:

- Бач, певень бойкі. Колькі гадоў ужо я аператыўнік, а такога не сустракаў. Бывала, якога зуха ні затрымаеш, адразу ж крылы апускае.

- Навошта вы мяне прывезлі сюды, што вам патрэбна? - запытаў Раман.

- Папаўся, дык маўчы! - крыкнуў лейтэнант.

- Ловяць таго, хто ўцякае або хаваецца, а я?..

- Ты аказаў супраціўленне ўладзе, ты ўдарыў майго супрацоўніка, - перабіў лейтэнант.

- Вы не толькі недалёкі, як гаварыла Надзя, а і подлы. Каго я ўдарыў? Вы адказваеце за свае словы?

- Ты адказвай, а не нас вучы. Падымі рукі ўгору. Зараз жа абшукай яго, - звярнуўся лейтэнант да міліцыянера, што стаяў побач.

- Я калі падыму, дык адразу ж і апушчу на вашу галаву, дрэнь вы, а не чалавек.

- Добра, тады складзем пратакол. Хібарын, што там за выбух быў і чаму вокны вылецелі ў жылым доме? - звярнуўся лейтэнант да міліцыянера.