Алесь АлесьАдамовіч - Хатынская аповесць

Калі я вяртаўся па Дварцовым мосце, сонца ўжо было над Фінскім залівам i, як найчасцей у Ленінградзе, — садзілася ў хмары, на непагоду. З-за разарваных, з сінню i чырванню па краях, воблакаў вырваліся апошнія промні i залілі расплаўленым шклом вокны ўздоўж усяго берага ракі. Людзей ля Эрмітажа нязвычна мала, мост пустынны, i навокал неяк пустынна, хоць яшчэ i не вечар. Вось тут я i пачуў (ці адчуў) тое імгненне. I зразумеў, што не чужы ў гэтым горадзе. Не чужы яму. Быццам глянуў ён у мой бок i нават сказаў: «Ну што ж, калі ўжо так…»

Закончу цытатай з надрукаванай у «Новом мире» другой часткі «Блакаднай кнігі» .

«Масква трымаецца, Ленінград не здаецца!» — як гэта было важна чуць, ведаць у лясах Беларусі… Для нас важна было, што Ленінград не проста стаяў непарушна, а тое, што ён як бы абясцэньваў сілы i самаўпэўненасць ворага. Мы тады не маглі ведаць, якіх намаганняў, чаго гэта каштавала. Важна было, што ён трымаўся — пасля таго як мы на свае вочы бачылі, здавалася, нястрымны пачатак нямецкага маршу на ўсход. Ленінград спыніў гэты марш i паказаў: вось яна, мяжа нямецкай сілы! Яна была акрэслена, гэта мяжа, разгромам нямецкіх армій пад Масквой. Горад на Няве дэманстраваў бяссілле ворага, яно цягнулася праз годы, гэтае кашмарнае для Гітлера бяссілле зрабіць хоць бы адзін крок наперад.

Тады не ведалі, каму пакланіцца за гэтую вытрымку Ленінграда, якая здалёк, з Беларусі, здавалася жалезнай. Удзел у працы над «Блакаднай кнігай» аўтара-беларуса няхай таксама будзе такім паклонам, хоць i запозненым…»

Маларыцкі раён.

Маларыцкі раён.

Капица П. Л. Эксперимент. Теория. Практика. М., 1972. С. 292.

Тамсама. С. 421.

З інтэрв'ю касманаўта В. В. Аксёнава. «Век XX и мир», 1984, № 12. С. 23.

«За рубежом», 1985, № 3. С. 4.

Сёння, калі ўжо прагучала найгуманная прапанова, якая так падбадзёрыла ўвесь свет, — паэтапна ачысціць планету ад зброі Генацыду, неяк няўтульна адчулі сябе «бомбапаклоннікі». Але робяць выгляд, што нічога не змянілася: як раней, «гарантам міру» называюць… бомбу. Бомбу — «кальтэнбрунэра», бомбу — «гімлера», бомбу — «гітлера». Так, гэтыя зберагуць!..

Юнг Р. Ярче тысячи солнц: Повествование об ученых-атомниках. М., 1961. С. 17.

Тамсама. С. 224.

«Век XX и мир», 1982, № 11; 1983, № 3; 1984, № 2, 6; «Литературная газета», 1984, 9 мая; «Вопросы литературы», 1984, № 6; «Октябрь», 1984, № 11; «Дружба народов», 1985, № 1 i інш.