Эдгар По - Амерыканскае дэтэктыўнае апавяданне

— Клайв змяніўся пасля таго, як нас кінуў яго бацька. Я ведаю, што ў доме павінен быць мужчына, каб Клайву было на каго раўняцца, з каго браць прыклад. Мне гэта людзі часта гавораць. Гадоў з чатырнаццаці ён пачаў задаваць мне пытанні: «Усё-такі хто ж я?» альбо «Магу я лічыць сябе асобай, мама?»

Клайв лёгка ўяўляў, як бы яна выглядала і што б гаварыла ў паліцыі.

— Мне трэба зрабіць важнае прызнанне, — звярнуўся Клайв да паліцэйскага за пярэднім сталом.

На думку Клайва, да яго слоў той паставіўся груба і з падазронасцю, тым не менш яму сказалі зайсці ў кабінет, дзе з ім размаўляў сівы афіцэр з тлустым тварам. Клайв вылажыў яму ўсю гісторыю.

— У якой школе, Клайв, ты вучышся?

— Я не хаджу ў школу. Мне васемнаццаць год. — Клайв расказаў паліцэйскаму пра сваю работу ў прадуктовай краме Сіманса.

— Клайв, сапраўды існуюць прычыны для занепакоенасці, але не тыя, пра якія ты зараз расказваеш, — сказаў паліцэйскі.

Клайву сказалі пачакаць у адным з пакояў, куды прыкладна праз паўгадзіны прывялі псіхіятра. Потым маці. Клайв усё больш і больш губляў цярпенне. Яму не верылі. Гаварылі, што гэта тыповы выпадак ілжэпрызнання з мэтай звярнуць на сябе ўвагу. Неаднаразовыя заявы маці пра яго пытанні накшталт: «Магу я лічыць сябе асобай?» і «Усё ж такі хто я такі?», здаецца, былі ўспрыняты менавіта як пацвярджэнне высноў, да якіх прыйшлі псіхіятр і паліцыя.

Клайву было загадана двойчы на тыдзень хадзіць кудысьці на курс псіхатэрапіі. Гэта яго раззлавала. Адмовіўшыся вярнуцца да працы ў краме Сіманса, ён знайшоў месца рассыльнага ў другім месцы, бо любіў мець крыху кішэнных грошай, там ён і працаваў, хутка дастаўляючы заказы на сваім ровары і дакладна адлічваючы рэшту.

— Ну, што, усё-такі не знайшлі забойцу? — пытаў ён псіхіятра з паліцыі. — Такога статка аслоў, як вы, я ніколі ў жыцці не бачыў!

— Не варта так размаўляць з людзьмі, хлопча, — супакойваў яго псіхіятр.

— Зусім звычайныя незнаёмыя ў Індыяне сказалі: «Можа, гэты хлопец не жартуе?» У іх было больш розуму, чым у вас!

Псіхіятр у адказ толькі ўсміхаўся.

Душа Клайва смылела. Адна рэч магла дапамагчы даказаць праўдзівасць расказанай ім гісторыі — гальштук Вудра Вільсана, што па-ранейшаму вісеў у яго шафе. Але гэтыя дурныя вароны не заслугоўвалі таго, каб ім паказваць гэты гальштук. Нават калі вячэраў з маці, ішоў у кіно ці развозіў пакупкі, ён строіў планы. У наступны раз ён здзейсніць што-небудзь больш значнае — скажам, распачне пажар унутры вялікага будынка, ці падложыць куды-небудзь бомбу, альбо забярэцца з кулямётам на верх якога-небудзь гмаха і пашле падарунак тым, хто ўнізе. Прыстрэліць чалавек сто — не менш, а то і тысячу. Хай лезуць туды па яго. Тады ўжо яны павераць. Тады ўжо ён будзе для іх рэальна існуючая асоба, асоба, якая заслужыла права быць увасобленай у «ВАСКОВЫМ МУЗЕІ ЖАХАЎ МАДАМ ЦІБО».

Пераважна (франц.).

Эдман Хойль (1672–1762) — ангелец, аўтар шматлікіх кніг, прысвечаных гульням.

Дзівацтва (франц.).

Былы (лац.).

І такіх, як ён (лац.).

Ашуканства (франц.).

Сустрэча (франц.)

Страціла былое гучанне першая літара (лац.).

«Ліха на яго» і «д'ябал» (франц.).

«Божа мой» (франц.).

Галёначная косць (лац.).

Халат — каб лепш чуць музыку (франц.).

Памяшканне кансьержа (франц.).

Я іх шанаваў (франц.).

Утрыраваны (франц.).

У зваротным напрамку (лац.).

Жорж Кюўе — французскі натураліст дзевятнаццатага стагоддзя, які займаўся класіфікацыяй жывёльнага свету.

Хвасты (франц.).

Вусы (італ.).

Батанічны сад (франц.).

Адмаўляць тое, што ёсць, і тлумачыць тое, чаго не існуе (франц.). — Выказванне з рамана Ж.Ж.Русо «Юлія, ці Новая Элаіза».

Мянушка дачкі Зеўса і Феміды, багіні справядлівасці Дыке, якая правіла светам у час залатога веку.

Яшчэ кавы (гішп.).

Больш гарачай (гішп.).

Мексіканская гарэлка з соку альясу (гішп.).