Jane Austen - Emma

Nazajutrz nie minęło południe, a już zjawił się w Hartfield: wszedł do pokoju z tak ujmującym uśmiechem, że znać było od razu, iż nie odstąpił od swego planu. Okazało się wkrótce, że przyszedł zawiadomić o pewnym nowym pomyśle.

– A więc, panno Emmo, mam nadzieję, że pani ochota do tańca nie pierzchła całkiem, spłoszona ciasnotą małych pokoi w domu mego ojca. Przychodzę z nową propozycją w tej sprawie: jest to myśl mego ojca, który czeka tylko na pani aprobatę, aby wcielić ją w czyn. Czy mogę liczyć, że pani nie odmówi mi zaszczytu zatańczenia dwóch pierwszych tańców na projektowanym balu, jeśli odbędzie się nie w Randalls, ale w gospodzie „Pod Koroną”?

– „Pod Koroną”?

– Tak: jeżeli pani i pan Woodhouse nie będą mieli nic przeciwko temu, a jestem pewien, że tak nie będzie, mój ojciec ma nadzieję, że jego goście raczą go tam odwiedzić. Może im zapewnić większe wygody, a nie mniej serdeczne przyjęcie niż w Randalls. To jego własny pomysł. Pani Weston nie widzi żadnych przeszkód, pod warunkiem, że pani się zgodzi. Od tego wszystko zależy. Miała pani świętą rację! Dziesięć par w jednym z salonów w Randalls to byłoby nieznośne, straszne! Od początku czułem, że pani ma słuszność, ale zbyt mi zależało, aby zapewnić sobie choćby częściową przyjemność, bym miał ustąpić. Czy to nie dobra zamiana? Pani się zgadza? Mam nadzieję, że pani się zgadza?

– Zdaje mi się, że jest to plan, przeciwko któremu nikt nic mieć nie może, jeżeli państwo Weston przyjęli go oboje. Ja uważam, że jest wspaniały, i o ile mogę za siebie odpowiadać, będę uszczęśliwiona… wydaje mi się to najlepszym wyjściem. Czy nie uważasz, papo, że to najlepsze wyjście?

Musiała powtarzać i tłumaczyć, zanim pan Woodhouse zrozumiał w pełni, o co chodzi, po czym, ponieważ rzecz była całkiem nowa, należało udzielić dalszych objaśnień, aby uznał ją za możliwą do przyjęcia. Jednakże nie uważał tego bynajmniej za najlepsze wyjście: to bardzo niefortunny, ryzykowny pomysł, znacznie gorszy od poprzedniego. Sala w gospodzie była zawsze wilgotna, nigdy porządnie nie przewietrzana, nie nadająca się do użytku. Jeżeli już koniecznie muszą tańczyć, niech lepiej tańczą w Randalls. Pan Woodhouse nigdy w życiu nie był w sali „Pod Koroną”, nie zna właścicieli nawet z widzenia. Ach nie, to bardzo niefortunny pomysł. „Pod Koroną” łatwiej niż gdzie indziej można się zaziębić.

– Chciałem jeszcze nadmienić, proszę pana-rzekł Frank Churchill – że jedną z okoliczności przemawiających najsilniej za tą zmianą jest właśnie zmiana możliwości zaziębienia się „Pod Koroną” w porównaniu z Randalls! Pan Perry mógłby mieć podstawy do użalania się nad tą zmianą, ale nikt poza nim.

– Młodzieńcze – zaoponował pan Woodhouse dość żywo – mylisz się wielce posądzając pana Perry'ego o podobne wyrachowanie. Pan Perry bardzo się martwi, kiedy ktoś jest chory. Nie mogę jednak zrozumieć, w jaki sposób w sali „Pod Koroną” może być bezpieczniej niż w domu pańskiego ojca.

– Z tej właśnie przyczyny, że jest znacznie większa. Nie będzie trzeba wcale otwierać okien, ani razu przez cały wieczór, a to ten straszny zwyczaj otwierania okien, wpuszczania prądu zimnego powietrza na zgrzane ciała jest (jak panu wiadomo) przyczyną zła.

– Otwierać okna! Ależ drogi panie, nikt nie pomyślałby chyba o otwieraniu okien w Randalls. Któż by był taki nieostrożny! Nigdy w życiu nie słyszałem o podobnej nieopatrzności. Tańczyć przy otwartych oknach! Jestem pewien, że ani pański ojciec, ani pani Weston nie znieśliby czegoś podobnego.

– Ach, proszę pana, jakże często lekkomyślna młoda osoba wsunie się za firankę i uchyli okna tak, że nikt się tego nie domyśli. Sam nieraz to widziałem.

– Doprawdy? Widział pan to? Mój Boże! Nigdy bym czegoś podobnego nie przypuszczał. Ale żyję w takim odosobnieniu, że nieraz dziwi mnie to, co słyszę. Jednakże to istotnie zmienia postać rzeczy i może, jeżeli to sobie przedyskutujemy… ale tego rodzaju sprawy wymagają dojrzałej rozwagi. Nie można powziąć decyzji w pośpiechu. Gdyby państwo Weston byli tak uprzejmi i zechcieli nas odwiedzić któregoś rana, moglibyśmy to wszystko omówić i zobaczyć, co by się dało zrobić.

– Niestety, proszę pana, pobyt mój w Randalls jest tak ograniczony…

– Ach – przerwała Emma – mamy mnóstwo czasu, żeby wszystko omówić. Możemy się nie spieszyć. Jeżeli zabawa odbędzie się „Pod Koroną”, papo, pomyśl tylko, jak to wygodnie dla koni. Tak niedaleko od naszej stajni.

– Istotnie, moja droga. To ważny wzgląd. James wprawdzie nigdy się nie skarży, ale należy, jeżeli można, oszczędzać koni. Gdybym był pewien, że sale będą uczciwie przewietrzone… ale czy można zaufać pani Stokes? Wątpię. Nie znam jej nawet z widzenia.

– Odpowiadam za wszystko, co dotyczy spraw tego rodzaju, gdyż zajmie się nimi pani Weston. Ona to zgodziła się objąć batutę nad wszystkim.

– Widzisz, papo! Teraz możesz być spokojny, nasza droga pani Weston, uosobienie zapobiegliwości i rozwagi! Czy nie pamiętasz, co powiedział pan Perry przed wielu laty, kiedy miałam odrę? „Jeżeli to panna Taylor podejmie się położenia kompresu Emmie, może pan nie mieć żadnych obaw”. Tyle razy mi powtarzałeś jego słowa, uważając je za najpochlebniejsze świadectwo dla niej.

– Tak, tak, święta prawda, pan Perry istotnie tak powiedział. Nigdy tego nie zapomnę. Biedna córeczko! Przechodziłaś bardzo ciężką odrę, to znaczy byłabyś przechodziła bardzo ciężką odrę, gdyby nie pieczołowita opieka pana Perry'ego. Przez cały tydzień przychodził cztery razy dziennie. Powiedział od razu, że przebieg jest lekki, co było dla nas wielką pociechą, ale odra to straszna choroba. Mam nadzieję, że Izabella przyśle po pana Perry'ego, w razie gdyby któreś z jej dzieci dostało odry.

– Mój ojciec i pani Weston są w tej chwili „Pod Koroną” – rzekł Frank Churchill – badają rozkład domu. Zostawiłem ich tam i przyszedłem do Hartfield, aby jak najprędzej usłyszeć zdanie państwa, w nadziei, że może uda się panią namówić, by się pani do nich przyłączyła i doradziła im coś na miejscu. Polecili mi powiedzieć pani, że oboje o to proszą. Ucieszyliby się ogromnie, gdyby pani pozwoliła, bym ją tam zaprowadził. Nie potrafią powziąć bez pani żadnej decyzji.

Emma była uszczęśliwiona, że ją wzywają na podobną naradę, a ponieważ ojciec obiecał, że rozważy sobie to wszystko podczas jej nieobecności, młodzi, nie zwlekając dłużej, wyruszyli „Pod Koronę”. Zastali tam państwa Weston uradowanych, że widzą Emmę i usłyszą z jej ust aprobatę. Oboje byli bardzo zajęci i bardzo szczęśliwi, każde na swój sposób: ona nieco zafrasowana, on przekonany, że wszystko jest doskonałe.

– Emmo – powiedziała pani Weston – tapety są gorsze, niż przypuszczałam. Patrz, jakie strasznie brudne miejscami, a boazeria bardziej pożółkła i zniszczona, niż sobie wyobrażałam.

– Jesteś zbyt wymagająca, najdroższa – upomniał ją mąż. – Co to ma za znaczenie? Nie będzie tego wcale widać przy sztucznym oświetleniu. W blasku świec wyda się równie czysta jak ściany w Randalls. Nikt z nas tego nie widzi, gdy się tu zbieramy na wieczory klubowe.

Tu panie wymieniły spojrzenia mówiące: „Mężczyźni nigdy nie rozróżniają, czy coś jest brudne, czy też czyste”, panowie zaś myśleli może: „Kobiety zawsze stwarzają sobie takie niedorzeczne i zbędne kłopoty”.

Wyłoniła się natomiast inna wątpliwość, której panowie bynajmniej nie lekceważyli: chodziło o wybór jadalni. W epoce, kiedy budowano salę balową, nie było w ogóle mowy o żadnych kolacjach, toteż sąsiadował z nią tylko niewielki pokój do kart. Co zrobić? Pokoik mógłby być potrzebny do kart – a chociaż, zdaniem wszystkich czworga, karty będą zbyteczne, to jednak, czy pokój ten nie jest za mały, by nakryć w nim wygodnie do kolacji? Można sobie zapewnić w tym celu inny pokój, znacznie większy, lecz mieścił się on na drugim końcu domu, prowadził przy tym do niego niewygodny długi korytarz. To stanowiło trudność. Pani Weston obawiała się przeciągów dla młodego towarzystwa, zaś ani Emma, ani panowie nie mogli się pogodzić z myślą o kolacji w niewygodnej ciasnocie.