Чарлз Дыкенс - Калядны харал

Зразумеўшы, што спрачацца няма сэнсу, джэнтльмены зніклі за дзвярыма. Задаволены сабой, Скрудж вярнуўся да перарваных справаў весялейшы, чым звычайна.

Тым часам цемра і імгла згусціліся так, што на вуліцы з’явіліся людзі з паходнямі, якія прапаноўвалі свае паслугі — ісці перад экіпажамі і асвятляць дарогу. Старадаўняя царкоўная званіца, чый даўно асіплы звон кожнага дня хітравата пазіраў на Скруджа з гатычнага акенца, зрабілася зусім нябачнай — здавалася, гадзіны і чвэрці вызвоньваліся дзесьці ў аблоках, і кожны ўдар суправаджаўся такім тоненькім бразгатаннем, быццам у звона ад холаду зуб на зуб не трапляе. Мароз мацнеў. У куце двара, што выходзіў на галоўную вуліцу, некалькі рабочых рамантавалі газавыя трубы, запаліўшы ў жароўні вялікае вогнішча, на якое сабраліся бесхацінцы. Яны грэлі рукі і зачаравана глядзелі на агонь. Забыты ўсімі водаправодны кран паныла сцякаў вадой і пакрысе замярзаў, самотна пакрываючыся чалавеканенавісніцкай коркай лёду. Яркія вітрыны, у якіх ажно патрэсквалі ад гарачыні галінкі вастралісту, асвятлялі бляклыя твары мінакоў. Бакалейныя і мясныя крамкі ператварыліся ў шыкоўнае відовішча і нібыта цвялілі пакупнікоў — нельга было паверыць, што яны маюць хоць нейкае дачыненне да такой нудлівай справы, як гандаль і зніжкі. Лорд-мэр у раскошным палацы ўжо загадваў сваім пяцідзесяці кухарам і лёкаям не страляць варон, а рыхтавацца так, каб Каляды былі вартыя лорда-мэра, і нават маленькі краўчык, якога ён у мінулы панядзелак аштрафаваў на пяць шылінгаў за п’янства і крыважэрныя паводзіны на вуліцах, ужо размешваў на сваім гарышчы калядны пудынг, а яго сухарлявая жонка тым часам пабегла з дзіцем купляць ялавічыну.

Аднак туман усё гусцейшы, мароз усё мацнейшы! Калючы, пранізлівы, рэзкі холад! Калі б добры наш святы Дунстан [1] Святы Дунстан (909–988) — ангельскі святы, арцыбіскуп Кентэрберыйскі, апякун кавалёў і залатароў. Паводле легенды, ухапіў аднойчы шчыпцамі д’ябла за нос, а таму на абразах часта выяўляўся менавіта з імі як сімвалам свайго рамяства. схапіў д’ябла за нос такім марозам, а не нейкімі там шчыпцамі, ох і закрычаў бы нячысты! Ох і дасталася б яму! Вось і аднаго маладога ўладальніка досыць сціплага носа галодны мароз ужо да душы пакусаў і пагрыз не раўнуючы сабака костку; змерзлы юнак акурат спыніўся ля замочнай шчылінкі Скруджа, каб забавіць таго вясёлай калядкай, аднак адразу пасля першых словаў святочнае песні: “Дай Бог, панове, шчасця вам, хай сум пакіне вас…” [2] “Дай Бог, панове, шчасця вам, хай сум пакіне вас…” — радок са знакамітай ангельскай калядкі: Дай Бог, панове, шчасця вам, Хай сум пакіне вас, Бо нарадзіўся Збаўца наш У гэты добры час, Каб ратаваць Адамаў род, Што ў цемрадзі заграз. О, вось у нас радасць і спеў, Радасць і спеў, О, вось у нас радасць і спеў. Тады анёл нябёсны Зляцеў да тых мясцін І пастухам прынёс ён Найлепшую з навін — Што нарадзіўся на зямлі Маленькі Божы Сын. О, вось у нас радасць і спеў, Радасць і спеў, О, вось у нас радасць і спеў. І пастухі на полі Пакінулі гурты І ўраз, не баючыся Ні ветру, ні слаты, Пабеглі ў горад Бэтлеем, Дзе спаў наш Пан святы. О, вось у нас радасць і спеў, Радасць і спеў, О, вось у нас радасць і спеў. І там у горадзе, ў хляве, Дзе сена ды валы, Ляжаў у бедных яслях Збавіцель наш малы, Марыя ж маці побач Узносіла хвалы. О, вось у нас радасць і спеў, Радасць і спеў, О, вось у нас радасць і спеў. Няхай жа Богу слава Ляціць з усіх дамоў, І між людзей пануюць хай Братэрства і любоў, Бо сёння шчаснай весткай Бог Ліхія пабароў — О, вось у нас радасць і спеў, Радасць і спеў, О, вось у нас радасць і спеў. (пераклад Антона Францішка Брыля) — Скрудж з такім імпэтам схапіўся за лінейку, што перапужаны спявак кінуўся наўцёкі. Цяпер у шчылінку зазіралі толькі туман і блізкі сваяк Скруджа — мароз.

Урэшце прыйшоў час зачыняць кантору. Засмучаны гэтай акалічнасцю, Скрудж злез з крэсла, нібыта падаючы знак клерку, які даўно знемагаў у каморцы. Клерк у адно імгненне задзьмуў свечку і начапіў капялюш.

— Вы, мабыць, плануеце заўтра на працу не з’яўляцца? — спытаў Скрудж.

— Калі вам будзе зручна, сэр.

— Гэта зусім не зручна, — прамовіў Скрудж, — і несправядліва. Калі б я за гэта ўтрымаў з вашага заробку палову кроны, думаю, вы палічылі б сябе пакрыўджаным.

Клерк паспрабаваў выціснуць усмешку.

— Але ж вы не лічыце пакрыўджаным мяне, — працягваў Скрудж, — калі я за проста так адлічваю вам грошы.

Клерк заўважыў, што такое бывае толькі раз на год.