Fərman Kərimzadə - Xudafərin körpüsü

– Necə? Xan sağ olsun, o əvvəla sədr əzəmdi, sonra da qonağımızdı?

– Bəs onda necə bilmisən? İsmayıl Sahib zaman mənim nökərimdi? O da mənim qonağımdı da. Belə çıxır ki, Hüsaməddin kişidi, qonağını vermir, Mirzə Məhəmməd xan nakişidi qonağını pay verir? Heç fikirləşib iş tutursunuz?

Xanın sözləri qarşısında Sədrəddin yenə də söz tapmadı. Başqa bir səmtdən yanaşmağa çalışdı.

– Bu ona bənzəyir ki, biri canavar balasını gətirib saxlayır, böyüdür. Elə bilir ki, insan əlindən yemək alandan sonra canavar xasiyyətini yerə qoyacaq. Onun dişləri bərkiyənə qədər qalır, gücü-qüvvəsi artanda yaxşılıq eləyənin bütün qoyun-quzusunu boğub qaçıb gedir. İsmayıl da belə bir qurd balasıdı. Hələ qoltuqdadı, amma onun əlindən Astaradan keçib buraya gəlmək olmur. Yolumuzu Qazan köşkündan salmışıq. Biz elə bilirdik Talışın bir xanı var, deməyəsən ikiymiş.

– Arxayın ola bilərsiniz, üçüncü xan olmayacaq. İsmayıl hələ heç kimin torpağını basmayıb, Talış torpağından başqa. Buna görə də məndən icazə alıb. O, gəlib babası Zahid Gilaninin türbəsini ziyarət eləməyə.

O fikirləşmişdi ki, iki od arasına düşüb. Amma Hüsaməddin də bu yandan çıxmışdı. Onun işləri pis gətirə bilərdi. Təkcə bir ümidi vardı. Havalar soyuyurdu. Qış yaxınlaşırdı. Qar düşəndən, çöllərdə ot qar altında qalandan sonra heç bir ağıllı hökmdar qoşun çəkib vuruşmağa getməz. Yazda isə İsmayıl Ərcivandan çıxıb gedəcək. İsmayıl uğursuzluğa düşsə, onda bu üç düşmən Talışı tikə-parça eləməyəcəkmi? Fərrux Yasar da, Hüsaməddin də çox kinli adamdılar. Heç nəyi yaddan çıxarmırlar. Onların kini dəvənin kinindən də betərdi. Uğur qazanandan sonra necə, Mirzə Məhəmməd xanın qədrini biləcəkmi? İnsan övladı çiy süd əmib. Nə qədər ki, işi düşür, köməksizdir, məhəbbətini əskik eləmir. Elə ki, genişliyə çıxdı, əli hər yerə çatdı, o çətinlik də, ağır günlərdə kömək duranlar da yaddan çıxır. Elə bilir elə öz gücünə qalxıb, yüksəlib. Yəqin ki, İsmayıl da belə olacaq. O, indidən lovğalanır. Uşaq olsa da xanın görüşünə gəlmədi və onu öz yanına çağırmadı. Belə eləyər də, əli Allahın ətəyindədir. Gözü rəiyyətləri görmür.

Yox, bu işlərin heç biri Mirzə Məhəmmədi açmır, onu elə bil çarmıxa çəkib tarım saxlayırdı. Nə qədər bu gərginliyə dözmək olar?

Hökmdarlıq da bir köpəyoğluluq deyil. Öz ürəyin istədiyini eləyirsən, başqalarına ziyan olur, başqalarının xeyrini güdürsən, özünə ziyandı. O, hökmdar kimi bu elçilərin hamısını boğazından asardı. Amma sabahı var bu günün. Gərək buna görə nə qədər qırğın verə. Bilmək də mümkün deyil, özü salamat qalacaq, ya yox.

Bu elçiləri də dincəlməyə göndərəndən sonra vəziri çağırdı məsləhətə.

– Nə deyirsən, ay dünya görmüş qoca? Nə eləyək? Fərrux Yasar ordan, Əlvənd Mirzə o tərəfdən, Hüsaməddin də bu yandan. Nə eləyək?

– Çətin sualdı, Məhəmməd xan. İsmayıla icazə verdin, yaxşı da elədin. Sahibi zamandı, bizim də axirət günümüz var. Ancaq bu günümüz də var axı. Hər işimizi axirətə bağlasaq, onda gərək elə əlimizi-ayağımızı uzadıb ölək.

– Hə, eşidirəm məsləhətini.

– Şirvanşahın elçisi qiyməti qaldırıb min tümənə. Hüsaməddinin elçisi isə o barədə heç söhbət də salmır.

Mirzə Məhəmməd qızardı.

– Deyəsən, qonağımızı bazara çıxartmışıq axı.

– Yox, qonaq qalır qonaq yerində.

– Bəs necə? Hamısı istəyir ki, bizdən razı qalsın. Əvvəla mən qonağı vermərəm, ikincisi də verməli olsaydıq belə, o tək, müştəri üç. Üç yerə bölməyəcəkdik ki?!

– Yox, biz onu verə bilmərik. Bütün Talış camaatı onun yanındadır. Hamı ziyarətə gedir. Gündə yüzlərnən qurban kəsilir. Hər gedən neçə qoyun, cöngə, düyə aparıb bağlayır İsmayılın düşərgəsinə. Ziyarətçi onun müridlərindən çoxdu. Onu bu adamların əlindən almaq qeyri-mümkündür. Deyillər onda bir zəhm var ki, heç kim həndəvərinə də düşə bilmir. Gecə-gündüz yüzlərlə adam onu qoruyur. Heç kimin ona əli çatmayacaq. Biz Şirvanşahın, Əlvənd Mirzənin və Hüsaməddinin yanında yaxşı olmaq üçün onlara deyək ki, icazə veririk, adamlarınızı göndərin, oğurlatdırıb aparsınlar. Göndərsinlər də adamlarını. Onsuz da zamanın sahibinin hər işdən xəbəri olur,– deyə vəzir çox mə’nalı-mə’nalı gülümsədi. Həm min tüməni alarıq, həm də yaxşı adam olarıq.

Mirzə Məhəmmədin kefi duruldu.

Kəməndə sarınan atlı yəhərdən çıxdı və tappıltı ilə yerə dəyib süründü. Ayaqları başından aşıb yerə dəydi, o arabadan düşən un çuvalı kimi yastılanıb qaldı. Sonra kəndiri dartdılar, atlını sürüyüb apardılar. At da uzağa getmədi. Yüyənindən tutub gətirdilər.

Kəməndə sarınmış adamı ayağa durğuzdular. O, bir ayağını çəkə-çəkə yeriyirdi və üz-gözünü turşutmuşdu. Meşənin içi ilə keçən cığırla dağa çıxartdılar. Burada köhnə, bir tərəfi uçmuş qala vardı. Oraya gətirdilər. Həyətdən keçirib içərisindən tüstü çıxan binaya apardılar.

– ”Yeri”, “özünü əzib büzmə”, “tələs” kəlmələrindən başqa heç nə söhbət olmamışdı. Nə kəməndlə qolları bədəninə sarılan bilirdi onu kim aparır, nə də aparanlar bilirdilər ki o kimdir.

Qalada qoyunlar mələşirdi, bir tərəfə bir dəvə bağlanmışdı. Yerdə yüklər yan-yana düzülmüşdü. Bürclərdə adamlar görünürdü.

İki silahlı adam qolları bədəninə sarılmış adamı iri otaqdan keçirib xırda bir hücrəyə gətirdilər. Burada yerə qoyun dəriləri döşənmişdi. Yerdə bir xalça da vardı və əllərini başının arxasında çarpazlayan adam uzanıb fikrə getmişdi. Onun iri bığları görünürdü. Qapıda səs eşidiləndə o qalxıb dirsəkləndi. Bu Murad idi. Gözlərinə sataşan sifət onu heyrətləndirdi və təəccübləndirdi. Qolları bədəninə sarınan adam Əbih Sultan idi. Muradı görən Əbih Sultan da qorxudanmı, heyrətdənmi gözləri irildi.

Onlar axırıncı dəfə bir-birini Şəmasə kəndi yanında görmüşdülər. Onda üz-üzə gəlmişdilər, bir-birilərinə qılınc çalmışdılar. Düşməni çox görən Murad aradan çıxmış, kürəyinə sancılan oxdan sonra ağır yaralanmış, Uba arvad onu sağaltmışdı. Zəmanənin qarışdığını görüb o təzədən köhnə işinə qayıtmışdı. Çünki onunla mağarada yaşayan müridlərin çoxu üzə çıxa bilmirdi. Məcbur olub bu qalaya sığınmışdılar. Yolla keçən karvanları, tacirləri soyurdular. Təbrizlə Ərdəbil arasındakı bu qalanı özlərinə məskən seçmişdilər. Murad dəstənin başçısı olmuşdu.

Əbih Sultan dedi:

– Sən salamatsan?

– Salamatam. Görürsən ki, hələ ölməmişəm. Sənin adamlarının atdığı ox da məni öldürə bilmədi. İndi növbə mənimdi.

Əbih Sultanın kürəyinin arasından soyuq tər damcıları birləşib onurğa sümüyünün üstündəki çökəklə aşağıya axmağa başladı. O görmüşdü ki, Fərrux Yasar artıq Talış xanı ilə əlaqə yaradıb. Artıq Əbih Sultan ona lazım deyil və onun gürzələrin arasına atılacağı gün yaxınlaşır. Ona görə də bir dəfə Fərrux Yasarla ova gedəndə atını cüyür dalınca salıb uzaqlaşmış, onu izləyən fərraşları azdırmış, qaçıb aradan çıxmışdı. Yolda başına çox müsibətlər gəlmişdi. Amma o bütün düyünlərdən qurtarmış, özünü Xudafərin körpüsünə çatdırmışdı. Buradan birbaşa Diyarbəkrə, qardaşı Nurəlinin yanına getmək istəyirdi. Budur artıq qaçaq Murada rast gəlib.