Fərman Kərimzadə - Xudafərin körpüsü

Murad qapının ağzında oturub süfrədən plov dolu nimçəni qabağına çəkib şapalaqlayıb aşıran yoldaşını göstərmişdi.

– Budur, baxın. Mən olmayım, yoldaşım olsun. Nə fərqi. Qaçaq Murad hələ kəsdiyi duz-çörəyə xəyanət eləməyib. Bu bir tikə çörək məndən ötrü o mücrüdən qat-qat qiymətlidi. İndi halal elə, mən də sənin çörəyindən kəsim.

Tacirin rəngi-ruhu üstünə gəlmişdi.

– Ana südü kimi halal xoşun olsun. O, qalxıb mücrünü gətirib onun qabağında açdı.

– Sən ki, belə mərd adamsan, bunun hamısını sənə bağışlayıram.

– Yox, mən sözü bir dəfə deyirəm.

Murad süfrədən çörək, qızardılmış quzu budu götürüb çıxmışdı.

Yerdə oturub plovu şapalaqlayıb ötürən qaçaq Xalıq Muradın qabağında dil uzadıb demişdi ki, bir tikə çörək nədi ki, ondan ötəri sən bir mücrü cəvahirdən keçdin. Sən istəmirsən, onda mən gedib gətirərəm, sən payını götürmə.

– Sən bu işi tutsan, onda gərək düşmən olaq.

– Olaq da.

– Bir mücrü daş-qaşa görə?

– Azdı? İndiyə kimi yol kəsirik, özümüzü oda atırıq, ələ keçirdiyimizin hamısını da aparıb paylayırsan kasıb-kusuba. Bizimki də olub aldım qoz, satdım qoz, mənə qaldı şax-şaxı. Daha bəsdi. Özümüzə də bir gün ağlamaq vaxtı çatıb.

Murad yoldaşlarına baxmışdı.

– Kim Xalıq kimi fikirləşirsə, ayrılıb getsin.

Görmüşdü ki, elə hamısı onun kimi fikirləşirmiş.

Atını minib demişdi.

– Salamat qalın. Mən getdim.

Ona çox yalvarmışdılar, qalıb onlara yenə də başçılıq eləsin, qalmamışdı. Atını sürüb getmişdi. Ərdəbilə tərəf üz tutmuşdu. Çünki bu illər ərzində yollarda onun rast gəldiyi adamların çoxu müridlər idi, həqiqət axtarmaq ümidilə getdiklərini deyirdilər. O da baxtını sınamağı qərar vermişdi.

Əlincə qalasının qaranlıq, nəm zindanlarında bir məhbus vardı. Daş qəfəsə yerləşməyən bu cavan səbrsizlikdən daş divarları uçurub dağıtmağa can atırdı. Amma biləklərinə bilərzik kimi bərkidilmiş zəncirlər divara mıxlanmışdı. Ayağındakı paslı kündələr onun hərəkətlərini ağırlaşdırırdı. Onunla üz-üzə divara zəncirlənən qocanın bədəni tük gətirmişdi, ağ, nurani saqqalını his basmışdı. Qaşları uzanıb çuxurdakı gözlərini örtmüş, kipriklərinə qarışmışdı. Zəncirlərə də, kündələrə də sakit, mə’lul-mə’lul baxırdı. Onlara əyinə geyilən paltar kimi öyrəşmişdi.

– Dözümlü ol, ey cavan.

– Səbr elə, səbr elə. Mən buradan çıxacam, çıxandan sonra düşmənlərimin hamısını belə zəncirə vurub illərlə işıq üzünə həsrət qoyacağam.

Qocanın səsində də bu zindana ahəngli bir qəribəlik vardı. Elə bil o elə burada əlləri zəncirdə, ayaqları kündədə doğulmuşdu, buraya öyrəşmişdi.

– Cavanlıqda mən də sənin kimi deyirdim. İndi məni buraxsalar da getmərəm.

– Neçə ildi buradasan, qoca?

– Sayını itirmişəm. – Qolunu qaldırıb divardakı hansı yazınınsa üstünü təmizləyib oxumaq istədi. Qolu qalxmadı. Qolu əzələ qaldırar. Onda isə əzələ qalmamışdı. Cır-cındır arasından bir dəri, bir sümük, çöp kimi nazik qolu görünürdü. Onun zənciri qaldırmağa gücü qalmamışdı.

– İndi hansı padşahın vaxtıdı?

– Ağqoyunluların.

– Onlar kimnən sonra gəlib?

– Qaraqoyunlulardan.

– Əmir Teymurun oğlu Miranşah necə oldu?

– Əmir Teymura, Miranşaha bax ha! Onlar çoxdan o dünyadadır. Səni bura kim salıb?

– Çoxdan burdayam, lap çoxdan. Məni buraya Miranşah saldırıb, ömürlük.

– Bəs səni niyə buraxmırlar? – Cavan oğlan təəccüblə soruşdu.

– Mən hürufiyəm. Fəzlüllah Nəiminin cavan müridlərindən idim. O vaxt mənim on səkkiz, on doqquz yaşım vardı: Dedilər kamilliyin, hürufiliyin yeri zindandı.

– Hürufi. Qaraqoyunlular ki, onları tə’qib eləmirdi.

– Nə bilim. Bu altmış ildə neçə zindanban dəyişib?

– Mən səni azad edərəm.

Onlar divarda üz-üzə zəncirlənmişdilər. Özləri də samanın üstündə oturmuşdular. Qocanın əynindəki cır-cındırı saymasaq lüt-üryan idi. Cavanın əynində isə bahalı parçadan təzə libas vardı. Bir neçə yerindən cırılmışdı. Tutulanda, əlbəyaxa olmuşdu. O, Uzun Həsənin qardaşı oğlu Rüstəm Mirzə idi. Əmisi oğlu Sultan Yaqubun oğlu Bəysunqurun taxtını təcavüzdən qorumaq üçün Süleyman Bican oğlu ilə Əbih Sultan onu Əlincədə zəncirləməyi ən təhlükəsiz yol bilmişdilər.

– Məni azad eləyərsən? Özün məndən də qara gündəsən, ay cavan. Məni azad eləyəcək bir məxluq var. Günlərin bir günü, elə bu yaxınlarda gələcək və azad eləyəcək – deyən qocanın dodağında xəfif bir təbəssüm gəzdi.

– Xəbər göndərib?

– Bəli.

– Doğrudan?

Rüstəm Mirzənin qocaya paxıllığı tutdu. Onu yox, gərək Rüstəm Mirzəni azad eləyələr.

– Buradan çıxmaq istəyirsən?

– Yox, istəmirəm.

– Əgər istəmirsənsə, onda qoy məni xilas eləsin. Sən qoca kişisən, heç bir iş görə bilməyəcəksən. Amma mən çıxan kimi taxt-tacı ələ keçirəcəm, səni çıxardıb sarayda pambıq içində saxlayaram. Nədi, razısan?

– Yox, cavan şahzadə. Mənim xilaskarım sənə kömək eləyə bilməz.

– Nə üçün eləmir? Onu dünya malından qəni eləyərəm. Özü ağırlığında qızıl verərəm. Mahal bağışlayaram.

Rüstəm Mirzə odlu-odlu danışır, qollarını atıb-tutmaq istəyir, amma zəncirlər o hərəkətləri yarımçıq saxlayırdı. Bundan da az qalırdı ürəyi partlasın. Bağlı olmasa qocanın saqqalını əlinə keçirib başını divara vurar, onu bu işə razı salardı. Amma indi ən kəskin silahı onun dili idi.

– O, hədiyyə götürmür. Ona qızıl-cəvahir lazım deyil.

– Bu dünyada elə adam olar ki, qızıla-cəvahirə e’tinasız baxsın? Əmir Teymur bütün ölkələrin xəzinəsini əlinə toplamışdı, yenə doymurdu. Gedirdi Çinin də var-dövlətini alsın.

– Öləndə neylədi o var-dövləti? Özüylə apardı?

– Yox. Aparıb neyləyəcəydi. Övladlarına qaldı.

– Görürəm, sən də hökmran olmaq istəyirsən. Amma nə üçün? Nəyə lazımdır o taxt-tac ki, hamı ona nifrət eləyir. Qan tökməyə, adamları öldürməyə, şəhərləri talamağa gedirsən?

– Onu gələcək göstərər. Sən mənə qurtuluş yolu göstər. Qoy sənin xilaskarın məni aparsın. – Rüstəm Mirzənin sözlərində hökm olsa da, danışığının ahəngində yalvarış vardı.

– Mən ona hökm edə bilmərəm.

– Kimdi axı səni xilas edəcək məxluq.

– Əzrayıl.

Rüstəm Mirzənin qolları boşaldı. Başını aşağı saldı. Yanağına milçəkmi, arımı, hansı böcəksəmi qonmuşdu, onu dalayırdı. Amma bayaqdan onu qovmağı da ağlına gətirmirdi. İndi onu qovmaq üçün sifətini qoluna sürtdü. Xeyli fikrə getdi. Amma darıxdı. Danışmayanda taleyi, dərdi tez yadına düşürdü.

– Düzdü, Əzrayıl səni xilas eləyə bilər, məni yox. Mən hələ buradan çıxacam. Əzrayıla o qədər iş tapacağam ki. Birinci onun cənginə sarayın ən sadiq köpəyi Əbih Sultanı verəcəm. Məni o gətirib bu zindana salıb. Yoxsa mənim bir tükümə toxunmağa da heç kimin ixtiyarı və gücü çatmazdı. Çıxan kimi yox, heç Əzrayıla da ümid olmayacağam. Əzrayıl xəbər tutana qədər onu öz qılıncımla özüm doğrayacam.

– Sənin əqidən odur ki, çıxan kimi kimisə öldürəsən, elə deyilmi, cavan şahzadə?