Fərman Kərimzadə - Xudafərin körpüsü

Здесь есть возможность читать онлайн «Fərman Kərimzadə - Xudafərin körpüsü» — ознакомительный отрывок электронной книги совершенно бесплатно, а после прочтения отрывка купить полную версию. В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Город: Bakı, Год выпуска: 2002, Издательство: Ağrıdağ, Жанр: Историческая проза, на азербайджанском языке. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

Xudafərin körpüsü: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Xudafərin körpüsü»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

“Qarlı aşırım“ əsəri ilə böyük ədəbiyyata gələn görkəmli yazıçı, tarixi romanlar ustası Fərman Kərimzadənin “Xudafərin körpüsü“ romanında XV əsrin axırı, XVI əsrin əvvəllərində baş vermiş tarixi hadisələr, Şah İsmayıl Xətainin uşaqlıq və gənclik illəri, hakimiyyət uğrundakı mübarizəsi qələmə alınmışdır.
Romanda həmçinin Şah İsmayıl Xətainin bir şair, sərkərdə və dövlət xadimi kimi yetişib formalaşdığı tarixi şərait təsvir edilmiş, Uzun Həsən, Sara Xatun, Hüseyn Lələ bəy, Əbih Sultan kimi tarixi şəxsiyyətlərin yadda qalan obrazları yaradılmışdır.

Xudafərin körpüsü — читать онлайн ознакомительный отрывок

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Xudafərin körpüsü», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

– Laxlayan dişin çəkilməkdən özgə əlacı yoxdur.

– Demək sən də qardaşının başını yemək istəyirsən.

Söz Məsih Mirzəni tutdu. Fikrə getdi. Səsinə bir az da mehribanlıq verib dedi:

– Başını yemək niyə? Qardaşımız bacısını, bacısının uşaqlarını həbsdə saxlamaqla özünü tamam nüfuzdan salıb. Sən gərək mənə kömək əlini uzadasan.

Aləmşahbəyim yarpaq kimi əsirdi.

– Məni Əbih Sultana ərə verməyin xam xəyaldı, qardaş. Mən öldürülmüş ərimin namusunu dünyanın ən böyük hökmdarına da dəyişmərəm. O ki qaldı mənim sənə köməyimə, mən özüm qolu bağlı dustağam. Həm də bacıyam. Bir qardaşa xeyir-dua verib başqa qardaşın üstünə göndərmək hansı bacının ürəyindən olar?

Məsih Mirzə onun bu sözlərini də sakitliklə qarşıladı.

– Ərə getmək təklifinə bundan başqa bir cavab gözləmirdim. Sağ ol! Halal olsun! Ancaq Şeyxin müridləri mənim tərəfimə keçməsə işlər yaxşı getməyəcək.

– Mən şeyx deyiləm. Neçə ildir ki, bu qəfəsdəyəm. Heç nədən xəbər-ətərim yoxdur. Dur, yoldan gəlib yorulmusan.

– Qayıtmalıyam. Məni gözləyirlər.

“İlahi, axı mən sənin yanında nə günah işlətmişəm? Niyə məni belə bəlalara düçar eləyirsən? O biri qardaş bu körpələri bura salıb ki, qurbanlıq qoyun kimi, böyüyüb əmələ gəldikcə başlarına bıçaq çəkə. Bu da onu yıxsa yenə də onların başını sığallamayacaq”. Sussa da müsibət müsibət üstündən gələcək.

Sultanəli qapının dalında dayanıb onların söhbətini dinləyirdi. Dayısının “qayıtmalıyam” kəlməsindən sonra qapını itələyib içəri girdi. Bayaq salam da verməmişdi.

– Axşamın xeyir, dayı-dedi.

– Bu hansı igiddi, – deyə bacısından soruşdu.

– Böyüyüdü, Sultanəlidi, – deyə narahatlıqla dilləndi. O, istəmirdi ki, onları yaxından tanısınlar. Xüsusən Sultanəlini. Boy-buxunda atasına çəkmişdi. Özü də gecə-gündüz oxuyur, özünü həyata hazırlayırdı.

– Yox, mən Sultanəli deyiləm. Mən Şeyx Sultanəliyəm. Atamın ölümündən sonra Şeyxlik mənə çatıb.

– Maşallah, maşallah. – Dayısı qalxıb onunla görüşdü. Sonra onun iti gözlərinə baxdı və bundan sonra onun əlindən öpdü. Şeyx idi, bütün müridlərin mürşidi bu uşaq sayılırdı. Demək Məsih Mirzə bacısı ilə yox, Sultanəli ilə danışmalıydı.

– Deyir on iki imama yalvarınca, bir Allaha yalvar.

– Dayı, dediklərinin hamısını eşitmişəm. Əgər bizi zindandan qurtarmaqla Şeyx Səfi nəslini öz əlində silaha çevirmək istəyirsinizsə mən buna qəti ziddəm. Niyə, ona görə ki, müsəlman hökmdarların hamısı peyğəmbərin adından danışıb və öz bildiyini eləyib. Şeyx Heydərin övladlarının qeyrətləri varsa özləri-özlərinə əncam çəkəcəklər. Yoxdursa, onda heç.

Aləmşahbəyim oğluna gözlərini ağartdı ki, dinməsin. Amma o öz sözlərini demişdi. Məsih Mirzə də bacısı oğlunun dediklərini eşitmişdi. Amma hələ də inana bilmirdi ki, bu sözləri uşaq dilindən eşidib.

– Bacıoğlu, sizin gücünüzdən istifadə eləyib ölkəni möhkəmləndirmək istəyirlərsə buna sevinmək lazımdır. Amma o nəslin kökünü kəsmək istəyənlər də var.

Ana oğlunun belə odlu-odlu danışdığını eşitməmişdi. Həmişə o, hücrənin bir küncünə çəkilib dəri cildli kitabları vərəqləyirdi. Oxuyurdu, yazırdı, oxuduqlarını yadında saxlamaq üçün vird eləyirdi. Qardaşı İbrahimlə də məşğul olur, onu oxutdurur, yazdırırdı.

İndi birdən-birə beləcə partladı, üsyan elədi. Ana həm sevinirdi ki, oğlu belə cəsarətlidir, ağıllıdır. Həm də qorxurdu ki, dayıları onu tanıdılar.

Hökmdar üçün iki baş mövcud idi. Birinci baş həmişə sinəsinə əyilməli, “bəli, bəçeşm” deməlidir. Əgər bu baş dikəlirsə, ağılla beyindəki fikirləri söyləyirsə, öz fikrini izhar eləyib qarşıdakı hökmdarla razılaşmırsa, onda həmin baş mütləq kəsilib atılmalıdır. Kəsik baş isə danışmır. Hökmdara belə “danışmayan” baş daha xoş gəlir. Çünki o daha təhlükəsiz, daha qorxusuz və zərərsiz idi. Sultanəlinin bu danışığı hökmranlıq eşqiylə alışıb yanan dayısının qəlbində o ağıllı başı təhlükəsiz eləmək e’tiqadı doğura bilərdi.

İsmayıl da gümüş xəncərini belinə bağlayıb gəlib qapıdan baxırdı. Sultanəlinin bir sözü həmişəlik onun ağlında qalmışdı. Gecə yarısı qalxıb başqa otağa keçmək istəyəndə də gərək geyinəsən, yarağını qurşayasan, çünki təhlükə həmişə başımızın üstündədir. O, qapıya yaxınlaşıb baxdı və bayaq gördüyü dayısı onun gözündə nağıllardakı divlərə oxşadı. Bu divin kürəyi görünürdü. Anasının sifətində isə dərin bir narahatlıq vardı.

Məsih Mirzə bir tikə uşağın kamilliyinə heyran qalmışdı. Başa düşmüşdü ki, bacısı onun ərə getmək təklifinə razı olsaydı belə, gedə bilməzdi. Deməli atalarının yerində adam var. “Tanrı, məsləhət özünündür. Mən dediklərim sənə naxoş gəlməsin, bu nəsil nədir bəyəm. Birinin başını vurursan, yerinə ondan da hündürə bir pöhrə qalxır ki, mən buradayam. Bəlkə də bunlara elə bir ruh vermisən ki, ölənin nə’şindən uçub getmir, bu dünyadakı övladlarından birinin bətninə qayıdır. Qardaşım Sultan Yaqub bunu başa düşməyib. Tanrı bu nəslin tərəfindədirsə, onları qırıb qurtarmaq olmaz. Elə mənim kimi onlara arxalanmaq lazımdır. Özləri də çox möhkəm və qorxmazdırlar. Neçə il daş divarlar arasında çürüyən bu uşağı da ələ almaq müşkül işdir”.

Məsih Mirzə dedi:

– Ya Şeyx, bəyəndim səni, sevdim səni. Sənə biyət eləyib-inam gətirirəm. Məni də özünə mürid saya bilərsən.

Qardaşının bu sözlərindən sonra Aləmşahbəyim sevindi, ürəyində bir işıq yandı, günəş boyda oldu, o qəlbin bütün şübhələrini, qorxularını əritdi. Oğlunun ipək kimi yumşaq əlindən tutub qardaşının ovcuna basdı.

– Barış, dayınla. Mehriban danış.

Məsih Mirzə dedi:

– Bərəkallah sənin dərrakənə. Dayının indiki vəziri sənin yanında boş bir qabaqdır. Mən taxta çıxan gün bacım oğlunu sağ tərəfimdə oturdacam.

– Ağqoyunlu səltənətinin vəziri?

– Bəli.

Sultanəli hind buddasını xatırladan, dizinin kündəsi qalxan ortasına oxşayan dayısının yanında ayaqlarını çarpazlayıb oturdu.

– Dayı, bizim nəsildən vəzir çıxmaz.

– Nə üçün. Elə hazır vəzirsən.

– Çünki vəzir tülkü kimi bic, ürəyində “yox” fikirləşib dilində “bəli” deyən adamlardan olur. Bizim ürəyimizlə dilimiz bir olub. Bu isə heç bir hökmdarın xoşuna gəlmir. Onlar yalanı, yaltaqlığı daha çox xoşlayır. Yaltaqlanmasan, fikrini düz desən, onda gərək boynunu qılınc altına verəsən.

Məsih Mirzə tutuldu. “Sultan Yaqub düz fikirləşib. Bunlar vəzirlik yox, hökmdarlıq fikrindədirlər”.

– Mənim vəzirim də, hökmdar fikirli olmalıdır. Amma bir şey də var da, bacıoğlu. Şeyx Səfi nəslinin qəlbində sirr olur, indiyə qədər bir adama açmayıblar. Bəs ürəyindəki həmin sirr niyə dilinizə gəlmir?

– Hə, o ayrı məsələdir. – Sultanəlinin əlində bıçaqla yonub naxışladığı bir çubuq vardı. Həmin çubuğu ortadan qırdı, sonra dayısına göstərdi. – Bir şey yoxdu ki?

– Nə olmalıdı ki?

– Heç nə. Ağacdı da, elə deyilmi?

– Bəli, – deyə Məsih Mirzənin gözləri gəzdi, o təəccüblə baxırdı. Sultanəlinin mö’cüzə göstərəcəyini gözləyirdi.

Читать дальше
Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Похожие книги на «Xudafərin körpüsü»

Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Xudafərin körpüsü» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.


Отзывы о книге «Xudafərin körpüsü»

Обсуждение, отзывы о книге «Xudafərin körpüsü» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.

x