Мөсәгыйт Хәбибуллин - Сайланма әсәрләр. Том 2. Кубрат хан. Илчегә үлем юк / Избранные произведения. Том 2

– Ханша биредәме, каравылбаш?

– Биредә, төптәңре, кызы белән кич утыра.

– Дәш ханшаны, каравылбаш. Хәер, тукта, үзем менәм.

Каравылбаш хәтта, төптәңре «үзем менәм» дигәндә дә, авыз ачып сүз әйтмәде. Төптәңредән барысы да куркалар иде.

Тегеләр сөйләшеп торган арада, баһадир диңгез ягындагы тәрәзәгә күчте. Ул ишетте, бүлмәдән ханша чыгып китте. Баһадир тиз генә тәрәзәгә таш ыргытты. Бүлмәдә шундук ут сүнде, тәрәзәдән Чәчкә үрелеп карады.

– Чәчкә, мин бу.

– Баһадирым! – диде Чәчкә, каушап. – Баһадирым, мин моннан төшә алмыйм.

– Мин сиңа ыргак ташлыйм, Чәчкә.

– Кирәкми, баһадирым, мин синең яныңа үзем чыгам. Йә үзең кер, мин ишекне ачам.

– Үзең чык, Чәчкә.

Күп тә үтми, Чәчкә ишегалдына чыкты, сак кына егете янына килде.

– Баһадирым! – диде ул һәм килә-килешкә егеткә елышты. – Мин сине сагындым, минем сине күрәсем килде. Анама әйткән идем, ул орышты.

– Әйдә диңгез ярына чыгабыз, Чәчкә.

– Әйдә кече капкага.

– Анда каравыл, Чәчкә.

– Каравыл безне җибәрер, ул шундый әйбәт көтригур.

– Анаң кардәше?

– Әйе, баһадирым.

Капка янына җиткәч, җир астыннан чыккандай, алар янында каравыл пәйда булды.

– Баһадир, – диде ул, гаҗәпләнүен яшермичә, – күктән төштегезме әллә?

– Күктән төштем, кардәш. Мә сиңа ике алтын.

– Алтын?.. – дигән булды каравыл. – Илхания…

– Ал, ала күр, – диде Чәчкә. – Без диңгез буенда йөреп киләбез, Бавырбаш.

– Сез түгел, син, илхания. Анаңа шулай дип әйтермен.

– Сине хан баһадир итәр, каравыл. Илхания әйтте диярсең, баһадир итәр.

Алар, кулга-кул тотынышып, диңгез буйлап йөгерделәр. Бала чакта да шулай кулга-кул тотынышып йөгерәләр иде. Ул чакта да, Чәчкәнең кулы уч төбенә керүгә, әллә нишләп китәр иде Илбарыс. Чынлап та аның белән янәшә сөйгәне Чәчкә йөгерәме? Төшендә генә түгелме?.. Юк, төшендә түгел, өнендә, күктә – ай, һавада диңгез исе, йолдызлар сибелә.

Йөгереп барган шәпкә баһадир кызны кулына күтәреп алды һәм диңгезгә кереп китте. Чәчкә аның муенына сарылды, ике куллап кочаклады.

– Диңгезгә ташларгамыни исәбең, баһадирым? – дип назланып пышылдады кыз.

– Әйе, Чәчкә.

– Барыбер миңа буласы түгел, суга ташлап котылыйм диюеңме?

– Син барысын да беләсеңмени, Чәчкә?

– Беләм, баһадирым.

Егет кызны судан алып чыкты, аягына бастырды.

– Чәчкә… Мин яратам сине, Чәчкә!..

– Син минем баһадирым, син минем…

Илбарысның кыз сүзләреннән бөркет булып күккә күтәреләсе, аргамак булып далага чыгып чабасы килеп китте. Саклаб кавханның олуг хан гаиләсендә тәрбияләнгән угланына гүя канат үсеп чыкты, гүя ул чынлап та күккә ашты. Чәчкә аны ярата, ярата! Ләкин моны белсәләр, ике дә уйламый, баһадирның башын кисәчәкләр. Кем ул? Колмы, баһадирмы? Нигә аның хан кызына өйләнергә хакы юк?! Нигә?!

Диңгез өстеннән салмак җил йөгереп узды, дулкыннар, ай нурыннан көмеш төс алып, узыша-узыша йөгерешеп киттеләр. Юк, дулкыннар түгел, диңгез өсте көмеш тәңкәләр белән чуарланган, һәй, җыеп аласы иде дә шул тәңкәләрне, көшел-көшел итеп, хан алдына китереп өясе иде. Бу байлыкны күреп, ханның күңеле йомшарыр һәм ул аңа кызы Чәчкәне бирергә риза булыр иде. Бирми хәле юк, чөнки ханнар да, каганнар да алтын-көмешкә туймыйлар.

– Чәчкә, Чәчкә, син әйттеңме бу сүзне миңа, Чәчкә?!

– Мин, баһадирым, мин.

Җил йөгереп узуга, тынып калган диңгез өстенә ай нурыннан көмеш сукмак сызылды. Күтәреп аласы иде дә хан кызын, китәсе дә китәсе иде шул сукмактан. Айга барып җитеп, Тәңрегә әйтәсе иде: «Тәңрем, насыйп ит миңа хан кызы Чәчкәне, бәйлә чәчләребезне…»

– Мин сине көтәрмен, баһадирым. Ай, ел, гомерем буена көтәрмен.

– Гомерең буена… Анаң Аппак сарайда калдымы?

– Аны төптәңре дәшеп алды.

– Иртәгә Кызкуыш туе… Мин төптәңрегә сине куам дигән идем…

– Кызкуыш туе, – дип моңсуланды Чәчкә, аннары башын күтәрде дә: – Ку мине бүген, баһадирым. Ку Чәчкәңне. Ку-у!

Шулай диде дә Чәчкә диңгез буйлап йөгерде. Кызның чәче тузган, Рум ефәгеннән тегелгән күлмәге ай яктысында елтыр-елтыр килә, алтынга буялган башмакларыннан зөбәрҗәт очкыннар сибелә иде.

Менә су өсте күренде. Кыз суга җитсә, ул аны тота алмаячак. Егет соңгы мәлдә генә, диңгез читенә бик аз калгач кына, кызны куып тотты. Кыз «аһ» диде дә егетнең күкрәгенә капланды. Егет аның кулыннан алды һәм якындагы агачларга таба әйдәде. Анда ай күләгәсе, анда, әрсез айдан качып, йөрәк серләрең әйтеп була. Агачлар арасына җитү белән, баһадир Чәчкәне кочагына алды. Кызның чәченнән исерткеч хуш исләр килә иде. Йөрәге дөп-дөп кагудан баһадир ни әйтергә, ни кылырга белми торды. Сүзләр артык иде сөйгәннәргә, йөрәкләре сөйләшә иде.