Мөсәгыйт Хәбибуллин - Сайланма әсәрләр. Том 6. Чоңгыллар. Сулар үргә акса да… / Избранные произведения. Том 6

Гайзулла кылычны суырып алды да бар көче белән офицерның башына чапты. Офицерның баш чирәбе утын пүләнедәй икегә ярылып китте, өй эченә сасы ис, авыр кан исе таралды. Гайзулла кылычны янә баш очына күтәрде, әмма шунда, инде офицерның гәүдәсен дә тапарга дип кизәнгәндә, хатынына күзе төште. Таҗылбанат читкәрәк күчсә дә, әле булса тора алмый, күзләрен ачарга да куркып, дер-дер калтырап ята иде. Гайзулланың зиһене шулхәтле тиз эшләде, беренче туган уе: хатынын да турап ташлау булды. Ул хәтта Таҗылбанатының урталай чабып ташланган гәүдәсен дә күз алдына китерде.

Ләкин нидер сизенү тоепмы, Таҗылбанат һушына килде, кургаштай авыраеп калган керфекләрен күтәрде һәм, баш очында күтәргән кылыч күреп, коты алынып, кычкырырга дип авызын ачты, мәгәр аваз чыкмады, аның өчен Гайзулла җикерде.

– Банат, нишләвең бу синең, Банат!!!

Бу тавыш шулчаклы куркыныч чыкты ки, Таҗылбанат янә һуштан язды, башы кинәт кенә бер якка янтаеп китте, күзләре акаеп калды. Бермәлдән ул, кан чәчрәп чыкканчы тешләгән иреннәрен кыймылдатып:

– Гайзулла, – гына дия алды. Шуңа, шул ишетелер-ишетелмәс аваздан ул аңына килде, баш очына күтәргән кылычын төшереп, канга баткан корал йөзенә карады, аннары кан эчендә яткан офицер гәүдәсенә кылычны ташлады да, агарынып, әле булса һушына килә алмый яткан Таҗылбанатын күтәреп, тышка алып чыкты, аягына бастырды, күлмәген төшерде.

Шунда гына Таҗылбанат күзләрен ачты һәм, каршында басып торган ирен күрүгә:

– Гайзулла, мин гаепле түгел, ул мине… – дип, иренең күкрәгенә башын төртте.

Нидер исенә төшеп, Гайзулла сикереп атына атланды. Ат кузгалып, баскан җирендә тупылдап алды, моны күреп, Таҗылбанат ат ялына килеп ябышты.

– Җибәрмим, китмисең, беркая да китмисең, Гайзулла! Минкуркам!..

Гайзулланың җен ачуы чыкты. Аның: «Кемнән куркасың, кемнән? Аңарданмы? Миннәнме?!» – дип әйтәсе килде, әмма теле бармады, камчы тоткан кулын күтәрде, ялга ябышкан Таҗылбанатның кулларына сугарга дип кизәнгән иде, хатынының теш эзләре калган, кан чәчрәп чыккан иреннәрен, яше кибеп бетмәгән гарьчел кимсенү иңгән күзләрен күрүгә, камчы күтәргән кулы кире төште. Ул атының тезгенен тартып куйды, кузгала башлаган атын тыеп, карчыга тавык чебиен алган кебек эләктереп, Таҗылбанатны ат өстенә күтәреп алды.

– Җаным-бәгърем, мин гаепле түгел… Ул мине… Гайзуллам…

Таҗылбанат башын иренең күкрәгенә төртте, күз яшенә ирек биреп, ярсып-ярсып еларга тотынды. Шуңа Гайзулланың күңеле йомшады, ул, күндәмләнеп китеп, калтыраган бармаклары белән хатынының шомырт кара чәчләреннән сыйпады.

– Банат, бабай сиңа алтынын кая яшергәнен әйтмәдеме?

– Нинди алтын ул, Гайзулла! Нигә кирәк ул безгә. Бернинди дә алтын кирәкми миңа, Гайзулла! Китмә генә, китмә, беркая да китмә, Гайзулла!

Ул иренең күкрәк турына сыенып, илереп елый башлады.

– Тр-р!

Гайзулла Таҗылбанатка ышанды да, ышанмады да. Ул аның күзләренә карарга теләп, чәченнән учмарлап тотты да башын читкәрәк каерды. Таҗылбанат яшьле күзләре белән аңардан шәфкать сорады, кан сауган иреннәрен ялап-ялап алды. Гайзулланың йөрәге сулкылдап куйды. Офицерга булган баягы нәфрәте янә йөрәгенә капты. Әйе, Таҗылбанат гаепле түгел, офицер аны көчләгән, көчләгән! Гайзулла йөрәге сыкраудан тешен шыгырдатты, ярсулап башын чайкады.

Яктыра бара, су буйларына, бакча башларына томан шәле сарыла башлады.

– Көт мине, Банат, мин кайтырмын!

Хатынын тәкәллефсез генә җиргә төшерде.

– Әфицәрне үзем үтердем диген, ишеттеңме?

– Гайзулла җаным, ташлама мине, ташлама!..

– Җитте. Тыңла мине, тыңла дим! Әфицәрне үзем үтердем диген. Бу – синең белән минем өчен бердәнбер котылу юлы. Атны чишеп бир. Әфицәрнең атын чишеп бир дим!

– Гайзулла, җибәрмим мин сине, беркая да җибәрмим!

– Җибәр, сантый хатын! Мине Әюп өчен атачаклар. Миңа калырга ярамый. Кайтырмын мин, көт!

Таҗылбанат Гайзуллага офицерның атын чишеп китереп бирде.

– Дөньялар ялан болай тормас. Көт, кайтырмын мин!

Гайзулла, ат тоякларыннан мәте чәчрәтә-чәчрәтә, капкадан чыгып очты.

Кичү янында үзен көтеп торган казакларга ул:

– Кызыллар килгән анда, офицер алар кулына эләккән булса кирәк, аты качып килә иде, көчкә тотып алдым, куа килүләре бар, әйдәгез, тизрәк кузгалыйк, – диде.

Кызыллар сүзен ишеткәч, казакларда офицер кайгысы калмады, алар, атларын чаптырып, Уфа ягына элдерделәр.

…Инде баштан үткәннәрне җепкә тезеп чыгып, очына таба фикерен юнәлтте. Дөнья аның файдасына үзгәрмәде, җан-кан коя-коя кулына төшергән алтынның әле булса файдасын рәтләп күргәне юк. Берничә тәңкәне теш врачларына сатуын санамаганда, башкасына кагылып караганы да юк. Хәерле булсын.