Сергей Пясецкий - Гляну я ў аконца…

Урэшце, пасля даўжэйшага агляду зброі перад люстэркам, Марыся надзела начную кашулю і расчасала валасы. Потым яна падышла да акна і адчыніла яго. Ясь знянацку схапіў жанчыну за руку, а пасля жвава забраўся ў пакой. Ён пачаў цалаваць Марысю. Тая ахвотна прымала яго пяшчоты. Неспадзявана яна сказала:

— Ідзі да сябе… Распраніся, пасля вяртайся… Каб тут не было тваіх рэчаў. І замкні дзверы на ключ…

Ясь вярнуўся ў свой пакой. Спешна распрануўся і вярнуўся да Марысі.

З раніцы, пасля сняданку, таварышы наладзілі ліпавую лабараторыю. Ход дзеяння быў прадуманы і абмеркаваны ў горадзе. Галоўную ролю ў сённяшняй рэпетыцыі гралі дзве двухдаляравыя, амаль новыя, купюры. У горадзе іх намачылі, склалі разам і адпрасавалі, каб загіны былі аднолькавыя. Яны былі з ідэнтычнымі нумарамі. Для гэтага з вялікай колькасці купюр у знаёмага мянялы былі выбраныя дзве найбольш падобныя адна да адной нумарамі. Розніцу ў лічбах выправілі з дапамогай тушы, пераўтварыўшы на адной з купюр тройку ў васьмёрку, чацвёрку ў адзінку і дзявятку ў нуль. І крыху паскробшы лязом. Даляр з аўтэнтычнай нумарацыяй уклалі між двух кавалкаў чыстай паперы такога ж памеру.

Ясь загадаў пану Баніфацыю распаліць агонь, каб духоўка была цёплая. Пасля загрузіў туды купюру, размешчаную паміж дзвюма жалезнымі пласцінкамі з паперай.

— Гэта павінна ляжаць у цяпле дзве гадзіны, — сказаў Ясь, зірнуўшы на гадзіннік.

Цяпер хлопец дырыжыраваў працай, а Ігнат паслухмяна і старанна выконваў яго загады. Пан Баніфацый быў усхваляваны незвычайнымі дзеяннямі, якія адбываліся на ягоных вачах, і ўрачыстымі тварамі калег.

— Шкада, што няма больш купюр, — сказаў Ясь. — Не люблю пустых запускаў. У мяне замала некаторых сродкаў.

— Таму не трэба іх пераводзіць, — сказаў пан Баніфацый.

— Я толькі хачу паказаць вам прынцыпы маёй працы, каб вы маглі мне давяраць.

— Ніякіх сумненняў, — адказаў гаспадар. — Я ж бачыў вынікі.

— Добра, — сказаў Ясь. — Часу ў нас шмат, зробім невялікі пробны запуск. Зрэшты, я хачу паспрабаваць, наколькі моцны новы сродак. Ці ёсць у вас нейкая навейшая царская купюра?

— Вядома, ёсць.

Пан Баніфацый адразу ж прынёс Ясю некалькі банкнот. Ясь выбраў з іх дзесяцірублёвую і ўзяўся за працу. Ягоная лабараторыя выглядала імпазантна. Розныя бутэлечкі з каляровымі вадкасцямі, пэндзлі, валкі, шкляныя і металічныя пласцінкі, нажы і нажнічкі, ніткі, вата і г. д. Пачэснае месца займала бляшаная скрынка з двума валкамі. Менавіта гэта і была цудоўная машынка.

Праца «на машынку» выконвалася розным чынам, у залежнасці ад наяўных прыладаў і вынаходлівасці аферыстаў. Агульны прынцып быў толькі адзін: выбіраўся «цёплы» кліент, якому прапаноўвалі рабіць грошы, даводзячы, што з адной купюры можна атрымаць дзве. Сэнс у тым, што ахвяра павінна назбіраць як мага больш купюр. Пасля з імі праводзяцца разнастайныя маніпуляцыі так, каб гэта рабіла ўражанне: іх круцяць у машынцы, мажуць, абкладаюць паперай. Напрыканцы акцыі аферысты звычайна знікаюць, пакідаючы ахвяру з наказам пільнаваць машынку. А часам загружаюць падрыхтаваны для справы пачак у духоўку або печ. Потым іх ахоплівае трывога: гадзіннік спыніўся і пачак задоўга трымалі ў печы. Як мага хутчэй яны дастаюць усё і знаходзяць унутры попел. Аферысты лаяцца, сварацца, адчайваюцца, і, здараецца, сам пацярпелы шкадуе іх, а часам прапануе паўтарыць спробу. Так кліента «стрыгуць» двойчы.

Такія справы звычайна праходзяць беспакарана, бо ахвяра баіцца нават паведаміць у паліцыю пра свае страты, панесеныя такім незвычайным чынам. Паколькі ўдзел у падробцы грошай неаспрэчны. Аферысты не заўжды працуюць такім прадуманым і дэталёвым чынам, як Ясь і Ігнат, якія хацелі зрабіць усё «на зыхер», бо «карась» быў «цёплы» і ўлоў меўся быць добры.

Ясь у прысутнасці пана Баніфацыя памазаў дзесяцірублёвую мікалаеўскую купюру гваздзіковым маслам. Пасля абклаў яе з двух бакоў чыстай паперай. Потым паклаў усё разам на стальную пласцінку і даволі доўга з сілай вадзіў па паперы цвёрдым валікам. Калі ён дастаў купюру, на паперы засталіся бледныя, але выразныя каляровыя сляды купюры ў люстраным адбітку.

— Бачыце, — сказаў Ясь. — Нават з дапамогай аднаго гэтага сродку, без далейшых маніпуляцый і прагравання, выразна відаць адбітак купюры. Пасля ў сярэдзіну кладзём паперу, падрыхтаваную для купюр, і ўсё зноў ідзе ў працу. Праца цяжкая і патрабуе цярплівасці, але вынік заўжды верны.

Далей Ясь патлумачыў, што даляры склейваюцца з двух адбіткаў, а ў сярэдзіну дадаюцца кавалачкі шаўковых, каляровых нітак. Водныя знакі робяцца адмысловым стальным валком пасля ўвільгатнення купюры адпаведным сродкам.