Робэрт Стывенсан - Чорная страла

— Дай жа Бог, майстар Дзік! — сказаў Хэтч. — Але вось ідзе сэр Олівер. Калі б ён гэтак жа спрытна валодаў лукам, як валодае пяром, з яго выйшаў бы слаўны воін.

Сэр Олівер уручыў Дзіку запячатаны пакет, на якім было напісана: «Майму глыбокашаноўнаму пану сэру Дэніэлу Брэклі, рыцару. Перадаць неадкладна».

Дзік засунуў пакет за пазуху, загадаў атраду рухацца следам і крануўся з вёсачкі на захад.

Сэр Дэніэл і яго воіны размясціліся на гэтую ноч у Кэтлі і бліжэйшых ваколіцах у цёплых, добра ахоўваемых дамах. Але тэнстолскі рыцар быў з тых людзей, якіх ні на хвіліну не пакідае прага нажывы; і нават цяпер, напярэдадні паходу, у якім ён павінен быў або перамагчы, або загінуць, ён падняўся ў гадзіну ночы, каб выбіць грошы са сваіх бедных суседзяў. Ён нажываўся на спрэчных спадчынах. Звычайна ён купляў права спадчыны ў якога-небудзь безнадзейнага прэтэндэнта і потым з дапамогай магутных лордаў, што акружалі караля, дабіваўся няправільных рашэнняў у сваю карысць; калі ж гэта было надта турботна, ён проста захопліваў спрэчны маёнтак сілай, а затым з дапамогай сваіх сувязей і сэра Олівера, які ўмеў круціць законам як заўгодна, утрымліваў захопленае. Такім чынам зусім нядаўна ён наклаў сваю лапу і на вёску Кэтлі; тут ён усё яшчэ сустракаў адпор з боку сялян, і, каб запалохаць незадаволеных, ён і прывёў сюды свае войскі.

У дзве гадзіны ночы сэр Дэніэл сядзеў у харчэўні каля самага агню, таму што па начах у акружаным балотамі Кэтлі было холадна. Каля яго локця стаяў кубак элю, настоенага на прыправах, ён зняў свой шлем з забралам і сядзеў — лысы, худы, смуглы, захутаны ў крывава-чырвоны плашч, — апусціўшы галаву на руку. У далёкіх кутках пакоя размясціліся яго воіны — чалавек дванаццаць; адны з іх каравулілі каля дзвярэй; іншыя спалі на лаўках; трошкі бліжэй, на падлозе, загарнуўшыся ў плашч, спаў хлопчык гадоў дванаццаці-трынаццаці. Гаспадар «Сонца» стаяў перад сваім валадаром.

— Слухайся маіх загадаў, гаспадар, — казаў сэр Дэніэл, — і я заўсёды буду табе добрым панам. Я хачу, каб маімі вёскамі кіравалі добрыя людзі; я хачу каб Адам-э-Мор быў выбраны галоўным канстэблем; паклапаціся аб гэтым. Калі вы выбераце іншага, вам будзе дрэнна. Я вам дараваць не збіраюся, вы ўсе правінаваціліся перада мной, таму што вы ўсе плацілі чынш Уэлсінгэму. І ты таксама плаціў, мой шаноўны.

— Слаўны рыцар, — сказаў гаспадар, — я гатовы прысягнуць на крыжы Халівуда, што я плаціў Уэлсінгэму толькі па прымусу. Не, добры рыцар, я не люблю нягодных Уэлсінгэмаў. Яны бедныя, быццам зладзеі, слаўны рыцар. Мне падабаюцца магутныя лорды накшталт вас. Спытайце каго заўгодна, — усе скажуць, што я заўсёды стаяў за Брэклі.

— Можа быць, — суха прамовіў сэр Дэніэл. — І таму ты заплаціш удвая.

Шынкар скрывіўся, зрэшты, у тыя неспакойныя часы падобныя здзекі былі не ў навіну, і ў глыбіні душы ён, напэўна, быў рады, што так лёгка выкруціўся.

— Прывядзі старога, Сэлдэн! — крыкнуў рыцар.

Адзін з воінаў увёў у пакой абарванага, згорбленага старога, бледнага, як свечка; стары дрыжаў ад балотнай ліхаманкі.

— Як цябе завуць? — спытаў сэр Дэніэл.

— З дазволу вашай светласці, — адказаў стары, — мяне завуць Кандол. Кандол з Шорбі, з дазволу вашай светласці.

— Мне расказвалі пра цябе шмат кепскага, — сказаў рыцар. — Ты, аказваецца, здраднік, нягоднік! Вадзяешся ўсюды і разносіш небыліцы. Цябе падазраюць у забойстве не аднаго чалавека. Вось які ты, аказваецца, смяльчак! Не турбуйся, я цябе супакою!

— Глыбокашаноўны і высокапаважаны лорд, — ускрыкнуў стары, — тут нейкая блытаніна! Я бедны чалавек, я ніколі нікога не крыўдзіў.

— Памочнік шэрыфа гаварыў аб табе вельмі пагана, — сказаў рыцар. — «Схапіце, — загадаў ён, — гэтага Тындэла з Шорбі».

— Мяне завуць Кандол, мой добры лорд, — сказаў няшчасны.

— Кандол або Тындэл — гэта ўсё роўна, — холадна адказаў сэр Дэніэл. — Ты папаўся, і я дужа сумняваюся ў тваёй сумленнасці. Калі хочаш выратаваць сваю шыю ад пятлі, напішы мне зараз жа абавязацельства заплаціць дваццаць фунтаў.

— Дваццаць фунтаў, мой добры лорд! — усклікнуў Кандол. — Гэта вар'яцтва! Уся мая маёмасць не каштуе і сямідзесяці шылінгаў.

— Кандол або Тындэл, — сказаў сэр Дэніэл, засмяяўшыся, — я гатовы пайсці на гэтую рызыку. Напішы мне абавязацельства на дваццаць фунтаў, я атрымаю з цябе ўсё, што змагу, і па сваёй дабраце дарую табе астатняе.