Уладзімір Караткевіч - Хрыстос прызямліўся ў Гародні

— Ты мне д-друг?

— Я табе друг. А ты мне?

— І я табе друг.

— Тады пойдзем. Не сёння заўтра здарыцца жах. Гора мне, маці мая! Так распусціцца… П'яная свіння! Юрась!… Хрыстос!… Божа мой! Ліхаманка табе ў галаву! Кінь гэтыя глупствы! На прэнг захацеў? Уцячом…

— Усё адно. Вернемся, Іуда. Няма любві на свеце. Дарэмна распяўся Бог. Падман адзін. Усё адно. Піце. Гуляйце. Застанемся да смерці ў гэтым дзярме.

Хрыстовы вочы п'яна і страшна заблішчалі. Ён грукнуў кулаком:

— Застанемся. І гор-ра ўсім. Звяжам! Скруцім! Усё княства, усю Б-беларусь і ўсю Карону… Разнясём магнацкія камяніцы! Усіх д-да-станем-м! І з жонкамі хлуслівымі!

— Мілы! Даражэнечкі! Можа б, ты пабляваў? Га? Паблюй. І потым ціха-ціха пойдзем, і няхай яны тут задавяцца са сваім Панам Богам і сваёй верай. І няхай у іх будзе столькі вошай у галовах, колькі было пакрыўджаных імі ад дзён Выйсця і да нашых дзён. Няхай будзе ў іх столькі вошай і не будзе рук, каб пачухацца.

— Д-душыць мяне… Цісне, — вочы Хрыстовы пацьмянелі, абвіслі рукі.

У яго рэзка змяніўся настрой: на месцы Машэкі сядзеў цяпер Іерамія.

— Прарокі прарокуюць хлусню, і свяшчэннікі вывяргаюць брахню, і народ мой любіць гэта. Ну, што ты будзеш рабіць пасля… гэтага? Як сказаў… яшчэ… Іерамія.

— Пхе, — суцяшаў Раввуні. — Ну, наплюй ты на іх. Ды яны ж усе сволачы. Гэты добранькі, разумненькі Басяцкі, і гэтая свіння Камар, і тая трэфная курыца Балвановіч. А Лотр? Уй, не кажыце мне пра Лотра.

Магдаліна ўбачыла, што Юрась досыць п'яны, каб паверыць у другую частку маны, і яшчэ не досыць п'яны, каб забыць канчаткова тое, што яна сказала раней.

У пакоі было зусім пуста. Апосталы зніклі. На дыване не засталося аніякай ежы. Хоць бы крышачку пакінулі.

— Ідзі, Іуда, — сказала яна. — Ты толькі шкодзіш. Ты разумееш? Ідзі. І вазьмі з сабой дзяўчыну.

— Я разумею. — Іуда трохі хістаўся. — І праўда, так будзе лепей. Не кідай яго.

— Я яго не кіну.

— Не кідай! Падары яму цеплыні! — маліў за друга Іуда. — Іначай мне будзе сорамна маёй.

— Ідзі, — мякка сказала яна. — Не саромейся. Яму будзе не горш.

Раввуні ўзняў дзяўчыну, і тая прыціснулася да яго, і так яны выйшлі. Магдаліна ўстала, замкнула за імі дзверы і вярнулася да Юрася, які мармытаў нешта, седзячы, ці то ў сне, ці то ў прастрацыі.

— Езус, — ціха сказала яна. — Пойдзем адсюль. У палі.

— Усё адно… Няма сумленных жонак… Няма праўды… Здрада… П-піце, гул-ляйце!

— Ціха! А ты ведаеш, што я не веру гэтым плёткам? Што гэта няпраўда?

Яна паўтарыла гэта яшчэ пару разоў і раптам убачыла амаль свядомыя вочы. Гэта было так нечакана, што сэрца ледзь не спынілася ў яе грудзях.

— Не верыш? — Хрыстос паматляў галавою.

— Амаль не веру. Ходзяць і другія чуткі. Толькі я не хацела гаварыць пры іншых… У мечніка нібыта ёсць моцныя ворагі, і ці то сам ён, распусціўшы чуткі аб шлюбе, вывез дачку, ці то самі гэтыя ворагі выкралі яе.

— Што ж праўда? — зноў на вачах п'янеючы, спытаў ён.

— Я не ведаю. Можа быць і тое і тое. Могуць быць хлусамі і мужчыны, і жанчыны.

— Хто ворагі?

— Як быццам нейкі царкоўнік.

— Ты мяне забіваеш. Што ж гэта такое?!

— Я кажу, можа быць усё. Але хіба табе самому не трэба адшукаць, упэўніцца, ведаць праўду, ведаць нешта адно?

— Трэба.

— Ну вось. І таму пойдзем з горада. Заўтра ж.

— Пойдзем… Заўтра ж.

— Я пайду з табою. Я не кіну цябе. А зараз кладзіся… Я лягу з табою.

Яна прыцягнула з кута адну шкуру і амаль зваліла на яе п'янага. Пасля разула яго і накрыла другой шкурай ягоныя ногі.

— Не думай… Кінь думаць зараз… Я лягу з табой. Я не кіну цябе.

— Ляж, — ціха сказаў ён. — Так будзе лепей. «Таксама, калі ляжаць двое, то цёпла ім; а аднаму — як сагрэцца?» — сказаў… Эклезіяст… Я чытаў… Я стараўся зразумець… Не так будзе далёка ад людзей уначы… Я не крану цябе… Проста мне… Проста я, здаецца… страшэнна п'яны… І мне… Ты не смейся… Мне сапраўды страшна.

«Страшна. Як малому, — падумала яна. — А што? І праўда, страшна».

Ён заснуў, ледзь дакрануўшыся галавою да падушкі. Спаў, па-дзіцячы прымасціўшыся галавою на кулак. Аблічча ў сне было прыгожае і спакойнае.

Яна адшукала чысты кубак, наліла ў яго віна і павольна, з асалодаю выпіла. Цяпер было можна. На сёння яна зрабіла сваю справу.

Потым яна наліла яшчэ кубак і паставіла ля шкуры. Можа, яму давядзецца даць уначы, калі пачне хапацца за сэрца і стагнаць… Напіўся, дурань.

«Нібы п'янаму гаспадару», — падумала яна і ўсміхнулася. Думка на хвіліну дала ёй нават нейкую радасць і гонар. І яна здзівілася гэтаму.