— І я, пане, па сіле маёй не адпушчу цябе. Але дзе ты будзеш, і я за табою пайду. Куды ты, Божа, туды і я.
Яны ўцяклі акном і пабеглі гародамі. І тут за іхнімі спінамі пачуўся звон шкла і крыкі — коннікі ўварваліся ў карчму.
За стойкаю гасцінна стаяў Раввуні:
— Можа, яснавяльможныя паны выпілі б? Такіх каплуноў, такога мёду!
— Дзе махляры, карчмар?! — зароў муж.
— Якія махляры?… Э-э… Ну… тут, разумееце, я, а ў бакоўцы — жонка, а ў падпечку, разумееце, куры.
— К-куры?
— Я ж не кажу, што львы.
Андрэй у падпечку пачаў квахтаць, раздзімаючы тоўстую морду. Гроб салому і квахтаў, нібы яйка знёс. Вельмі натуральна.
— На двор, — сказаў муж. — Там яны! Н-ну, мы ім!
Магдаліна паднялася ад печкі і выйшла за імі ў сенцы.
— Слухай, — сказала яна мужу. — Ты ведаеш, што на гэтых людзях?
— Здохнуць, каб яшчэ не ведаць?… Заб'ю падлаў!
— На гэтых людзях справа і прэнг самога кардынала. Іх вось-вось павінны ўзяць. Уцяміў?
Шляхцюк атарапеў.
— Д-добра, — урэшце сказаў ён. — Забіваць не буду. Але ўжо д-дам-дам! За мной, хлопцы!
…Апосталы ўцякалі як маглі. А за імі адусюль, даганяючы, валілі коннікі і пешыя з кіёвым крапілам.
Іліяш — Сымон, на шчасце, паспеў схавацца ў вадзе ля бабровай хаты ды сядзеў там, пускаючы бурбалкі.
Коннікі гналіся за Тумашам. Ён круціўся з шабляй, адганяючы ўсіх, хакаў, а пасля з кашэчым спрытам амаль узбег на бярозу. Бярозу пачалі трэсці.
— Я дваранін! — крычаў ён зверху.
Астатнія ж спаўна выпілі келіх свой. За імі гналіся да шляху самога і яшчэ далей і, трэплючы, пыталі:
— Прарокі, прарокуйце, у каторым лесе тыя кіі раслі?
Яны, нічога на тое не адпавядаючы, з усёй сілы ўцякалі ад небяспскі.
Слова ад летапісца
«…пакуль жывата свайго паправілі, паўтаралі частакрот тыя словы: цяжка нам пакуту панскую і апостальскія даручэнні на целе сваім насіць. Валеем так у сваёй скуры хадзіці, проста жыці на свеце без вымыслаў круцельскіх, бо гэта нам першы раз заплацілі, бо нам зась не казна другі раз прарокаваць. І там жылі ў спакоі».
Слова ад двух сведкаў
«І зноў зманіў летапісец… І Бельскі напісаў так… А было не так. Не жылі мы і надалей у спакоі. Не кінулі масак сваіх на шчасце для людзей, на гора для нас».
Раздзел XXІІ. Уздых Іосіфа Арымафейскага
І, высунуўшы язык, ён закруціў вачыма, як паміраючая каза.
Рабле
Калі яны ўздыхалі — сцены хат надзімаліся, як бычыны пузыр… Такіх цяпер няма. Вывеліся.
Казка
Пі, але закусвай.
Старажытная народная мудрасць
Сядзелі яны ля карчмы, і большасць лічыла сінякі.
— Плач і скрогат зубоўны, — сказаў жанчынападобны Ян. — Не наследуй злу, але дабру.
— Калі вока тваё спакушае цябе, — мацаў здаровы ліхтар Пятро.
А Тадэй выняў з рота зуб і сказаў сумна:
— Фокусы можна было б паказваць.
Пятро ўзарваўся:
— Што ж гэта, кожны раз нас так біць будуць? Куды ж такая работа?!
— Сказана бо: «Будуць біць вас у сінагогах», — сказаў Мацей.
— Пры чым тут сінагога, казёл?! — узлямантаваў Раввуні.
— Не, — усё яшчэ не мог супакоіцца Пятро, — як так далей жыць?! Ты, Езус! Ану, давай нам грошы і ежу, раз вучняў набраў! Хоць нарадзі, хоць з калена выламі, а дай.
— Гандляваць трэба, — сказаў Баўтрамей. — Унь царква індульгенцыямі гандлюе, зноў жа, мошчамі, і ніхто іх не б'е.
— А дарэмна, — сказаў Хрыстос.
— Ну? Дык што? Што?!
— Чакайце, — стомлена сказаў Ісус. — Ёсць план.
…Праз некаторы час прыйшлі яны ў Наваградак і там, не плацячы наперад, бо не мелі грошай, але спадзяваліся іх здабыць, размясціліся ў гасцёўні, што ў парафіі святой Тройцы. Ляглі з малітваю аб удачы замест вячэры.
Магдаліна ж, паказаўшы каму трэба пярсцёнак, дабілася вернага слугі і перадала з ім Ратму, што стаіць у гасцёўні. Яна вельмі спадзявалася, што ён з'явіцца адразу, і не памылілася ў сваіх спадзяваннях.
Ратма прыйшоў і цяпер стаяў у гэтым пакоі, румяны ад хвалявання. Глядзеў на вартую жалю мэблю, на скупое святло свечкі. Гэта была святая сціпласць. І, аднак, ён бачыў, што перад ім знатная дама. Магдаліна паспела выцягнуць з сакваў парчовае пакрывала, распяцце слановай косці і ружанец з рубінаў.
Яго здзіўляла такая сціпласць. Ён быў ад яе без памяці. Гэта была не Ганорыя з Валевічаў.
— Вы… прыйшлі. Вы абяцалі мне… і не падманулі.
— Я не падманваю ніколі… І асабліва такіх людзей… Прашу прабачэння, я нават не магу паднесці вам келіх віна. Я тры дні пасцілася, і вось мы спазніліся сюды, хаця пост мой скончыўся з захадам сонца. Крамы на замках, рынак пусты, у корчмах згас агонь. Міжволі мне давядзецца аддаць Богу і гэтую ноч. Я збіраюся не спаць. Добра, што вы падзеліце неспаннё са мной.
Читать дальше