Людміла Рублеўская: Скокі смерці

Маладая манашка з боязьзю паглядзела на суразмоўніцу, схілілася ў зямным паклоне і сышла.

Назаўтра кельлю ў сутарэньнях заклалі цэглай, пакінуўшы толькі адтуліну, каб падаваць затворніцы ежу.

Праз маленькае акенца кельлі, пад самай стольлю бачыўся сіні-сіні лапік неба і краёчак белага воблака, нібыта краёчак сьцягу на вежы вольнага места.

Гадзіньнікі, чорныя рыцары сьмерці, моўчкі стаялі ў сутарэньнях... Яны чакалі, калі спатрэбяцца новаму ўладару, дастаткова сьмеламу, каб прызваць на дапамогу сьмерць.

За вакном сьвяцілася маленькая злая зорка, як ваўчынае вока. Няўжо я спала? Зірнула на гадзіньнік... Другая ночы. Але на сон забудзься. І не рабі выгляд, што зможаш вярнуцца да звычайнага жыцьця. Як там Юрась? Я спрабавала ўпэўніць сябе, што ён зьмірыўся – а што застаецца яму рабіць? Усё роўна раскажа, і адладзіць...

Але каго я падманваю? Юрась ніколі не зважаў на разумныя, цалкам зразумелыя доказы. Ён жа зацяты... Ён жа да апошняга будзе трымацца...

Я ўпершыню адчувала гэткі боль, нібыта душа разрывалася ад тугі... А я думала, што горш, чым тады, калі сыходзіла з агульнарэдакцыйнага сходу, мне ніколі ўжо ня будзе.

А што, калі я больш яго ня ўбачу, Юрася? Як мне жыць з гэтым?

Я села на ложку і захуталася ў коўдру... Але было ўсё роўна холадна. Так холадна і самотна, нібыта я на скрыжаваньні восеньскіх вятроў, і забылася, дзе мой дом.

...Што з ім зараз, з Юрасём?...

Пытаньне нібыта сталася асобнай жывой, надакучлівай істотай, якая бязьлітасна кусала і джаліла сьвядомасьць.

Сьвет фараў прабегся па сьцяне, нібыта прамільгнуў анёл, не пажадаўшы затрымацца і суцешыць.

Добра, уявім, я засталася... Сядзела б зараз з Юрасём у Людвісарава... Сапраўды, яшчэ горай яму зрабіла б.

Пайсьці па дапамогу? Ха-ха-ха! Куды? Да Бэтмана і Робіна? Хіба толькі мульцяшныя супермэны і могуць умяшацца...

Але я не магу так больш! Ракавінка, у якой я пражыла столькі гадоў, трэскалася знутры ад выбухаў майго болю.

Хаця пасьля гэтай – праз адзінаццаць гадоў, – сустрэчы, ну што між намі было? Дотык рук... Юрась, вядома, адчувае віну перада мной – ён жа заўсёды бярэ на сябе ўсю віну. Я пэўная, што ён бы з радасьцю аддаў за мяне жыцьцё. Але пра каханьне да мяне, я думаю, і размова не ідзе. Юрась мае з-за каго пакутваць. А няўжо вось гэта, што я зараз адчуваю, і ёсьць каханьнем? Якое ж яно... няўмольнае... балючае... Быццам нехта ўдарыў мяне па вачах промнем чароўнага ліхтара, і я з містычным жахам убачыла нейкі ланцуг – ці шаўковую вяроўку, як уяўляюць японцы, — якая нечакана прывязала мяне да другога чалавека, міма маёй волі. І кожная спроба аддаліцца – толькі боль...

Я падышла да вакна, загарнуўшыся ў коўдру. Засьнежаны двор, на белым асфальце ў сьвятле ліхтара – дзьве чорныя палоскі ад колаў машыны... Пагляд мімаволі скіраваўся да гарызонту, маленькі кавалачак якога, пасечаны сілуэтамі дрэў, праглядаўся між сьпінамі суседніх дамоў. Юрась дзесьці там... далёка... У цемры... Чаму я – тут? Мне трэба да яго! Не да таго, забаўнага юнака, майго выпадковага мужа, а да гэтага – сталага мужчыны, які зьведаў гора і жарсьць, і змог захаваць у сабе таямнічы агонь, які калісьці й прывабіў мяне... Які змушае яго зараз кідацца з дзідай на вялізны вятрак... Рыцар сумнага аблічча...

Што з ім зараз?...

Дон Кіхота нават звычайныя пастухі білі палкамі...

Я таксама думала, што магу змагацца з ветракамі. Але, аднойчы ўпаўшы з бязьлітаснага нежывога крыла, страціла веру ў тое, што можна спыніць нават найвялікшымі ахвярамі гэтую махіну, раскручаную мільёнамі самалюбстваў, якая перамолвае лёсы людзей і дзяржаў, каханьне і годнасьць, розум і веру ў аднолькавую вязкую масу, прыдатную, каб ляпіць паслухмянае, зручнае грамадства. Не, сапраўдная барацьба вядзецца не на пляцах, а ў табе самім. А я заўсёды ўцякала ад сваіх праблем. Таму і сны не запамінаюцца, якія гэтыя ж праблемы ставяць. Зараз з памяці нібыта спаўзала сетка... Як наяве, убачыла ўсьмешку Юрася, яго непакорлівую чупрыну, сіні ўпарты пагляд з-пад прамых броваў, шнары на шчацэ, абдрапаныя жалезным нутром гадзіньнікаў пальцы... І як ён кланяўся перад гэтымі гадзіньнікамі і зьвяртаўся да іх з жартоўнымі словамі...

Пане Ян з Адамам і Евай...

І тут жа ўсплылі ўбачаныя ў сьне тыя ж выразаныя з дрэва Адам і Ева з кубкам і зьмяёй. Яшчэ не пашкоджаныя часам, у яркасьці фарбаў і пазалоце...

Гадзіньнікі стаяць у коле...

Лекар у чорным падыходзіць да іх...

Данс макабрэ... Фігуры сьмерці... Баркун, Стэла, Юрась – адзін за адным выходзяць з кола...