Iван Сяркоў - Мы з Санькам — артылерысты...

Калі наш строй ідзе міма аркестра, я парушаю загад начальства — не гляджу ў патыліцу пярэдняга «байца», а гляджу на трубы, на моцна надзьмутыя шчокі музыкантаў, пачырванелых ад натугі. Мне хочацца разгадаць сакрэт: на што скардзіцца вялікая труба, якая абвілася абаранкам вакол тулава пасівелага ўжо трубача, і чым яе суцяшаюць трубы-дзеці.

— Сырцоў, стаць у строй!— раптам развеяў мае мроі рэзкі старшынскі голас.— Ты што — заснуў?

А я і сам не заўважыў, як згубіў раўненне і апынуўся крокі на два збоку ад строю, а за мной пайшлі і астатнія. Строй спынілі.

Падпалкоўнік так і ведаў — зноў Сырцоў. Доўга яшчэ я буду выпрабоўваць яго цярпенне? Чаго я вачыма плюскаю? Ах, задумаўся! Мысліцель знайшоўся. Мары ў страі — самая шкодная рэч, іх трэба выкінуць з галавы, тут трэба толькі вушы, каб слухаць камандзіра і барабан, калі ён ёсць. Чалавек, здольны лунаць у аблоках нават пад каманду «левай-левай», можа забрысці ў цёмны лес, нават не заўважыўшы, і цёпленькім трапіць у лапы ворагу. На батарэю будуць ісці варожыя танкі, а такі летуценнік, як я, будзе лічыць на вярбе грушы, пакуль на яго не наедуць. На фронце быў такі выпадак, дык разява-камандзір пайшоў пад трыбунал. Але супраць лунацікаў у нашага камбата ёсць сродак. Праўда, пакуль што ён яго не прыменіць, але цярпенне ўжо на мяжы трываласці. Калі яно лопне, усе лунацікі пойдуць чытаць шыльды, але ўжо не ў сценах вучылішча. Асабліва гэта датычыць закаранелых і невыправімых.

А я, мабыць, такі і ёсць, бо, замест таго каб падумаць пра свае паводзіны, праз хвіліну-другую ўжо забыўся пра шыльды, пра ўсю гэтую мараль. Калі аб'явілі перапынак, я з найболыш цікаўнымі хлопцамі пайшоў да аркестрантаў, якія, паклаўшы трубы на мурог, перакурвалі. Тут я і дачуўся, што марш, які так развярэдзіў мне душу, называецца «Развітанне славянкі». А Лёва пахваліўся, што ён і словы ведае. Яго бацька як быццам таксама трубач і браў у сваім Магілёве Лёву на рэпетыцыі і на розныя гарадскія святы, дзе трэба было іграць на трубах.

Вечарам, у вольную гадзіну, я прыліп да Лёвы нібы сляпы да плота і не адставаў ад яго, пакуль ён не перапісаў па памяці мне ўсю «Славянку». А яшчэ я дазнаўся, што марш гэты вельмі старадаўні, яго ігралі яшчэ тады, калі слаўныя палкі Расіі хадзілі ў паход вызваляць балгар ад туркаў, таму што балгары — таксама славяне, як і мы. А можа, Лёва тут што-небудзь і наблытаў? Але ўсё гэта мне вельмі спадабалася.

Цяпер кожны раз, калі нас выводзяць на страявую падрыхтоўку і калі аркестр іграе «Развітанне славянкі», я заўсёды яму ў думках падпяваю і мне лягчэй ідзецца.

— Тру-у, тру-ру-ру,— пачынае басавітая труба, а я ўслед за ёй:

I тут да нас з басавітай трубой далучаюцца астатнія галасістыя трубы:

I я ўяўляю сабе легендарных салдат, заліхвацкіх камандзіраў, а не такіх, як наш Грызь-Асташэўскі, я чую поступ палкоў Расіі і бачу, як непадалёку ад дарогі стаяць мае аднасельцы, а сярод іх — адна славянка. Кацяй завуць. А разам з палкамі Расіі іду і я. Мне шкада Кацю, якая махае хусцінкай услед, шкада і самаго сябе. I тут трубы ледзь не плачуць:

Гэта ж і я магу не прыйсці назад. А славянка ўсё будзе чакаць і чакаць. Мне б вельмі хацелася, каб чакала. Хаця, чаго добрага, можа ей і іншы які славянін знайсціся замест мяне. Косцік Скачкоў, напрыклад, або той жа Пецька Чыжык. Тут, мабыць, трэба штосьці рабіць, хоць пісьмо напісаць. Некаторыя ж з нашай батарэі хлопцы пішуць. А то адкуль яна будзе ведаць, што мяне трэба чакаць? Я ж нічога ёй пра гэта не гаварыў, бо такое сказаць не адразу адважышся. Ды і сама ж яна таксама мне не мелася.

Такая ж думка выспела і ў Санькі. Вечарам, у вольную гадзіну, ён, нягледзячы на субардынацыю, падышоў да мяне сам і сказаў:

— Пойдзем дамоў напішам, каб не журыліся, мне канверты каптэнармус даў.

Шсьмо бацьку я напісаў хутка. Бацьку ясна што пісаць: прынялі, абмундзіравалі, кормяць добра, у начальства я ў пашане. Напісаў, што яго чаравікі таварыш каптэнармус не выкінуў, а беражэ ў сваей капцёрцы і абяцаў мне аддаць, калі будуць нас пускаць у звальненне. Не забыў упамянуць, што выдалі мне дзве просціны, цяпер я на адной сплю, а другой накрываюся. Затым перадаў прывітанне бабулі, Глыжку, усім блізкім і знаёмым — вось і ўсё пісьмо.

Каці пісьмо не пісалася. Не знаходзіцца такіх слоў, як мне хочацца. А мне хочацца, каб яна ведала, што я яе не забываю, часта пра яе думаю, што я хачу з ёй сябраваць, што нядрэнна было б і фотакартку яе мець. У нашага Генацвале ёсць картка дзяўчыны, дык і я ж не горшы за яго. Няхай бы і ў мяне была. А ў той жа час хочацца мне перад Кацяй і фасон вытрымаць, каб занадта пяшчотна не атрымалася, а то яшчэ ўявіць сабе, што на ёй і свет клінам сышоўся.