Яўген Хвалей - Прынцэса з тусоўкі

I коратка расказаў, як усё здарылася з Таняй...

Спачатку Вадзім не мог паверыць, нешта перапытваў у бацькі. Потым, калі развіталіся, і прыйшоў у свой пакой, ён доўга сядзеў у задуменні. 3 хлопцаў нікога не было побач. Можна было падумаць, паразважаць... А думаць было пра што... I пра тых, каго ўжо няма. I пра свае, такое няскладнае жыццё...

Пакуль Вадзім успамінаў, ідучы, маці была ўжо ў сярэдзіне трэцяга сектара. Яна падыходзіла да Веранічынай магілы. Урэшце яна спынілася, пачакаўшы Вадзіма, ціха прамовіла, паказаўшы на светлы гранітны помнік.

— Вось і яна, Вераніка, сын...

Вадзім яшчэ бліжэй падышоў да магілы, якая была выкладзена з бакоў белай мармуровай крошкай. Пасярэдзіне ў акаймаваным прамавугольніку раслі розныя кветкі. Каля самага помніка пунсавелі гладыёлусы — нехта нядаўна паставіў. Асцярожна паклаўшы белыя ружы на магілу, Вадзім з болем у сэрцы пачаў углядацца ў фотаздымак на помніку...

Вераніка была ў школьнай форме з букетам у руках. Твар адухоўлены, вочы шырока адкрытыя, акуратная кароткая стрыжка... «Картачка, відаць, з апошняй школьнай лінейкі, калі мяне ўжо ў дзевятым класе не было. Я быў ужо ў калоніі...» —з горыччу, цяжка ўздыхнуўшы, падумаў Вадзім.

— Прыгажуня была, разумніца... — гледзячы, як і Вадзім, на фотаздымак, сказала Наталля Сямёнаўна. — Я не забуду той паездкі ў Ленінград... Ты тады з сябрам патрапаў мне нервы! А яна ж мяне ўсё заспакойвала... «Знойдуцца... Усё будзе добра...»

— Каб на цяперашні розум, я тады такога б глупства не зрабіў... — маючы на ўвазе куплю таксічнага клею «Момент», адказаў Вадзім. — I наогул, шмат нарабіў я глупстваў у адносінах да Веранікі... Магчыма, і лес яе залежаў ад мяне... — у каторы раз уздыхнуў Цэхановіч. Тут, на могілках, ён як нідзе ўсведамляў свае памылкі, каяўся, у душы прасіў прабачэння ў Веранікі.

Яшчэ крыху пастаялі ў роздуме, і Наталля Сямёнаўна прамовіла:

— Пойдзем, сын... Усё роўна нічым ужо ёй не дапаможаш... Дый на могілках, кажуць, доўга стаяць нельга...

Апошнія словы маці неяк узбурылі Вадзіма, які пачынаў аддавацца ўспамінам. I нездарма ж ён прасіў маці, каб яна звазіла яго сюды.

— Не, мама, надта ж доўга я ішоў сюды... Дай пабыць яшчэ... А ты можаш пахадзіць, пачытаць надпісы на помніках. Можа, каго вычытаеш знаёмага...

Маці адышла ўбок, пакрочыла між помнікаў, час ад часу заглядваючы на надпісы і фотакарткі.

Вадзім перакрыжаваў пальцы рук, узняў нават галаву ўгору, у неба. А яно была чыстае, нібы кветкі, якія раслі на Веранічынай магіле. Над могілкамі ледзь не над яго галавой праляцела, каркнуўшы, варона. Гэты варонін крык быў як сімвал яго нядаўна пражытага жыцця. А яно тут, над Веранічынай магілай, паўстала яскрава, як ніколі, вярэдзіла душу, наганяла ўспаміны...

... Начальнік трэцяга атрада, у якім бьгў Вадзім (а ўся калонія падзялялася на чатыры атрады, па 150 чалавек у кожным, і пяці аддзяленняў, па трыццаць чалавек), маёр Іван Іванавіч Кузняцоў выклікаў Цэхановіча з ізалятара асабіста да сябе. Пасля таго, як выхавальнік Антон Петрусевіч расказаў, што ўчыніў у сталовай Вадзім, Кузняцоў вырашыў пагутарыць з Цэхановічам сам-насам у сваім кабінеце.

— Што здарылася, Вадзім? Чаму паскандаліў з Баранавым? I наогул, кажуць, ты стаў нейкі сам не свой, не падпарадкоўваешся нашаму рэжыму, — Кузняцоў цвёрдым голасам пачаў адразу з галоўнага.

Вадзім, насупіўшыся, спачатку маўчаў, але калі маёр яшчэ раз перапытаў: «Дык што здарылася?» — Вадзім не вытрымаў:

— У мяне душа не на месцы, ад чаго і я не знаходжу месца...

— Душа твая нас зараз мала цікавіць... 3 душою тут ва ўсіх зняволеных не ў парадку. Ты тут, запомні, на перавыхаванні, — прыціснуў апошняе слова Кузняцоў. — I адказваеш перш за ўсё за свае дзеянні, паводзіны. А паводзіны твае нас не задавальняюць. Ты гэта зразумеў?

— Зразумеў ... —ледзь выцягнуў з сябе Вадзім.

— Ідзі ... I больш не трапляй у ізалятар. Бо адсюль можаш доўга не выйсці...

— Ды я... Ды я... — захваляваўся Вадзім, — хачу чым хутчэй пакінуць калонію. Бо я трапіў сюды па злашчасным супадзенні... А там, дома, нядаўна здарылася тое, чаго я і ў сне не мог прысніць... Вось і не ўстрымаўся перад Віцькам Баранавым...

— Што здарылася, кажы хутчэй? — запатрабаваў маёр. Яму таксама стала цікава, што ж там здарылася... адбылося...

— А што казаць, калі ўжо позна... Калі б я быў на волі, магчыма, таго і не было б... — Вадзім гаварыў пакуль загадкай.

— Чаму так думаеш? «Не было б...» Расказвай, расказвай... — памякчэў маёр.

Вадзім на хвіліну задумаўся: расказваць да канца, ці не пра лес Веранікі Рагозінай? Усё ж вырашыў расказаць...