Яўген Хвалей: Прынцэса з тусоўкі

Як бы не напружаны, заняты быў дзень, усё ж Вадзім знаходзіў хвіліну-другую, каб успомніць свае жыццё дома. Канешне, больш за ўсё ён перажываў за бацьку і маці, якім столькі прынёс гора. Ну, навошта яму было тое возера ў Пятроўшчыне, калі былі на практыцы, тая Нінка Лескавец, якую згвалцілі Спейс і Цім, а ён стаў выпадковым саўдзельнікам? Хіба не мог ён перашкодзіць каварнай задуме Тані Касмылёвай? А чаго каштавала ягоная выхадка Вераніцы Рагозінай? Магчыма, каб не гэты страшны выпадак на возеры ў Пятроўшчыне, ён мог яшчэ і абдумацца, парваць з тусоўкай Тані Касмылёвай... Мог, мог павярнуць свае жыццё інакш...

Думкі набягалі адна на адну... Душы рабілася нясцерпна... Асабліва было балюча, калі да яго ў калонію прыязджала маці, Наталля Сямёнаўна. Дазвалялася раз у тры месяцы такое спатканне родных людзей. Колькі іх было за тры гады зняволення? Няшмат... Але ўсе яны пакідалі зарубку на сэрцы. А прыезд Веранікі і Тані да яго адначасова? Як ён ірваўся, кідаўся па пакоі, калі яны прыехалі! Ён бачыў Вераніку, бачыў, калі размаўляў праз перагароднае шкло з Таняй... Але не мог выдаць сябе Тані... А самым ашаламляльным была для яго смерць Веранікі... Маці прывезла гэтую вестку праз некалькі дзён пасля гібелі Веранікі.

Наталля Сямёнаўна ехала ў калонію сама не свая. Не ведала, як сказаць пра гэта Вадзіму. Доўга не рашалася... Але як сустрэлася вочы ў вочы з Вадзімам, не вытрымала, заплакала. I Вадзім зразумеў: здарылася нешта непапраўнае...

«Мама, мама, гавары, што ў вас? Можа, што з гэтам?» — крычаў Вадзім у трубку тэлефона праз шкло.

Маці ўсё плакала, але нарэшце крыху супакоілася, прамовіла:

— Няма Веранікі, Вадзімка... Яна загінула... Вельмі страшная смерць...

— Што з ёй сталася? Мама, мама, кажы! — не пераставаў крычаць Вадзім у трубку.

I маці, як магла, расказала пра апошнія дні жыцця Веранікі Рагозінай... I што ў смерці яе быццам вінавата Таня Касмылёва...

О, як ён пасля гэтага доўга не мог знайсці сабе месца... Страшная вестка паралізавала яго поўнасцю: на працы ўсё валілася з рук, на занятках нічога не лезла ў галаву, акрамя думкі пра Вераніку. Сноўдаўся з кута ў кут, шукаў прычыну, каб захварэць. За паўцыгарэты якога-небудзь блатнога Мішкі Крывога аддаваў свой абед. I не еў, а курыў-курыў аж да гаркоты ў жываце. З-за сваіх спантанных, неабдуманых паводзін зарабіў дзесяць сутак ізалятара, «карцэра», як называл і яго.

А гэта было так. Ён быў дзяжурны па сталовай разам з напарнікамі Колькам Махавіковым і Віцькам Баранавым. Хлопцы сядзелі таксама за згвалтаванне. Наогул, калонія славілася тым, што шмат тут было непаўналетніх гвалтаўнікоў. Страшна, калі задумацца, як дэгрэдавала наша грамадства, прадстаўніком якога з'яўляецца і гэтая непаўналетняя моладзь.

— Ты што, пара, сачкуеш? Ходзіш-сноўдаешся, не мыеш міскі? — кінуў Вадзіму Віцька-актывіст. Ён быў старшы па дзяжурству.

— А мне ўсё тут апастылела, усё да «фені», — агрызнуўся Вадзім.

— Што, што? — ускіпеў Віцька. Зараз паклічу Кольку-«беса» і так увальём... Ты тут яшчэ ніхто, толькі «певень»... А ну мый міскі, лыжкі! — загадаў Віцька.

Справа ў тым, што ўсе «каланісты», як тут агулам называлі зняволеных, мелі свае «чыны»: блатныя, гэта значыць, аўтарыгэты; актывісты-прыблатнёныя, якіх не любіў ніхто, яны былі прыбліжаныя да блатных, выконвалі іх загады. Затым ішлі «сераднякі», якія жылі лепш за ўсіх, бо служылі і блатным, сваім, і начальству калоніі. Былі яшчэ «бесы». Іх каля 30% у калоніі. Гэта так званыя безнадзейныя, ад якіх усе шарахаліся, нават аўтарыгэты. Ад іх можна было чакаць у кожную хвіліну непрадказальных выхадак. I замыкалі «пеўні», тыя, хто нядаўна трапіў у калонію. I выглядалі яны сапраўды як маладыя пеўнікі, часта задзірыстыя.

Вось такім «пеўнікам» аказаўся ў сталовай Вадзім. Ён сваім барцоўскім прыёмам (нездарма займаўся ў секцыі барацьбы) у адзін момант перакінуў праз сябе Віцьку, што той, падаючы, грымнуўся аб край стала, на якім стаялі конаўкі, міскі, ляжалі лыжкі, відэльцы. Апошнія так зазвінелі, што прыбег выхавальнік лейтэнант Петрусевіч, схапіў хлопцаў і павёў з сабой. Віцьку адпусцілі, а Вадзіму далі дзесяць сутак ізалятара-«карцэра»...

...Вадзімавы думкі перапыніла маці.

— Пойдзем, сынок... Над Танінай магілай стаяць доўга нельга. Сам ведаеш, якая яна была... Пабудзем даўжэй каля Веранікі...

Адыходзячы да Веранічынай магілы, Вадзім успомніў, яшчэ тут, каля Тані, як ён успрыняў вестку аб смерці Касмылёвай... Тады прыязджаў да яго бацька, Канстанцін Сяргеевіч. Не, зусім не так, як гібель Веранікі. Бацька, трымаючы трубку ў руках, гледзячы ў вочы Вадзіму праз шкло-перагародку, сказаў суха: «Нарвалася свалата... Чаго хацела, на тое і наляцела...»