Іван Сяркоў - Мы – хлопцы жывучыя

Я ажно вушам сваім не веру – чалавек! Гэта нешта ў лесе вялікае здохла, што бабка назвала мяне чалавекам. Звычайна я для яе ідал, нячысцік і бязбацькавіч. А тут – чалавек.

– Пі, дурны, пі,– прымушае мяне цётка. – Сагрэй нутро.

У вачах паплыла хата. Кружыцца столь, міска з ячменным крупнікам на стале, кружыцца печ і цётка з віламі ў руках каля печы, кружыцца Багародзіца з лампадкай.

– Еш, пляменнік, наядайся. Хочаш, яшчэ падалью. Ты не глядзі на іх, – ківае яна на прыціхлых дзяцей. – Яны не вымерхаліся.

I мне зрабілася неяк лёгка і весела. А тут яшчэ цётка хваліць:

– Ах ты, мужчынка наш! Ах ты, дзіцятка маё дарагое!

Канечне, я такі: усё магу зрабіць. Я дужы, я смелы, я кемлівы і разумны-разумны! Гэта не я хвалюся, гэта сам язык хваліцца:

– Вяроўка трэсь, а я ўзяў і… звязаў!

– I сам звязаў?

– Канечне, сам! Я што хочаш звяжу! Я…

– I што гэта за дзіця за такое!

…Прыпякае спадыспаду чарэнь, шуміць у вушах вецер, кружыцца ў вачах снег.

– Дзядзькава шапка не згубілася?

– Спі-спі, не згубілася, – супакойвае мяне бабчын голас.

– Іхні Чэрчыль не дурань у пекла лезці. Ён на Іванавым гарбу хоча…

– Спі ты ўжо, Чэрчыль!

Як хавалі дзядзьку, я праспаў. Прачнуўся – нада мной капітан у акулярах, а салдат заносіць у хату насілкі.

За акном было сонца. За акном расціўкаліся вераб’і. А тут душна і нясцерпна пахне карболкай. На суседнім ложку нерухома ляжыць мужчына з васковым тварам. Яго абступілі дактары і сёстры. Яны ціха пра нешта размаўляюць, а пра што, не разбярэш. Быццам бы і не па-нашаму. Калі ўсе пайшлі далей, адна медсястра нахілілася і прасціной накрыла майго суседа з галавой.

З другога боку яшчэ ложак. Адтуль за мной назіраюць вялікія вочы з доўгімі пушыстымі вейкамі. Калі я павярнуў галаву, вочы сарамліва заплюшчыліся. Па-мойму, гэта дзяўчо. На галаве белая хусцінка, тварык белы, аж празрысты, нават крыху блакітны, а на носе рудзенькія канапелькі. Такія канапелькі могуць быць толькі ў Глёкавай Каці, той самай Каці, якую я даўно недалюбліваў, а пасля апошняй сутычкі ля калодзежа і зусім ненавіджу.

Калі мы зноў сустрэліся позіркамі, мне зрабілася ніякавата і неяк трывожна. Мне здалося, што Каця чуць прыкметна ўсміхнулася. Чаго ёй смешна? Відаць, яна даўно вось так, цішком, назірае за мною. А я, чаго добрага, як быў без памяці, стагнаў ці, можа, і плакаў. Яшчэ падумае што-небудзь такое…

Але мае трывогі развеяў доктар. Высокі, шыракаплечы, аж халат на ім не сходзіцца. З аблічча круглатвары, малады, вочы ўвесь час усміхаюцца, толькі валасы зусім белыя. Узяўшыся за маю руку, каб памацаць пульс, ён бадзёра спытаў:

– Ну што – будзем жыць, герой? Э-э, ты чаго ж так кісла ўсміхаешся? А ну-тка весялей! – А потым абвясціў на ўсю палату: – Не хлопец, а крэмень! Сапраўдны мужчына. Ні ўколаў не баіцца, нічога!

У мяне аж зайшлося сэрца: усё – будуць пароць. Крадком я паглядваю, якую сястра бярэ іголку, вялікую ці маленькую, і раблю каменны твар. Падумаеш – укол! Чхаць я на яго хацеў.

Я не бачу, я адчуваю на сабе цікаўны позірк сваёй суседкі. Па-мойму, яна зноў усміхаецца. Дык няхай жа не думае тое дзяўчо, каноплі тыя рудыя, – не войкну. Сапраўдныя мужчыны не войкаюць.

А выпіць, не зморшчыўшыся, горкае, нібы палын, лякарства – гэта проста дробязь. Шкада толькі, што яна ў гэты момант адвярнулася і, мабыць, не бачыла, як я храбра каўтануў.

Затое яна войкнула, аж ледзь не заплакала. Паглядзіце – поўныя вочы слёз. I зморшчылася таксама. Дзяўчынкі – што з іх возьмеш? Ім бы толькі цукеркі есці.

Калі сястра сабрала свае бліскучыя скрыначкі і пайшла далей, Каця ціха спытала:

– Табе і праўда не баліць?

– Не, – схлусіў я, не плюснуўшы вокам, – як камар усё адно.

– Калі б мне так, – уздыхнула яна.

Знайшла з кім раўняцца! Мы з Санькам да ўсяго прывыклі, не пестуны якія-небудзь.

I гэтак кожны дзень. Доктар гаворыць, што я – герой, сястра кажа, што я – золатца, і коле мяне ўколамі і поіць мяне горкім, салёным, кіслым і не прыдумаеш яшчэ якім. I кожны дзень я мужна пераношу ўсе выпрабаванні.

Скончылася гэта напрадвесні. Родны, дарагі Буянчык, кашлаты і карослівы, увесь у мыле, той жа дарогай, якой вёз дзядзьку, цяпер вязе дахаты мяне.

– Гэй ты яго, варушыся! – весела пакрыквае цётка Марына, распырскваючы вялізнымі гумавымі бахіламі брудныя вясновыя лужыны. I так мне хочацца хутчэй дамоў, хутчэй убачыць бабку, Глыжку, Саньку, што, здаецца, саскочыў бы з санак і пабег трушком.

А санкі марудна то плывуць па мокрай снегавой кашы, то дзяруць палазамі голы брук. I стараецца стрыгунок, ды воз цяжкі. Чаго-чаго толькі не апранула цётка на мяне, чаго-чаго толькі не наваліла яшчэ зверху, каб, барані бог, не прастудзіўся: і світку, і армяк, і посцілку, пад шапку завязала тонкую хустку, а па шапцы – тоўстую, бабульчыну.