Рувим Фраерман - Дзiкi сабака дзiнга, альбо аповесць пра першае каханне (на белорусском языке)

- Я таму злую, што не люблю вельмi ветлiвых, - адказала Таня. - Мне заўсёды здаецца, што яны могуць падмануць.

- А я, напрыклад, - сказаў, звяртаючыся да Фiлькi, Коля, - не люблю нiякiх кошак: нi тых, якiя ходзяць лавiць рыбу, нi тых, што нiкуды не ходзяць. Аднак з гэтага не раблю нiякага вываду.

I Фiлька, сэрца якога не выносiла цяжару сварак, сумна паглядзеў на абаiх.

- Чаму вы заўсёды лаецеся - i тут, i ў класе? А я вось што скажу: перад паляваннем сварыцца - дык лепш сядзець дома. Так гаворыць мой бацька. А ён ведае, што гаворыць.

Коля пацiснуў плячыма.

- Я не ведаю... Я нiколi не сваруся з ёю. А яна заўсёды нечым не задаволена. Бацька гаворыць, што мы павiнны быць сябрамi.

- Гэта не абавязкова, што гаворыць бацька, - сказала Таня.

Фiлька яшчэ больш скрушлiва паглядзеў на яе. I Коля таксама быў засмучаны яе словамi, хаця не падаў знаку.

- Не, я не згодзен, - сказаў Фiлька. - Мой бацька паляўнiчы, ён гаворыць са мной мала. Але ўсё, што скажа, - праўда.

- Вось бачыш, - сказаў Коля, - нават Фiлька, твой верны Санча Панса, не згодзен з табой.

- Чаму ж гэта ён Санча Панса? - здзеклiва запыталася Таня. - Цi не таму, што ты нядаўна прачытаў "Дон-Кiхота"?

- Не, "Дон-Кiхота" я прачытаў даўно, - адказаў Коля спакойна, - але хаця б таму, што ён заўсёды носiць твае вуды, капае табе чарвякоў.

- Таму, што ён у тысячу разоў лепшы за цябе! - крыкнула Таня, пачырванеўшы. - Фiлька, не давай яму чарвякоў!

А Фiлька падумаў:

"Лiха на iх, яны гавораць пра мяне, як пра забiтага мядзведзя, але ж я жывы!"

Коля яшчэ раз пацiснуў плячыма.

- I не трэба, я сам накапаю на беразе i месца знайду сабе. Не трэба мне тваiх чарвякоў!

I ён знiк пад берагам, дзе кусты i камянi схавалi яго iмгненна з вачэй. Толькi крокi яго доўга чулiся знiзу, з дарожкi.

Таня глядзела яму ўслед, ужо не бачачы яго. Белы туман падымаўся ёй насустрач з ракi, плыў па глiне, ступаў на лiсце, на траву i пясок. I такi ж белы туман стаяў у яе на душы.

Фiлька з жалем глядзеў у яе твар i маўчаў. I нарэшце сказаў праўду:

- Што табе трэба ад яго? Навошта ты да яго чапляешся? Я сяджу з iм на адной парце i ведаю: нiхто табе пра яго нiчога благога не скажа. I я не скажу. Я не бачу ў iм ганарлiвасцi, хаця ён вучыцца лепш за iншых, нават лепш за цябе. Я сам чуў, як ён гаварыў па-нямецку з настаўнiцай нямецкай мовы i гаварыў па-французску. Але ж у класе пра гэта нiхто не ведае. Дык чаго ж ты хочаш ад яго?

Таня нiчога не адказала Фiльку. Яна цiха рушыла наперад, насустрач рацэ, што драмала ўнiзе пад туманам. I кошка з кацянятамi таксама паплялася ўнiз да ракi.

А Фiлька iшоў следам за iмi i думаў: дзiўны гэты хлопчык Коля! Няхай тысячы кошак ходзяць на раку здабываць сабе рыбу, няхай мiльён кошак! Але калi яны з Таняй, то хiба яму, Фiльку, горш ад гэтага? Не, яму добра! I дзiўная гэта дзяўчынка Таня. Хай сабе Коля называе Фiльку i Санчам i Пансам, пра якiх ён не чуў пакуль што нiчога благога, але хiба яму, Фiльку, хоць на кроплю горш ад таго? Не, яму добра!

Так спусцiлiся яны па крутым беразе i дайшлi да ракi, да вузекькiх масткоў, куды прыставалi шампункi*, i ўбачылi, што Коля сядзiць на дошках якраз на тым месцы, дзе заўсёды бяруцца ляшчы.

* Шампунка - рыбацкая лодка кiтайскага тыпу.

- Усё-такi знайшоў ён гэта месца! - сказаў з радасцю Фiлька, таму што ў душы быў гэтым задаволены.

Ён наблiзiўся да Колi, зазiрнуў у ягоную банку, дзе на ржавым дне ляжала толькi жменька пустой зямлi, i, павярнуўшыся, каб не ўбачыла Таня, усыпаў туды чарвякоў.

Але Таня ўбачыла гэта i нiчога не сказала.

Яна ўзяла сваю вуду i чарвякоў, прайшлася на масткi i села амаль побач з Колем. А Фiлька адышоўся далей, выбраўшы сабе таксама нядрэннае месцейка. На паляваннi ён любiў быць адзiн.

I на хвiлiну, а можа, i болей рака завалодала дзецьмi i нават кошкай з кацянятамi, што з тых самых масткоў пiльна глядзелi ў ваду.

А там, у глыбiнi ракi, адбывалася нешта дзiўнае. Нiбы чыёсьцi дыханне падымала з глыбiнi туман, нiбы чыесьцi нябачныя рукi, што валодалi iм усю ноч, выпусцiлi яго на волю, i ён ляцеў цяпер па паверхнi ракi, цягнучы над вадой свае доўгiя ногi. Ён бег за сонцам, люляючыся ў вышынi. А сама рака святлела, усё вышэй узнiмалася неба, вiднелася глыбiня. Рыба выйшла пасвiцца да берагоў, пачала добра брацца. Божа, якая гэта была лоўля! Таня нiколi такога не бачыла.

Але калi ты глядзiш не на свой паплавок, а на чужы, то рыба гэта добра разумее. Можа, яна ў гэтую секунду здзекуецца з цябе, павярнуўшыся галавой на струмень.

А Таня штохвiлiнна падымала вочы i глядзела на Колеву вуду. Коля ж глядзеў на яе паплавок. I страх, што другi зловiць раней, не даваў iм абаiм спакою. Здабыча зрывалася з кручка, аб'еўшы прынаду.