Рувим Фраерман - Дзiкi сабака дзiнга, альбо аповесць пра першае каханне (на белорусском языке)

I сэрца яе зноў сцiскала крыўда.

I ў той жа час усё ёй падабалася тут. I голас жанчыны, паўсюды чутны ў доме, яе стройны стан i добры твар, звернуты да Танi заўсёды з ласкай, i бацька вялiкi, з яго рамянямi з тоўстай бычынай скуры, кiнутымi на канапе, i маленькi кiтайскi бiльярд, на якiм яны ўсе гулялi, пазвоньваючы жалезным шарыкам па цвiках. I нават Коля, заўсёды спакойны хлопчык з упартым поглядам вельмi чыстых вачэй, вабiў яе да сябе. Ён нiколi не забываў пакiнуць костку яе сабаку.

Але пра яе, здавалася Танi, ён нiколi не памятаў, хаця хадзiў з ёю разам у школу, i абедаў, i гуляў на бiльярдзе. I ўсё ж ён не меў часу думаць пра яе хаця б адну хвiлiну ў дзень, хаця б дзеля таго, каб ненавiдзець яе так, як яна ненавiдзела яго.

Дык чаму ж тады згадзiлася яна пайсцi з iм лавiць рыбу i паказаць мясцiну, дзе бярэ лешч?

VIII

Таня любiла зоркi - i ранiшнiя, i вячэрнiя, i вялiкiя лэтнiя зоркi, што гараць нiзка ў небе, i восеньскiя, калi яны стаяць высока i iх вельмi многа. Добра тады iсцi пад зоркамi цiхiм горадам да ракi, каб убачыць, што i ў рацэ поўна гэтых самых зор, нiбы наскрозь свецiцца iмi цёмная i цiхая вада. А потым сесцi на глiну на беразе, прыладзiць вуды i чакаць, калi пачнецца клёў, i ведаць, што нi адна хвiлiна, адпушчаная законам палявання табе на лоўлю, не прапала марна. А свiтанку ўсё няма, i сонца яшчэ не хутка працягне туман над ракой. Яшчэ будуць клубiцца ў тумане дрэвы, а пасля ўжо задымiцца вада. А пакуль можна думаць пра што хочаш: пра тое, чым заняты пад кустом бурундук, цi спяць калi-небудзь мурашкi i цi бывае iм зябка пад ранiцу.

Так, добра было на свiтанку.

Але сёння, калi Таня прачнулася, зорак было ўжо мала: адны знiклi зусiм, а iншыя бледна гарэлi на краi небасхiлу.

"Вiдаць, не будзе сёння дабра, - падумала Таня. - Коля сабраўся з намi".

I тут жа пачула яна стук. Гэта ў акенца стукнуў два разы Фiлька.

Таня ў цемнаце апранула сукенку, накiнула на плечы хустку i, расхiнуўшы акно, саскочыла проста ў двор.

Фiлька стаяў перад ёю. Яго вочы ў бледных прыцемках былi дзiўнага колеру, блiшчалi, як у шалёнага, а вуды ляжалi на плячы.

- Ты што так запазнiўся? - спыталася Таня. - Увечары чарвякоў не накапаў?

- А ты паспрабуй накапай iх у горадзе! - хрыпла сказаў Фiлька. - Яшчэ не позна, якраз прыйдзем.

- Так, - сказала Таня, - з чарвякамi ў нас кепска. Вуду маю ўзяў?

- Узяў.

- Дык пойдзем? Чаго чакаць!

- А Коля? - запытаў Фiлька.

- А, Коля! - I Таня нават паморшчылася ў цемры, быццам зусiм забыла пра Колю, быццам не ўспамiнала пра яго ў тую самую хвiлiну, калi прачнулася i паглядзела ў акно на зоркi. - Мы пачакаем яго ў завулку на набярэжнай, сказала яна i цiха свiснула свайму старому сабаку.

Той нават не зварухнуўся пад сенцамi, не перамясцiў нават лапы. Толькi зiрнуў на Таню, нiбы хацеў сказаць ёй: "Хопiць! Хiба мала я хадзiў з табой улетку на рэчку за рыбай, зiмой на каток, i хiба не я так часта цягаў у зубах твае канькi! А цяпер досыць. Ты падумай толькi, куды я пайду ў такую сляпую рань!"

I Таня зразумела сабаку.

- Добра, - сказала яна, - ляжы.

"А можа, кошка пойдзе?"

Таня клiкнула:

- Казак!

Кошка паднялася i пайшла разам са сваiмi кацянятамi.

- Нашто яна табе? - спытаў Фiлька.

- Маўчы, маўчы, Фiлька, - сказала Таня. - Яна лепей за нас з табой ведае, чаго мы iдзём на раку.

I яны пайшлi, усё паглыбляючыся ў ранiцу, як у чароўны лес, што вырастаў перад iмi раптоўна. Кожнае дрэўца ў гаi здавалася клубам дыму, кожны дымок з комiна ператвараўся ў мудрагелiсты куст.

На рагу, каля спуску, яны пачакалi Колю.

Ён доўга не iшоў, i Фiлька дзьмухаў сабе на рукi: холадна было ўначы здабываць чарвякоў - капацца ў астылай зямлi.

А Таня са зларадствам маўчала. Але i яе азяблая постаць з голай галавой, тонкiмi валасамi, якiя ад вiльгацi закруцiлiся ў кольцы, нiбыта гаварылi: "Вось паглядзiце, якi ён, гэты Коля".

Нарэшце яны ўбачылi яго. Ён выходзiў з завулка. Ён зусiм не спяшаўся. Ён падышоў, гучна тупаючы нагамi, i зняў вуду з пляча.

- Выбачайце, калi ласка, - сказаў ён, - я спазнiўся. Учора мяне зацягнула да сябе Жэня. Яна паказвала мне розныя рыбы. Толькi трымае яна iх у акварыуме. А ёсць прыгожыя. Адна ўся залатая з доўгiм чорным хвастом, падобным на сукенку. Я заглядзеўся на яе... Так што даруйце мне, калi ласка.

Таня задрыжала ад гневу.

- "Выбачайце, калi ласка", - паўтарыла яна некалькi разоў. - Якая ветлiвасць! Ты б лепш не затрымлiваў нас. Праз цябе мы не наловiм рыбы.

Коля маўчаў.

- Мы яшчэ не празявалi, час ёсць. Гэта наверсе светла, а на вадзе паплавок яшчэ не бачны. Чаго ты злуеш? - сказаў Фiлька, больш спрактыкаваны, чым яна.