Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Сяння быў першы марозік. Юргіні я выкапала раней. Прыкрывала ружы. Пасадзіла моркву і часнык. Засаплася зусім, бегаючы, гэта таму, што я – крыху гультай… Пабіла калена, крыху спацела, крыху змерзла ў ногі і нарэшце гутару з Вамі.

Карэктуру робіць Валодзя [Караткевіч] сам. Аднойчы ў дажджлівую ноч прынеслі мне ад яго тэлеграму. Гатовіць да друку другі том раману, таму не прыедзе, хоча разам вычытаць другую карэктуру і г.д. Я згадзілася.

Сябры з Гродна ўсё ж такі клічуць мяне на 24 лістапада разам у Мінск. Не ведаю, што і рабіць?

Муж пісаў толькі раз. Хоча ўцякаць з санаторыя… Пішу яму кожны дзень. Хачу, каб крыху хоць падлячыўся. Вельмі чакаю ад яго другога ліста. Няма нічога і ад сына. Баюся, што муж не дабудзе належнага часу ў санаторыі. Ён капрызны. Капусты ўдома – не есць, грыбоў – не любіць, катлеты – яму не смакуюць, заячы паштэт – нядобры, каўбаса – надаела ў маладосці, цяляціна – залазіць у зубы, калдуны – фэ! Вось цяпер там недзе з’еў бы ўсё.

Я адпачываю, чытаю. У №9 “Нового мира” вельмі добра напісаў Расул Гамзатаў “Мой Дагестан”. Хачу, каб Вы гэта прачыталі. У “Полымі” – новыя вершы М. Танка. Харошыя. Чэрпае многа з фальклёру. Вершы цёплыя. Піша, што наглытаецца пілюляў ды цягне лямку, ледзь знайшоў хвілінку часу напісаць мне ліста. Кліча ў Менск, але я цяжкая на пад’ём. Ездзіў з Брылём і Панчанкам ды з польскім паэтам Пшыбасем на Свіцязь, на Нарач і ў Вільню. Піша, што 9 лістапада назбіралі зялёнак і баравікоў… Дзіўная восень. Я 15 лістапада знайшла тры маладзенькія, цудоўныя баравічкі.

У Дануты маёй усё покуль у парадку, толькі папрасіла яна ад’ехаць мужаву маці – бабу Казю… Можа, і будзе ў іх лад. Людзі часта самыя ствараюць сабе праблемы…

Мой муж таксама вучыўся ў Гродне – у гімназіі графа Тармосава. Часта аб гэтым успамінае. Славіку варта паказаць гэты стары горад. Прыедзьце на весну да нас, і разам наведаем Гродна. У нас там ёсць філіял Саюза бел[арускіх] пісьм[еннікаў] ды свае сябры. Гродна – мой горад. Некалі там усе справы ляжалі на маёй галаве, бо тата не любіў ездзіць па скарбовых “ужэндах” ды выпрошваць льготы з падаткамі…

Жаль мне вялікі п. Смоліч, як жа харошым быў яе муж… Хоць я асабіста нікога не знала. Ізноў піша Валодзіна мама. Ён – то ў саюз, то на студыю, то да сяброў, а ёй, бедненькай, сумна і цяжка. Запрасіла б яе да нас, але ці ж яна пакіне Валодзю? Цешуся, што Саламевічы – харошыя людзі. Ці быў Ваш сын у Лойкаў?

Муж мае быць у санаторыі да 5 снежня, толькі я чакаю яго з дня на дзень. Я сама яго распесціла ды сапсавала да дурасці. Калі б хоць нешта рабіў фізічна, дык быў бы, напэўна, мацнейшы. Так, у беларускіх ідэйных сем’ях жывецца нялёгка… Жаль мне п. Ванды Лёсікавай, і скуль столькі гора?..

Што за кусты дэўцыі? Як яны выглядаюць? Можа, яны ў мяне ёсць? Макі Вам навесну прышлю, яны трывалыя. Прышлю ці прывязу ўсё, што будзеце хацець.

Даволі добра выдалі і “Анталогію беларускай паэзіі” на 67 г. Ёсць там нават мой верш.

Ці я баюся адна? Не! Я нічога не баюся, калі злосная, дык нават не жутка адной. Некалі амаль да старасці я баялася духаў, так, духаў! Нашыя сем’і па тату і маме – гэта гісторыі, дзе напалову дзейнічалі людзі і духі… Вось усё гэта ў мяне ў крыві. Але калі нашыя (паганыя) суседзі пачалі мяне палохаць, тупаючы на гары, я хутка ўпэўнілася, што гэта не духі! Аказалася, што дзверцы зачыненыя з нашага боку, і ніяк не мог нехта лазіць. Тады я памацала ўсе дошкі і ажно крыкнула! Цяпер усё наглуха забіта, “духі” мяне спалохаліся, і я смачна сплю. Не сплю толькі тады, калі многа думаю.

Людзі тут кругом да мяне добрыя. Толькі цераз дом паставілі “тэлевізар” – нейкую пластмасавую забягалаўку. Вось гэта горай. Як пачнуць там біцца, то і нашыя штахеціны трашчаць, на двары поўна пабітых бутэлек і калоў. На днях нашай суседцы высадзілі акно – іх кватэра ад вуліцы. Дом гэты наш, але канец ад вуліцы належаў другому брату майго свёкра. Яго забралі пад камунхоз. Але я і з гэтымі суседзямі добра. Калі я з імі і не размаўляла, то ўсё роўна іх дочка з інстытуту ехала спачатку да нас.

Сяння я крыху прастыла, не магу сагрэцца. Іду ў кіно на 3-ю серыю “Вайны і міру”. Непакоюся аб сыне, але моцна бяру сябе ў рукі, бо што ж памагу? Няхай разбіраецца ў сваім жыцці і пачуццях сам… Памагаю ім чым магу матэр’яльна, хоць яны шмат багацейшыя.

Я такі выберуся да Вас, як вернецца мой Яначка… Папыталася ў мужа, як яго поспехі ў дам? Некалі любіў пафліртаваць, але цяпер – неадлучнае целятка... Крыху сумую без Яначкі, але і адпачываю…