Алесь Тарановіч - Берлінская мазаіка

Найболей ярка берлінцы паказалі свой твар у прамежку паміж першай і другой сусветнымі войнамі. Дамо слова амерыканскаму рэжысёру, «стваральніку» Марлен Дытрых – Й. Штэрэнбергу: «Я патрапіў у Берлін увосень 1929 года. Слядоў сусветнай вайны ўжо не было відаць, але там і тут трапляліся прыметы, якія мелі разбуральны і непрыемны сэнс. Яны выявіліся пазней, у другую сусветную вайну, калі горад ператварыўся ў руіны і попел. З боку жыхароў было б неразумна забываць часы хаосу, голаду і інфляцыі. Збіральнікам марак досыць зазірнуць у свае альбомы, каб убачыць там нямецкую паштовую марку коштам у 80 мільярдаў марак! Грамадскія струк туры паваліліся, мараль ператварылася ў анахранізм. Папяровых грошай, якія ўвечар уяўлялі яшчэ буйную суму, на наступную раніцу бракавала ўжо на буханку хлеба. Моцны, самастойны народ раптам ператварыўся ў звера, які ляскаў зубамі ад голаду, прагнучы ежы. Усе існуючыя каштоўнасці паваліліся.

Калі людзям больш няма чаго губляць, вызваляюцца сілы і энергія, не падпарадкоўвальныя ніякаму кантролю. На паверхню вылезлі масы жабракоў, бандытаў, прастытутак, наркаманаў і дэгенератаў. З'явілася мноства дэмагогаў, і нарэшце ўладу захапіў зласлівы дыктатар, які паставіў свет на грань катастрофы.

У тыя гады Берлін нагадваў абхоплены хваляваннем акіян. Я жыў тады ў ціхім гатэлі на беразе Шпрэе, які здаваўся маленькім астраўком пасярод бурлівага мора. Але варта толькi было пераступіць парог, як магутная плынь падхоплівала мяне. Увечары падчас вячэры ў рэстаране можна было ўбачыць за суседнім столікам істоту, якая пудрыць нос вялікім пэндзлем, вынятым з таго месца ў дэкальтэ, дзе хвіліну назад выразна віднеліся грудзі. Спробы вызначыць пол людзей вакол цябе нярэдка прыводзілі да канфузу. Не толькі мужчыны апраналіся жанчынамі, выкарыстоўваючы накладныя бюсты, вейкі, памаду, але і жанчыны выглядалі як мужчыны, а ў некаторых былі нават бароды і вусы. Існаваў і трэці тып, гатовы задаволіць любыя запатрабаванні. І хто высока падымаў бровы пры выглядзе гэтай распусты, той непазбежна выдаваў у сабе правінцыяла. Папулярны верш Эрыка Кестнера тых гадоў пачынаўся радком:

Берлін жадаў весяліцца, і кожны, хто імкнуўся да забавак, мог атрымаць сваю порцыю. У кабарэ, тэатрах і начных клубах тоўпіліся акцёры і акторкі. Ніхто не з'яўляўся двойчы ў адным і тым жа асяроддзі. Дзень і ноч людзі былі занятыя пагоняй за пачуццёвымі задавальненнямі. Як вугры яны выпаўзалі са сваёй скуры, каб рынуцца ў новую прыгоду. Вядома, не ўсе жыхары Берліна бралі ўдзел у гэтай грандыёзнай гонцы за задавальненнямi. Аднак менавіта гэта кідалася ў вочы пры поглядзе на гарадскі натоўп. Там і тут стаялі юныя дзяўчыны з бізунамі ў руках. Калышучыся на высокіх абцасах, яны чакалі знака мінакоў, каб рушыць услед за імі. Сукенкі некаторых былі ўпрыгожаны свінымі хвосцікамі. У Берліне 1929 года лунаў дух Гойi, Бёрдслея, Цылле, Бадлера».