Владимир Шитик: Левы рэйс

Ён уяўляў, што размова будзе цяжкай, Грамакоўская не хутка забудзе на крыўду. І не памыліўся. Калі ён увайшоў, дзяўчына моўчкі паглядзела на яго і адвярнулася.

Корзун разумеў яе і, нібы нічога незвычайнага ў гэтым халодным прыёме не заўважыў, спытаў:

— Можа, дазволіце зайсці?

— А хіба вы ў сенцах? — пазіраючы ўбок, адказала дзяўчына.

Толькі тады Корзун убачыў у яе руцэ шарыкавы аловак, а на стале напалову спісаны лісток паперы.

— Скаргу пішаце? — вешаючы на цвік шынель, спытаў ён.

— На каго? У мяне ж папрасілі прабачэння, і я даравала…

Дзяўчына хацела, відаць, адказаць з іроніяй, але голас сарваўся і прагучаў жаласна, бездапаможна. Яна паспешліва павярнулася да Корзуна, і ён, прывыклы імгненна схопліваць усе дэталі, адразу адзначыў і яе пабялелы твар, і пачырванелыя, заплаканыя вочы, і павіслыя на лбе завіткі цёмных валасоў.

Корзун не давяраў інтуіцыі, лічыў, што верыць трэба толькі фактам. Аднак, бачачы разгубленасць дзяўчыны, падумаў, што яна наўрад ці мае якое-небудзь дачыненне да прапажы грошай. Ён яшчэ не ведаў, што прымусіла яго так падумаць: ці яе варожасць, ці, можа, просценькая — нічога лішняга — мэбля ў пакоі, якая сведчыла пра добры густ жыхаркі. Але гэта перакананасць дапамагла яму хутчэй асвоіцца ў напружанай атмасферы, якая гняла і яго, і гэтую дзяўчыну.

— Не буду больш ні прасіць прабачэння, ні ўгаворваць, — наўмысна суха прамовіў Корзун, — гэтым справе не паможаш.

Грамакоўская прамаўчала, толькі часта-часта заміргала, нібы стрымліваючы слёзы. Потым таропка кіўнула галавой.

— Разумею, зараз будзе допыт.

Ён ледзь не засмяяўся, такімі наіўнымі здаліся яе словы. Каб не паказаць гэтую раптоўную весялосць, сур'ёзна растлумачыў:

— Хто ж гэта па хатах допыты робіць? У дзяўчыны зноў задрыжалі вейкі.

Каб даць ёй час супакоіцца, Корзун сказаў:

— Пара нам пазнаёміцца. Мяне завуць Аляксандр Антонавіч, прозвішча Корзун. А вас?

— Ліда. Ліда Грамакоўская…

— Дык вось, Ліда Грамакоўская, мы разам з вамі павінны паспрабаваць высветліць, куды падзеліся грошы з магазіна. І тады вам можна будзе не пісаць заявы аб звальненні з працы, — паказаў ён на паперку, якая ляжала перад дзяўчынай. — Вы ж заяву пішаце, ці не так?

Ліда пачырванела і перавярнула паперу спісаным бокам уніз. Потым нервова выкрыкнула:

— А я тут пры чым! Не брала я тых грошай, не брала…

— Таму і прашу вас толькі аб дапамозе, — мякка перабіў яе Корзун. — Пра тое, аб чым я спытаю ў вас, буду пытаць і ў іншых пакупнікоў.

— Сяркова не хлусіць, я была ў магазіне адна.

— Дык што? — Ён надаў пытанню адценне здзіўлення. — Гэта ні пра што не гаворыць.

— Добра, — у Ліды стомлена апусціліся плечы, — пытайцеся, калі змагу, пастараюся адказаць.

— Дзякуй, — проста сказаў лейтэнант. — Вы часта бываеце ў магазіне?

— Не надта. Звычайна, калі мне што трэба, гаспадыня купляе сабе і мне. А тады яна на ферме затрымалася, ацёлы ідуць, таму да снедання і не паспела. Я прасіла яе клубнічнага джэму купіць. Люблю чай з белым хлебам і джэмам піць. — Ліда ўсміхнулася, паказала на падаконнік, дзе сярод пустых слоікаў з-пад джэму стаяў адзін напалову пусты: — Цяпер на гэты джэм глядзець не магу.

— Та-ак, — спачувальна працягнуў Корзун, — шкада, сапсуецца. — І без усякага пераходу спытаў: — Чаго яна выйшла?

— Сяркова? — здагадалася дзяўчына. — Ды па джэм. У нас тут шмат у каго свая клубніка ў агародах, на зіму сабе робяць цёртую. Попыту ў магазіне няма, таму і не трымаюць на паліцах.

— А дзе вы стаялі? — Лейтэнант спытаў і сумеўся, словы прагучалі, як на допыце.

Аднак Ліда не заўважыла гэтага, спакойна адказала:

— Як дзе? У прадуктовым аддзеле.

— Вы з прадаўшчыцай ладзілі дагэтуль?

— Не ведаю, што і сказаць. Яна ў бібліятэцы кніг не бярэ, а я ў магазін рэдка хаджу. Так, павітаемся, калі сустрэнемся, і ўсё.

— Вельмі на яе пакрыўдзіліся?

— На Савачкіна больш. А яе зразумець можна, грошы немалыя.

— Але Савачкін тут ні пры чым. Вас абшуквала яна.

— Выйдзе так, быццам я паквітацца хачу.

— Чаму, патрэбна толькі ісціна.

— Дзе тут ісціна, — стараючыся не паказаць горыч, пасміхнулася дзяўчына, — калі я нават не вельмі помню, што было. Як у тумане. Сяркова нешта патрабавала, а я не разумела. Пакуль маю сумачку не ператрэсла. Так крыўдна стала, што я сама ледзь не закрычала. Стрымалася. Напэўна, таму, што побач яе жаніх стаяў і ўсё казаў: «Маруся, не свавольнічай». А яна сваё: і па кішэнях, і…— дзяўчына сумелася, саромеючыся расказаць далей.