Владимир Шитик: Левы рэйс

Лапкоў падышоў да акна і паглядзеў у двор. Металалом, які застаўся пасля «Жыгулёў», ужо вывезлі, і пад павеццю стаяў толькі матацыкл з люлькай. Ён яшчэ пастаіць тут — пакуль не адбудзецца суд.

Лейтэнант Корзун чытаў паперы і хмурыўся. Усё ў гэтым выпадку выглядала не так. Быццам нехта наўмысля перамяшаў патрэбнае і непатрэбнае, правільнае і няправільнае. Узяць хаця б тое, што ролю дэтэктыва з самага пачатку ўзяла на сябе прадаўшчыца магазіна Сяркова. Заўважыўшы, што няма на месцы выручкі за мінулы дзень, яна не паведаміла ўчастковаму Савачкіну або ў райаддзел, а пачала ўласнае расследаванне. Сяркова западозрыла дваіх вяскоўцаў: пенсіянера Буевіча і бібліятэкарку Грамакоўскую, якія нібыта ў розны час заставаліся ў гандлёвай зале па адным. Пенсіянер, калі злосная Сяркова выскачыла на вуліцу, стаяў яшчэ ля магазіна, гутарыў з людзьмі, і яна яго не кранула. Ці то ўзрост чалавека, ці то сам факт, што ён быў яшчэ тут і тым самым нібы пацвярджаў сваю невінаватасць, крыху ахаладзілі гнеў жанчыны — невядома.

Яна толькі папытала ў Буевіча пра грошы і тады пабегла да Грамакоўскай, якая жыла непадалёк ад магазіна. Грамакоўскай, аднак, дома не аказалася. Гаспадыня сказала, што кватарантка толькі што паехала ў горад. Гэта, відаць, і пераканала Сяркову — збегла з грашамі. Яна падпільнавала аўтобус, на якім вярталася бібліятэкарка, паклікала дзяўчыну ў склад і там абшукала яе. Ні вялікіх пакупак, ні грошай не знайшла. Ды гэта Сяркову не збянтэжыла. Яна ўжо не выпусціла Грамакоўскую са склада і там замкнула яе.

Па вёсцы адразу ж папаўзлі чуткі. Адны гаварылі, што сама прадаўшчыца доўгі час грэла рукі ў магазіннай касе і цяпер хоча зваліць віну з хворай галавы на здаровую. Другія, наадварот, падтрымлівалі Сяркову. Трэція, не беручы ні чый бок, чакалі, што скажа міліцыя. Сяркова ж пратрымала дзяўчыну аж да позняга вечара.

Савачкін прыехаў у Клін толькі назаўтра. Вядома, яму расказалі пра здарэнне, дапоўніўшы гісторыю мноствам дэталяў, якімі немінуча абрастае кожная незвычайная падзея з цягам часу.

Участковы схапіўся за галаву і кінуўся да тэлефона званіць у райаддзел. І пакуль ехала аператыўная група, ён добрасумленна выклаў на паперы ўсё, што яму было вядома пра гэта.

Прачытаўшы дакладную ўчастковага, першыя пратаколы расследавання, Корзун адчуў незадаволенасць. Справа выглядала надта цёмнай, без ніякай зачэпкі. Або ўсе сляды знішчыла сама Сяркова, праявіўшы непатрэбную актыўнасць, або злодзей наогул не пакінуў пасля сябе нічога вартага ўвагі. Была мільгнула ў Корзуна яшчэ адна думка: а ці кралі на самай справе грошы? Але ён адкінуў сумненне. Не верыць Сярковай падставы не было. Корзун пагаварыў з тым-сім, наслухаўся процьму здагадак і меркаванняў — вёска не супакойвалася, хвалявалася — і падумаў, што ў такіх абставінах нічога не даб'ецца. А падумаўшы так, павярнуўся, не дайшоўшы крыху да Буевічаў, і пакрочыў назад у сельсавет.

Старшыня сельсавета пагадзіўся з лейтэнантавай прапановай.

Сход правялі ў той жа вечар. Людзей сабралася шмат. Корзун сядзеў побач са старшынёй сельсавета і ўвесь час лавіў на сабе цікаўныя позіркі. Людзі ўжо ведалі, што ён і ёсць менавіта той следчы, якому ў раёне даручылі разабрацца ў гэтым здарэнні з выручкай, і, напэўна, чакалі, што ён вось зараз устане і назаве вінаватага. Корзун, мажліва, расчараваў іх. Ён сказаў, што міліцыя нікога не падазрае, што Сяркова самавольнічала, і папрасіў прабачэння ў Грамакоўскай за тое, што Савачкін не змог у той дзень за яе заступіцца.

А далей, з гэтага выпадку, павёў гаворку пра сацыялістычную законнасць. І хоць сход увогуле ўдаўся — і яму, і старшыні сельсавета задавалі шмат пытанняў, Корзун бачыў, што не ўсе задаволены. Тым не меней, калі назаўтра ён узяўся за расследаванне, то адразу адчуў, што вёска стала спакайнейшая.

На сходзе Корзун не бачыў Грамакоўскай. Не прыйшла, бо ці саромелася, ці пакрыўдзілася. Таму ён не выклікаў яе ў сельсавет, дзе збіраўся размаўляць са сведкамі, а з раніцы сам накіраваўся да яе дадому.

У Кліне Грамакоўская была чужой, прыезджай і кватаравала ў бяздзетнай калгаснай даяркі. Свой візіт Корзун падгадаў так, каб гаспадыні не было дома — раніцай даярка заўсёды на ферме. Вядома, тое, што ён заходзіў да Грамакоўскай, у вёсцы хутка будуць ведаць усе. Аднак яму было важна, каб сама Грамакоўская не бянтэжылася ад чужога позірку, гаварыла з ім смела і адкрыта. Як бы там ні было, яна пакуль што заставалася сведкай.