Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

— Калі ласка.

І мы ўваходзім у будан. Уваходзім у будан і спыняемся ў вялікім светлым пакоі, дзе ўсё белае, як у бальніцы. Пасярэдзіне на белым стале стаіць бліскучая нікеліраваная каструля.

— Каструля, — паясняе Кукуруза. — На транзістарах. Сама варыць. Без агню.

«Ты глянь. Вось чортаў Кукуруза! Так-такі навыдумляў усяго... на транзістарах».

— Дер Штуль? — пытае раптам Валька.

— Дер Бляйштіфт, — адказваю я, і сам здзіўляюся, як складна атрымліваецца. Яна ж запытала: «Слухайце, а як жа з вашай сакрэтнай справай?» — а я адказаў: «Усё ў парадку. Не хвалюйцеся».

Якая цудоўная нямецкая мова! Адно слова скажаш, і ўсё зразумела. Трэба будзе на наступны год папрасіцца ў школе ў нямецкую групу. Абавязкова. Выдатнікам там стаць — раз плюнуць. Цяпер я разумею, чаму ўсе яны: і Валька, і Ігар, і Сашка — выдатнікі.

І тут раптам бачу: за спіной Валькі стаіць у капітанскай форме... Кныш. А каля яго — голы, у масцы і ластах, Бурміла.

«Вермахт... Падарунак ад немцаў... Дваццаць жалезных... Сягоння ноччу...» — успамінаю я, і ўсё ў мяне ўсярэдзіне пайшло, паехала ўніз.

А Кныш падыходзіць да мяне і грозна кажа:

— Даме заўсёды трэба даваць месца! — і з усяе сілы штурхае мяне ў грудзі.

— Толькі так! — чуецца голас Бурмілы.

І я лячу, лячу, лячу — некуды ў бяздонне. Гоп — і прачынаюся.

Чорт ведае што прыснілася.

І адразу я ўспомніў, што мне трэба ехаць ноччу ў плаўні. Калі «сягоння ноччу» — дык сягоння ноччу... І так мне зрабілася маркотна, што і перадаць не магу.

Маці не было — пайшла ў поле. Бацька з раніцы на рабоце. Нідзе нікога. А тут яшчэ гэты сон... Не мог я сядзець у самоце. Да людзей мяне пацягнула. На вуліцу. Як добра, што ёсць усё-такі на свеце людзі!

Вунь галапузая суседская дзятва ў брудным раўчуку караблікі пускае, а ўсё роўна, глянеш на іх — і лягчэй.

Зазірнуў я ў двор да Рэняў. Дзед Варава сядзіць на прызбе і мянташыць касу.

«Эх, нічога вы, дзед, не ведаеце, дзе зараз ваш даражэнькі ўнук Ява, — падумалася мне. — Калі б вы ведалі, не сядзелі б так спакойна. А сёння ноччу невядома што яго чакае! Сапраўдная ваенная аперацыя. Можа, і страляць давядзецца. Эх!»

Праскочыў я паўз адчыненую фортку, каб не заўважыў мяне дзед (а то яшчэ, чаго добрага, распытваць пачне!).

Іду вуліцай.

«А можа, не прыедзе Кныш? Захварэе ці яшчэ што-небудзь. Усякае ж бывае. Але — не, наўрад. Такія не хварэюць».

Насустрач Галіна Сідараўна.

— Добры дзень! — прывітаўся я ціхенька, а ў душы: «Бывайце, Галіна Сідараўна! Можа, і не пабачымся больш...»

Іду далей.

І раптам...

— Чаго гэта ты нос павесіў? Зноў нешта ўтварыў? — пачуў я неспадзявана. Каля калодзежа з вядром стаяла Грабянючка і пазірала на мяне насмешліва. — І чаго ты адзін? А дзе ж твой двоечнік? Можа, пасварыліся?

Мабыць, трэба было сказаць ёй штосьці рэзкае і ўедлівае: «Не твая парасячая справа», але мне не захацелася так вось гаварыць, і я проста адказаў:

— Ён у Пясках, у цёткі.

— А ты, бедненькі, ходзіш і плачаш.

І зноў я ўстрымаўся ад абавязковага ў такіх выпадках: «Сама ты плачаш. Вытры лепей пад носам», а шчыра прызнаўся:

— Не плачу, але сумую.

Мае нязвыклыя адказы, мабыць, здзівілі і расчулілі Грабянючку. Яна глянула на мяне са шчырым спачуваннем і сказала:

— Дык чаму ж ты да школы не прыходзіш, на спортпляцоўку? Мы там заўсёды ў валейбол гуляем і ў іншае.

— Ды-ы... — невыразна працягнуў я. І мне раптам вельмі захацелася расказаць ёй і пра востраў, і пра Кныша з Бурмілам, і нават пра сон, які мне сягоння прысніўся.

Я ледзь утрымаўся. Калі б гэта была толькі мая таямніца, дык я, пэўна, расказаў бы. Але — Кукуруза! Ён бы ніколі мне не прабачыў. Як цяжка часам быць верным сябрам!

А яшчэ я неспадзявана падумаў: «А ці ўмее Грабянючка танцаваць казачок?» І хоць я не ведаў, але чамусьці вырашыў, што, мабыць, умее.

Пакуль мы гаварылі, яна апусціла вядро ў калодзеж і цяпер пачала выцягваць. Я спачатку назіраў, потым у душы махнуў рукой: «А! Кукуруза ж усё роўна не бачыць!» — і сказаў:

— Давай памагу.

Яна нічога не адказала, я ўзяўся таксама за ручку, і мы пачалі круціць удваіх. Мы круцілі так заўзята, што вядро гайдалася там, у глыбіні, стукалася аб бярвенні і чулася хлюпанне. Як вадаспад. Калі мы выцягнулі, вады было паўвядра. Мы глянулі адзін на аднаго і засмяяліся.

— Давай яшчэ.

Мне было вельмі весела вось так удваіх круціць корбу. Нашы рукі дакраналіся, мы штурхалі адзін аднаго, а адзін раз нават стукнуліся лбамі. І ўвесь час рагаталі. І стала шкада, калі вёдры ўжо былі поўныя. Яна ўзяла іх і пайшла павольна. Недзе ўнутры ў мяне варухнулася думка: трэба было б дапамагчы ёй, паднесці хоць да варот. Але на гэта ўжо ў мяне не хапіла пораху. І я толькі моўчкі глядзеў ёй услед. І думаў, што на бязлюдным востраве я ні за што на свеце не жыў бы. Нават за матацыкл з каляскаю.