Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

Я хуценька паклаў сшытак і «Граматыку» на месца і прыцерушыў лісцем, як і не чапаў.

Ад гэтага адкрыцця мне адразу зрабілася лёгка і весела — нібыта пасля дажджу сонейка засвяціла. Пра свой сорам я і думаць перастаў. Зусім іншым чалавекам выскачыў я з будана. Усе заўважылі перамену ў маім настроі і цяпер смела пачалі насміхацца. Неспадзявана з плёса данеслася:

— Го-го! Вось вы дзе!

Да вострава падплываў яшчэ адзін човен. У чоўне сядзелі Рыгорка Бардадзім і некалькі нашых хлопцаў-юннатаў.

— Амаль гадзіну вас шукаем, — сказаў важатаму Бардадзім, вылезшы на бераг. — Нас Фарадзеевіч прыслаў. Запрашае вас да сябе. Хоча паказаць свае новыя гатункі гародніны і садавіны. Пачаставаць хоча.

— Ой! Навошта ж я так наелася! — у роспачы ўскрыкнула Аксана.

Усе засмяяліся.

— Нічога! Пакуль даедзем, утрусіцца, — супакоіў яе важаты. — Ну што ж, сябры, давайце збірацца!

Пачалася мітусня.

— О! А вы тут што робіце, басякі? — здзіўлена запытаў Бардадзім, заўважыўшы нас.

— У іх справа. Сакрэтная! — таямніча сказала Аксана.

— Што-о? — скрывіўся Бардадзім. — Справа? Якая справа? У гэтых? У гэтых жэўжыкаў? Гэта ж вядомыя ў вёсцы басякі. Мабыць, нешта ўжо прыдумалі, нейкае глупства. Акрамя глупстваў, ніякіх справаў у іх не бывае...

Ніхто нават не засмяяўся. Мабыць, усім было ніякавата, і ўсе маўчалі.

Мы стаялі чырвоныя, як два памідоры.

Мы хацелі праваліцца скрозь зямлю.

Эх! Калі б мы былі такія дужыя, як ты! Мы б табе паказалі! «Справаў! Справаў!» — гаварыць спачатку навучыся!

— І ніякія яны не басякі, а харошыя хлопцы! — адрэзала раптам Валька.

— Правільна! — падхапіў Ігар.

— Харошыя! Харошыя! Харошыя! — заверашчала Аксана.

— Толькі так! — крыкнуў Сашка-«штурман».

— Ну, няхай! Няхай! Няхай! — замахаў рукамі Бардадзім. — Вы — нашы госці, не будзем сварыцца. Паехалі хутчэй! Фарадзеевіч даўно чакае.

Нас абступілі Ігар, Валька, Сашка-«штурман» і іншыя піянеры:

— Да пабачэння!

— Бывайце!

— Бывайце здаровы!

Мы ўсім па чарзе паціскалі рукі. І тут Валька сказала:

— Шкада, што мы не даведаемся, як закончыцца ваша сакрэтная справа...

Яна так аб гэтым шчыра шкадавала, што Кукуруза зноў пачырванеў. І раптам у Вальчыных вачах успыхнулі агеньчыкі:

— А ведаеце што! А вы напішыце нам! Я вам пакіну адрас, а вы напішаце, добра?

— Напішыце!

— Вядома!

— Няхай напішуць абавязкова!

— Напішыце! Напішыце!

— Толькі так! — як адрэзаў Сашка-«штурман».

А Валька пісала ўжо на нейкай паперчыне адрас.

— На, — сказала яна, працягваючы паперку Кукурузе. — Толькі глядзі, не згубі!

Кукуруза нічога не сказаў — моўчкі засунуў паперку за пазуху.

Яны селі ў чоўны.

— Давайце заспяваем на развітанне песню! — прапанавала Валька. — Заводзь, Сашка!

І яны заспявалі.

Мы доўга стаялі на беразе. Іх даўно ўжо не было відна, а песня яшчэ далятала з-за чаратоў і расплывалася па ўсіх плаўнях. Песня была пра дружбу.

Кукуруза доўга ляжаў у траве на палянцы і моўчкі глядзеў у неба. Я таксама ляжаў і глядзеў. Неба — яно такое, што на яго можна глядзець і глядзець. Гадзінамі. Глядзець і думаць. Я не ведаю, пра што думаў Кукуруза, але я зусім не здзівіўся, калі ён раптам уздыхнуў і сказаў:

— Так, зараз тэхніка, яна не тое што... а наогул... вядома... Кажуць, у такім вось гузіку — прыёмнік, у партсігары — тэлевізар. А фотаапарат — дык зусім пад пазногаць схаваць можна...

— Што ж ты хочаш — на транзістарах, на паўправадніках, — сказаў я і пачырванеў.

Кукуруза ўздыхнуў і раптам мройліва сказаў:

— А здорава было б зрабіць нешта такое... на транзістарах. Цікавае і незвычайнае. Напрыклад, кіраванне каровай на адлегласці па радыё. Паміж рагамі нацягнута антэна. У вуха ўстаўлены маленькі прыёмнік (на транзістарах, вядома).

Пасвіць такую радыёкарову — адно задавальненне.

Сядзіш сабе дзесьці за тры кіламетры ў гародзе дзеда Салівона, аплятаеш кавун саладзенны (я лепш за ўсё тую сярэдзіну, таго самага чырвонага ваўка ў кавуне люблю. А ты? Ага... Так-так). Дык вось сядзіш, хрумаеш кавун. Потым глянуў у кішэнькавы тэлевізар, бачыш — твая Манька ў шкодзе, у калгасным просе. Націскаеш на кнопку і: «Манька-а! Ану, заварочвай, праклятая! А-ля-ля-ля!» І Манька — нібыта яе хто пугаю свіснуў — назад. А ты зноў сядзіш і аплятаеш кавун. Любата! Скажы?

— Яшчэ б! Калі б такое зрабіць, дык наогул... — кажу я.

Але вось Кукуруза ўстрапянуўся — не ўмеў ён доўга сумаваць і раздумваць. Ён быў чалавекам дзеяння.

— Ну, добра, пра гэта потым... А цяпер давай падумаем, як мы будзем Кныша ноччу затрымліваць.