Усевалад Нястайка - Тарэадоры з Васюкоўкі

— О! О!

Мы перапалохана глянулі на яе — што такое?

Мройна гледзячы на плёс і ўважліва слухаючы музыку, яна ціха сказала:

— «Лебядзінае возера»... Адажыо...

Я скрывіўся. Цьфу, задавака! Такое гаворыць, што й не ўцяміш!

А Кукуруза напусціў на сябе сур'ёзнасць і, насупіўшы бровы, кажа:

— Не, гэтае возера хутчэй не Лебядзінае, а Качынае, бо лебедзі ў нас не водзяцца. Затое качак — як той раскі.

Валька раптам як зарагоча:

— Ой, трымайце мяне! Ой, не магу! От дзівак! Я ж не пра гэтае возера, а пра музыку. «Лебядзінае возера». Балет кампазітара Чайкоўскага. Якраз цяпер вось перадаюць.

Аблічча Кукурузы быццам апарылі. Уся кроў, якая толькі была ў ягоным арганізме, кінулася ў твар.

— Можна падумаць, што я не знаю, — сярдзіта буркнуў ён. — Цудоўна знаю гэты вядомы балет. А пра нашае возера я проста так сказаў. Для інтарэсу... Для смеху...

Я адвярнуўся. Не магу я глядзець чалавеку ў вочы, калі той маніць. А Кукуруза зараз хлусіў адчайна. Нічога ён не ведаў, ніякага «Лебядзінага возера». Бо слых у яго вельмі-вельмі дрэнны. Спяваць ён мог толькі са мною. Падцягваць. Я злаваў на Вальку, якая прымусіла майго сябра так ілгаць. І наогул, навошта яна прыехала да нас?

І раптам, нібыта падслухаўшы мае думкі, Валька рэзкім рухам выключыла прыёмнік і сказала:

— Вы на мяне сярдуеце, хлопцы, так? Што я прычапілася, так?.. Дык я зараз пайду. Вы не сярдуйце. Проста мне хацелася пазнаёміцца з вамі.

І так проста яна гэта сказала, што мне зрабілася ніякавата. І ні я, ні Кукуруза не знайшлі, што адказаць.

Валька паднялася, усунула Кукурузе ў рукі прыёмнік і пабегла да вогнішча.

— Дзівачка нейкая. Праўда? — паціснуўшы плячамі, ніякавата прамовіў Кукуруза.

— Яна харошы хлопец, — неспадзявана пачырванеўшы, сказаў Ігар. — У нас з ёй усе сябруюць. А чаго ты не ўключаеш прыёмнік? Ты ўключай, не саромейся. Я нядаўна памяняў батарэйку.

Я ўважліва глянуў на яго і зразумеў, што ён наўмысна мяняе тэму гаворкі, што болей пра Вальку гаварыць не варта. Я яго добра разумеў. Мне таксама было б непрыемна, калі б нехта пачаў гаварыць пра Грабянючку.

Не знаю, колькі мы прасядзелі на беразе, каля пянька, але неўзабаве ад вогнішча даляцеў голас важатага:

— Ігар, хлопцы, ідзіце хутчэй! Юшка гатова!

— Пайшлі, — сказаў Ігар.

Як раніцаю выпіў я шклянку малака, дык больш і крошкі ў роце не было — быў я цяпер галодны, як арыштант. І гэтая прапанова мне, вядома, вельмі спадабалася. Думаю, што Кукуруза хацеў есці не менш за мяне, таму што пасля ўсіх начных перапалохаў зусім не снедаў.

Але неспадзявана ён сказаў Ігару:

— Ты ідзі, а мы тут пасядзім. Мы якраз перад вашым прыездам добра паснедалі.

Я залыпаў вачамі і разявіў рот, але прамаўчаў.

— Ды не выдумляйце, хлопцы, хадзем! Такой юшкі вы зроду не елі, — угаворваў Ігар.

Кукуруза ўпарта адмаўляўся. Нарэшце Ігар махнуў рукою:

— Ды ну вас! Пачакайце, я зараз важатаму скажу! — і пабег да вогнішча.

Але праз хвіліну замест важатага прыбегла цыбатая Валька. І адразу накінулася на нас:

— Гэта што такое? Ану, марш есці юшку! Калі б вы мяне запрашалі, я хіба адмовілася б? Я б адмовілася, калі б вы мяне запрашалі?! Ану, хутчэй!

І, на маю радасць, Кукуруза, які так упарціўся перад Ігарам, раптам адразу зніякавеў і пакорліва паплёўся за дзяўчынай. І мне зноў чамусьці ўспомнілася Грабянючка...

Не ведаю, ці гэта, можа, я проста быў вельмі галодны, ці сапраўды юшка была смачная, але я такой зроду не еў. А я ж разбіраўся ў юшцы. У нашым сяле ўсе ўмелі яе варыць, ды і сам я колькі разоў варыў. Але гэтая проста аж дых забівала — такая смачная. Усе прыцмоквалі і хвалілі Сашку-«штурмана». А ён сядзеў каля сагана з чарпаком у руках і, насуплены, як заўсёды, уважліва сачыў, каму даць дабаўкі.

Цяпер я добра зразумеў, чаму ўсе так узрадаваліся, калі гатаваць абед выпала Сашку. Ён быў для ўсіх прызнаным кухарам.

Неўзабаве ўсе панаядаліся і палеглі на траве вакол вогнішча — адпачыць. Нехта замармытаў мелодыю, хтосьці падцягнуў, і песня вырасла, памацнела і паляцела над плёсам, ажно папрыгіналіся чараты...

Як было прыемна вось так ляжаць на траве тварам уверх, пазіраючы ў блакітнае бяздоннае неба, і хорам спяваць песню! Здавалася, уся зямля, увесь свет чуе яе.

Важаты ціхенька падняўся, пайшоў да чоўнаў і вярнуўся з акардэонам. Песня загучала яшчэ мацней і яшчэ больш зладжана.

Калі закончылі «Раве ды стогне Днепр шырокі», важаты сказаў:

— А цяпер нашу, піянерскую, — «Вейце агнямі». Пачынай, Саша.