Алесь Бадак - Незвычайнае падарожжа ў краіну ведзьмаў

Ліса зноў прадэманстравала прысутным парваны капялюшык.

— Сведкі, вы пацвярджаеце, што ўсё так і было? — звярнулася Чыта да Сарокі, Бусла і Зубра.

— Пацвярджаем, пацвярджаем, усё бачылі, усё знаем,— за ўсіх адказала Сарока. Бусел кіўнуў галавой, а Зубр нават не адарваўся ад газеты.

— О'кэй, суду ўсё зразумела,— заявіла Чыта.— Заяц павінен заплаціць Лісе за капялюшык. Заплаціць... заплаціць... Дай сюды яго,— загадала яна Лісе.— Я хачу вызначыць, колькі ён можа каштаваць.

Узяўшы капялюшык, Чыта пакруціла яго ў руках і прамармытала пад нос:

— Так, халтурная работка. Парыжам тут і не пахне. Я такі нават поначы, калі ніхто не бачыць, не стала б насіць. Я думаю,— звярнулася яна да прысутных,— цана гэтаму капялюшыку пяць долараў, якія Заяц і павінен аддаць Лісе.

— У мяне няма ніякіх долараў,— запінаючыся, прабубніў Заяц.— Я нават не ведаю, што гэта такое. Можа, яны растуць немаведама дзе. А калі яшчэ і на дрэве, то...

— Долары — гэта грошы,— перабіла Зайца Чыта.— I я магу табе іх пазычыць. Пасля вернеш.

— Як жа я іх вярну, калі мушу аддаць Лісе? — падумаўшы, спытаў Заяц.

— Гэта я бяру на сябе,— паабяцала Малпачка і патлумачыла: — Ліса таксама не святая. Сёння ты перад ёй правініўся, заутра яна перад табой. Вы ж суседзі, а паміж суседзямі чаго не бывае. Вось мы тады і асудзім яе на пяць долараў. Яна аддасць іх табе, а ты вернеш мне!

Чыта збегала ў свой домік і вярнулася з пяцідоларавай паперкай.

— На,— працягнула Зайцу,— і аддай Лісе.

Ліса доўга разглядала паперку.

— А што мне з ёю рабіць? — нарэшце спытала яна ў Малпачка.

— Як што? За такія грошы ты можаш купіць новы капялюшык.

— Які ж дурань аддасць мне за паперку новы капялюшык? — з сумненнем прамовіла Ліса.

— Цямрэча! — пакруціла галавой Чыта.— Вось трапіш у Амерыку, там без такіх паперак і кроку не зробіш!

Ліса недаверліва пакасілася на Чыту і ўсё ж схавала грошы ў су мачку.

— А цяпер,— задаволена сказала Малпачка,— паслухаем пацярпелага Зайца, на якога звалілася Вавёрчына шышка.

— Ну... ну...— пачаў Заяц, але ніяк не мог знайсці патрэбныя словы.— Ну...

— Што ты ўсё "нукаеш"! — з'едліва сказала Чыта.— Шышка на цябе падала?

— Падала,— нясмела адказаў Заяц.

— А што скажуць сведкі? — паглядзела Чыта на Сароку, Бусла і Зубра.

— Усё так і было, так і было,— зноў усіх апярэдзіла Сарока.— Зайца як ветрам змяло!

— О'кэй, а што скажа Вавёрка ў свае апраўданне? — пацікавілася Чыта.

— Я расклала шышкі на парозе,— пачала тлумачыць Вавёрка,— а тут падняўся вецер. Дрэва захісталася, і адна шышка упала на зямлю... Я хацела сказаць, "на Зайца",— тут жа паправіла сябе Вавёрка і дадала: — Гэта праўда.

— Праўда, праўда! — насмешліва пацвердзіла Сарока.— Яна ніколі не махлюе — дзе трэба і дзе не трэба! Такая ўрадзілася.

— Атрымліваецца, усяму прычынай быў вецер,— пасля кароткай паўзы прамовіла Чыта.— Але вецер можа дзьмуць, калі яму ўздумаецца. Яму нельга забараніць сціхнуць. Значыць... Значыць, вінаваты Заяц!

— Заяц? Як Заяц? Чаму Заяц? — затрашчала Сарока.

— Хіба можна быць вінаватым у тым, што на цябе падаюць шышкі? — заступіўся за касога Бусел.

Нават Зубр адарваўся ад газеты і пакруціў галавой:

— Ну, гэта ўжо занадта!

Ціха! Ціха! — узняла рукі Малпачка. Яна дачакалася, пакуль усе супакояцца, і прадоўжыла: — О'кэй. Па-вашаму, атрымліваецца, калі, напрыклад, Зубр зачэпіцца за які корч і ўпадзе, вінаватым будзе хто заўгодна, толькі не ён сам? Ці, можа, калі Вавёрка намокне пад дажджом, бо не захоча хавацца ў дупле, вінаватым будзе дождж, а не Вавёрка? Ну і парадачкі ў вас!

— Я, вядома, чуў, быццам амерыканскія законы вельмі добрыя, але караць Зайца за тое, што на яго упала шышка... Гэта, па-мойму, несправядліва,— задумліва заўважыў Бусел.

— А хто сказаў, што яго трэба караць? — спытала Чыта.— Я хіба гаварыла, што яго трэба караць? Ён сам сябе пакараў, калі шышка... Куды табе трапіла шышка? — звярнулася яна да Зайца.

— У галаву,— буркнуў той.

— Калі яна бацнула яму па галаве і, можа, нават набіла шышку... Хм, пахвальна: шышка набіла шышку — цікава атрымліваецца. Ну, вось,— прадоўжыла яна пасля паузы,— кожны атрымаў па справядлівасці. Значыць, на гэтым суд можна завяршыць.

Жыхары пушчы пачалі разыходзіцца. Ліса падышла да Зайца, яе прыжмураныя вочы блішчэлі ад злосці.

— Можа, паперка, якую ты мне даў, і добрая плата за капялюшык,— сказала Ліса,— але я не задаволюся, пакуль не трэсну табе па карку.

I не чакаючы, пакуль Заяц скеміць, як ратавацца, стукнула яго так, што касы аж перакуліўся.