Роберт Бёрнс - Вам слова, Джон Ячмень!

Мне бабка з маленства дзяўбла аб адным:
Асёл мусіць ведаць свой жолаб.
Калі ты радзіўся, мой хлопчык, дурным,
Дык будзеш да старасці ёлуп.

Гарэлку я жлукціў з біклажкі ўзасос,
З суседкай пагульваў няблага.
З гадамі падрос — дык і посуд падрос
I стаў таўстапузай біклагай.

За п'янства мяне нейкі злыдзень ліхі
Цап-лап і, як чыжыка, ў клетку,
А тут яшчэ поп мне прыпомніў грахі,
Што я абцяжарыў суседку.

Я — блазан, паяц. За маю весялосць,
Дальбог жа, нядорага плацяць.
Аднак гаварылі, што ў Лондане ёсць
Двайнік мой у іхняй палаце!

Папок дзеля нашых духоўных патрэб
Што хочаш распіша за грошы.
Клянуся, ён грабіць жабрацкі наш хлеб
З ялейнаю мордай святошы.

Мой доўгі каўпак і рабыя штаны
Збіраюць на хлеб і на кварту.
А хто бескарыслівы, проста дурны,
Той сцёртага пенса не варты!»

Услед за блазнам на калодку
Ўзнялася грузная малодка,
Зірнуўшы збоку — як кадушка,
А грудзі — ясік і падушка,
З азызлым васпаватым тварам,—
Дачка старога півавара,
Які залеташняй вясною
Дзесь захлынуўся з перапою.

Над лямцамі чупрын, патыліц,
Над частаколам палак, мыліц,
Над п’яным гулам і садомам
Яна ўзнялася... Ёй вядомы
Дарогі ў свет, лугі, туманы,
Крутыя сцежкі і паляны,
Лясоў дрымотных веліканы —
Яліна, дуб, выносны ціс,
Разбойнікаў разбойны свіст,
Бярлогі, вываратні, норы —
Усё, чым так адметны горы
Шатландыі, краіны роднай,
Зняволенай і ўсё ж свабоднай.

Даўно вярзлі-плялі ў народзе,
Што гэта дзеўка — добры злодзей,
Што ў дні вясковых кірмашоў
Яна магла паркаль і шоўк
Сцягнуць у крамніка з-пад носа.

Яе дубасілі атосай,
Прывязвалі за конскі хвост,
Спіхалі ў проламку пад мост,
Саджалі ў яму і ў астрог,
Але сам чорт яе сцярог.

Калісь — таму гадоў нямала —
Хлапчыну з гор яна кахала.
I вось цяпер, спыніўшы п’янку,
Запела пра свайго каханка:

Пад засенню елак, пад шатамі дуба
Вісела калыска ягоная з лубу
У нашай Шатландыі вольнай і любай...
З маленства свайго ненавідзеў закон
Мой статны, мой здатны, прыгожы мой Джон.

Сябры мае, успомнім Джона
Вясёлай песняй, чарак звонам!
Назло каронам і законам,
Сябры, спяем пра Джона!

Даліны, і горы, і гай, і лясок,
Сцяжынкі глухія, дзе ціша і змрок,
Аб’ездзіў, аблазіў мой горны стралок.
Як люты мядзведзь на дубовы ражон,
Грудзьмі на чужынцаў абрушваўся Джон,

Мой слаўны, імклівы,
Ў баі нецярплівы,
Мой рыцар, мой воін,
Мой Джон!

У пледзе клятчастым на дужых плячах,—
I страх ён і помста панам па начах,—
Не прывід — жывы ён стаіць у вачах:
Рука на прыкладзе, на ўзводзе курок —
Мой храбры, мой зграбны, мой горны стралок!

Жанчыны, вып’ем за яго,
Напоўнім кубкі за яго!
Мы за адважных, за бясстрашных —
За Джона п'ём майго!

Сцямнелі абшары над рэчкаю Твід,
Гарысты, празрысты, як дым, краявід
Смугою, тугою спавіт...
На гэтых нагор’ях, дзе ясень і клён,
Грымеў сваёй славай і доблесцю ён,

Мой любы, мой мілы,
Лятун легкакрылы,
Алень быстраногі —
Мой Джон!

«Разбойнік! — у стане варожым крычаць,—
Злавіць, абязброіць, звязаць і саслаць
На востраў бязлюдны, за водную гладзь!»
Злавілі, саслалі — і след не відзён,
А верас зацвіў, і вяртаецца ён,

Мой стройны, мой збройны,
Душой неспакойны,
Шатландскі падворлік,
Мой Джон!

Нядоўга любімая наша зямля
Насіла, таіла ад слуг караля
Свайго вальналюбца — дагнала пятля.

Пагоня, аблавы і ўночы і ўдзень —
Палонен Шатландыі вольны алень.
Суд. Вісельная. Кат і вяроўкі маток.
Ах, дзе твая воля, мой вольны стралок!..

Бывайце, азёры і хвойныя нетры,
Бывайце, прасторы, прадзьмутыя ветрам,
Бывай, незабыўнай радзімы паветра!..
Паветра... Паветра... Адзін бы глыток!..
О Джон мой, о боль мой, мой горны стралок!

Праславім жа Джона,
Хвала табе, Джон!
Кароны, законы,
Я шлю вам праклён!

I за прыціхлаю малодкай
Раўнуў натоўп ільвінай глоткай:
«Біс, брава! Льём і п’ём за Джона!
Адважным слава! Смерць законам!»
Кіпіць папойка, а тым часам,
Як кот за мясам, вокам ласым
Скрыпач цікуе за кабетай;