Роберт Бёрнс - Вам слова, Джон Ячмень!

Трымалі свечкі мерцвякі,
Як на імшы, у дзве рукі,
I сярод іх — як Тэм заўважыў —
Быў тып даволі нехлямяжы.
Ланцуг звісаў з яго рукі.
Тэм скеміў, хто ён за такі.
Былі там і грудныя дзеці,
Што мала пажылі на свеце
I нехрышчоныя ляглі
Ў зямлю сырую. Там былі
Грабежнікі і канакрады.
Ўсе іх злачынныя прылады
Былі пры іх, як знак віны:
Пяць тапароў і тры ражны,
Шнуроўка, што сваёй пятлёю
Заціснула дзіця малое;
Кінжал як доказ не геройства,
А страшнага бацьказабойства:
На ім бялее з тых часоў
Сівая пасма валасоў.

Пералічыць усе злачынствы
Тут нельга, бо было б бясчынства...
I Тэм і Мэг, яго кабыла,
Сачылі, як раўла і выла
Ўся гэта нечысць за парогам.
А ведзьмы там, забыўшы бога,
Круціліся, ішлі ў прыскокі
I стракаталі, як сарокі;
То гуртам рэй вялі, то ў парах,
Аж воблакам стаяла пара.
Пасля, раздзеўшыся, ў кашулях
Спраўлялі шабас свой і гулі...

Каб тыя цёткі-сакатухі
Былі красуні-маладухі
I каб яшчэ ды ў тых красунь
Замест фланелевых кашуль
Былі сарочачкі з мусліну
(Кап-кап... а тут аж гоніць сліну!),
Я б першы быў гатоў — клянуся! —
Аддаць такой любой скакусе,
Хоць я ужо болей не грашу,—
Не толькі сэрца і душу,
А і штаны свае, штаны
Зусім не першай навізны!

А вы, цыбатыя шкілеты,
Дарэмна выйшлі з таго свету.
Адзін ваш выгляд і худоба
Перавярнулі мне вантробы!
Аднак наш Тэм, хоць апівока
I хоць стаяў з кабылай збоку,
А ўсё ж угледзеў неяк сп’яна:
Сярод мегер стаіць Дыяна,
Ружовая, як спелы яблык.
Яна на гэтым балі д’яблаў
Была, напэўна, першы раз.
(Тэм чуў пасля аб ёй расказ,
Што гэта мілае стварэнне
Магло іржой псаваць насенне,
I наклікаць на статак мор,
I караблі губіць у шторм,
I мужыка адбіць ад жонкі)...

Яе убор, занадта тонкі,
Нідзе не даставаў калень.
Магчыма, што ў Мартынаў дзень
Яшчэ нябожчыца бабуля
Купіла гэтую кашулю
Круцёлцы Нэні маладой.
I ці ж уцям было старой,
Што будзе ўнучцы ў галаве
Пусціцца ў прысядкі ў царкве
У той кашулі, што да пуза...

Стой, досыць! Ты нямееш, муза,
I можаш змоўчаць пра дэталі.
Каб і маглі, не расказалі б
Ні ты, ні я, якія «штукі»
Тэм бачыў у тае унукі.
Не толькі ў Тэма — і ў кабылы
Кроў палкая бруіла ў жылах,
А чорт ад радасці ў знямозе
Ажно качаўся па падлозе.

I тут наш Тэм — шамель-шамель
(Вы бачылі — стары курмель!),
Мац-мац, ну дзе ж ён, той прарэх?..
Ах, адпусці ты, божа, грэх!
...I ў той жа момант, як на ліха,
Святло пагасла, стала ціха.
Тэм — у сядло і як мага —
Дамоў, а ўслед — цюга! га-га!

Гул, рогат чуўся недзе блізка.
Як рой пчаліны ўслед за іскам,
Як чарада шпакоў у вырай
Нясецца ў паднябеснай шыры
Альбо за злодзеем базар
Бяжыць, крычыць, як на пажар,—
Так Мэг у гэты час пануры
Ажно вылузвалася з шкуры,
Цераз выжары, пні, платы
К двару давала лататы.
Яна й жаробкаю на волі
Так не рысачыла ніколі!

Ах, шэльма Тэм! Уночы ў буру
Падчэпіць недзе чорт і шпурыць
У жар, як тлустага вугра.
Ад п’янкі не чакай дабра.
Дарэмна жонка у трывозе
Чакае: згінеш у дарозе,
Не на здароўе і кабыле;
Зірні: пахвіны, як у мыле.

О Мэг! Бяжы, бяжы на мост
Ды пакажы нячыстым хвост,
Бо ўсе чартоўскія стварэнні
Вады баяцца, як хрышчэння.

Ды дзе там! I на ўсім разгоне
Ты не пазбегла, Мэг, пагоні.
Як ты уздрыгнула ўсім целам,
Калі з кустоў у нечым белым
Шугнула ястрабам і чэпка
Ўчапілася за хвост па рэпку,
Нібы з дзядоўніку шыпулька,
Ўсё тая ж чортава Кашулька!
Ты ў два пярэсмыкі праз мост
Перасмыкнулася. А хвост?
Пабыўшы ў кіпцюрах той дзевы,
Ён стаў куртаты і зрадзелы.

Я скончыў, вычарпаўшы тэму,
Расказваць пра здарэнне з Тэмам.
Але, крый бог, калі хто з вас
Спакусіцца ў нядобры час
На хмельны эль, карчму, ці гулі,
Ці на кароткія кашулі,—

Успамінайце не на смех
Пра Тэма і кабылу Мэг!

Золь. Вецер. Позні лістапад...
З багатых мыз каля прысад
Прыемна пахне свежым хлебам;

А ўздоўж дарог — апалы ліст
I пожня, рыжая, як ліс,—
Калеюць пад няўтульным небам.

Цяпер усе, хто стыў і мёрз,
Хто перамераў многа вёрст,
Каму праклёны слалі сёлы —
Бяздомнікі і жабракі
Паставяць свой дарожны кій
У кут вялікае стадолы,

Дзе цётка Пэнсі з тварам тлустым
За пенс адваліць хлеба лусту
Ды плюхне ў місу коўш капусты,
А пад настрой і піва ўдзеліць;