Роберт Бёрнс - Вам слова, Джон Ячмень!

Ні урны над зямлёй, ні склепа ўнізе,
А два радкі — нашчадкам запавет:
— Шатландыя, прыйдзі і пакланіся,
Дзе лёг спачыць найлепшы твой паэт.

Вы — Сцюарт? Што вы, ягамосць,
Няўжо вам славы мала?
Дурныя ў родзе іхнім ёсць,
А подлых — не бывала.

Хто кажа, што ты раганосец, той мае
Падставу, шаноўны халоп.
I тое, што клёпкі ў цябе не хапае,
Павер мне,— зусім не паклёп.

Учора з богам на той свет
Адбыў раб божы, мой сусед
Джэмс Богхед з Сільверпула.
У пекле альбо ў райскім садзе
Ён першы прыйдзе, першы сядзе,
Як на азадку скула.

З такой укормленасцю твару
Вам быць бы шыльдай пры тавары
З таблічкай гэтакай прыблізна:
«Свіныя вушы, лыч і галавізна».

Ці то ў семсот сорак дзевятым,
Ці год раней (дакладнай даты
Не помню я) надумаў чорт
Зрабіць свінню. Зляпіў азадак
I бачыць — поўны непарадак,
Бо выйшаў ваш партрэт, мілорд.

Тварэц даў промах, я скажу,
А мо быў яўна нецвярозы,
Стварыўшы твой цурбан з дзяжу
I з макавае зерне — розум.

Дзівіся, падарожнік-пілігрым,
Якая д’ябальская ў смерці сіла,
Што нават гэту грыжу
Грызел Грым
Загрызла — і зубоў не пакрышыла.

У роспачы паміж грабніц
Сама прырода ўпала ніц
I, горка плачучы, сказала:
— О, смерць, няўмольны абірала!
Была ў мяне адна пачвара,
Дык ты і тую адабрала.

Бацькі, паплачце! Тут не дзед
Ляжыць. Вы зналі самі:
Упраўны, спраўны ваш сусед
Усім дзяліўся з вамі.

Хай дзеткі вашыя нічым
Не ганьбяць гэту градку.
Той, хто пад ёй знайшоў спачын,
Магчыма, быў іх татка.

Мы дабіраліся да вас
На тройцы ў добрай снасці,
Дабраліся ж у позні час
I ўброд і ўплаў па шчасці.

О, грэшнікі гаспадары,
Як сказана ў Пісанні,
Вы будзеце ў тартарары
Цялёпкаць багнай самі!

Судзіць законы? Што ты, брат,
Будзь асцярожны! Крытыка —
Дар віцмундзірам (і без лат),
А ты — нямко. Палітыка!..

Калі, як горан, поўны жару,
Ірдзее захад, і з базару
Ўсе шугануць дамоў адразу,
I мучнікі замкнуць лабазы,
А нам сусед кіўнуў здалёк
Зайсці на чарачку ў шынок,—
Тады мы баржамі на мелі,
Распараныя моцным элем,
Як водзіцца, даём асадку
Ля бочкі і клюём насадку:
Хто тарана, а хто вугра —
Папас няхітры ў шынкара.
I самаю вяршыняй шчасця
Нам той шынок, дзе дзверы насцеж,
Дзе кожны п’е ці нешта клычыць,
Пяе, дае; і хто там лічыць
Гнілыя лужы ці канавы,
Масты на рэчках, пераправы,
Што будуць па шляху дадому,
Дзе жонка кожнага, вядома,
Паела жданкі — дай ты рады —
I аж грыміць, як хмара з градам,
Рыхтуе паранку і душ,
Як толькі бразне клямкай муж.

Пра гэта Тэм О’Шэнтар думаў,
Калі пасля таргоў і тлуму
Ў святочны дзень на кірмашы
Ён апынуўся на шашы —
Скразной дарозе з гарадка,
Непадалёку ад шынка.
Я пазнаёмлю вас хутчэй
З тым цэнтрам графства. Гэта Эйр,
Славуты вырабам здаўна
I кажурын і палатна;
Там пабудоў даўнейшых шмат,
Але найбольш красунь-дзяўчат.

Дык, значыць, Тэм ішоў дамоў.
Збіралася на дождж. З лугоў
Імжа трусіла пацярухай.
(А Тэм, зазначым, быў пад мухай.)
О Тэм! Ты чуеш, галубок,—
Твой аблыселы чарапок —
Засек пусты ў бядняцкай клеці.
Забыў ты споведзь жонкі Кэці,
Ці памяць выпіўка адбіла?
Успомні, як яна вучыла:

«Цьфу на цябе, п’янчуга, цмок,
Ты ў гэтай «гары» ўвесь прамок.
Ад чэрвеня і па каляды —
Напіцца б, аднаму ты рады.
Ці будзе свята, ці па свяце,
Ты ў некага блішчыш у хаце,
Каб як прысвойтацца за стол;
Павёз у млын — прапіў памол,
Кабыла збіла вухналі,
Дык з кавалём тры дні пілі!
Ты па нядзелях рад старацца
Сцямна падацца ў божы дом,
Каб потым з братчыкам набрацца
Альбо наклюкацца з папом.
Запомні, мазгаўня пустая,
Што вір даўно цябе чакае.
Калі не кінеш піць-гуляць,
Табе яго не мінаваць,
Ці ў Алаўэй, каля капліцы,
Сам чорт утопіць у крыніцы!»
Ах, жонкі! Дзякаваць я рады
За вашы мудрыя парады,
А брату нашаму, мужам,
Я дыхту некалі задам;
Ім скарбы вашых засцярог
Нібыта аб сцяну гарох...