Роберт Бёрнс - Вам слова, Джон Ячмень!

Дзе — рэж і еш, адмсрай, пі,
А зморыць сон — пад стол і спі
На брудных дошках без пасцелі;
Дзе злодзей забывае клопат,
Дзе махляры знаходзяць попыт
На крадзены тавар і транты.

Там што ні дзень, то стукатня,
Там што ні ноч, то калатня,—
I рэй вядуць камедыянты.

Не печ, а драконаў раз'юшаны зеў,—
Сюды, да цяпла і святла, перасеў
Плячысты, худы, аднарукі гусар —
Рудыя вусы на ўвесь твар.

На ім падабенства якогась мундзіра:
Сто латак, а выгляд, нібы ў камандзіра,
Ды гузік на пузе з каронай.

I куксай сваёй і рукою
Ён лашчыць здабычу, узятую з бою,—
Цалуецца з п'янай матронай.

Без лішніх заходаў, падходаў, пяшчот
Галубіць карчомную жонку.
Яна ж падстаўляе шчарбаты свой рот,
Як блазан пад грошы — скарбонку.

А дровы шугаюць агнём языкастым,
I з чэрава печы чырвоны касяк
Б’е ў курыва сцен, дзе развешаны кайстры —
Прыкмета галодных
I сімвал бадзяг.

Здаволіўся рыжы калека салдат,
I ў круг праштурхаўшыся цесны,
Працяў гаману, што вялася не ў лад,
Салдацкай раскацістай песняй.

Гадаваўся я ў страі, гартаваўся у баі,
I таіў бы — не стаю шматлікіх ран.
Вось рубец — ён знак ад брытвы,
А вось гэты — памяць бітвы,
Калі ў цемрадзі мы йшлі пад барабан.

Я спазнаў упершыню страх, і жах, і калатню
У баі за вышыню Аўрам-Курган:
Гром і гул, зямля стагнала,
Ні каманды, ні сігнала,
Толькі роты — крок у крок пад барабан!

Генерал наш з капітанам смерцю храбрых пад Курганам
Палі ў бітве на скрываўлены дзірван.
Я ж зазнаў, браточкі, мукі
I цяпер вось — аднарукі,
А ў вушах звініць дагэтуль барабан.

Разышліся мае годы на муштроўкі, на паходы,
Ныюць косці ў непагоду і ў туман.
Але хай наш Эліот 1 1 Эліот — шатландскі ваеначальнік, нацыянальны герой.
Клікне строіцца ў паход,—
Я на мыліцах пайду пад барабан!

Занядбаны, заняпалы, я жыўлюся чым папала,
I ліплю-скрыплю — нямазаны рыдван.
Ды пры мне маё начынне
I са мною ёсць жанчына.
Як тады, калі будзіў нас барабан.

Галава мая ссівела, амуніцыя збуцвела,
А пасцель мая — аблуплены тапчан.
Не бяда! Напоўнім кубкі,
Пацалуем любым губкі
I ў паход на ўсіх чарцей пад барабан!

Ахрып і замоўк нечакана.
I зноў у карчме гамана;
Хтось стукнуў спарожненым збанам,
Хтось плача над песняй сп'яна.

А шум вырастае ў пагуду —
Такая гулянка пайшла!..
Аблезлы пацук з перапуду
Сігнуў у куток з-пад стала.

Валыншчык фальцэцікам выгукнуў:
«Біс!» I хітра маргнуў музыкантам,
Ды голас яго, як мышыны піск,
Быў зрэзан жаночым дыскантам.

Не прыпомню, калі я дзяўчынай была
I каму я дзявоцтва сваё аддала.
Дагаджаю усім — маладым, нежанатым,
А найболей гусарыкам нашым, салдатам.

Мая маці калісь зарабляла ў палках,
I дачка ўслед за маці пайшла па руках.
Быў мой першы дружок барабаншчык вусаты,
Я так шчыра, так моцна кахала салдата!

Спакусіў мяне д’ябал — стары капелан —
На ружанец змяніць палкавы барабан;
Ён малітвай плаціў — невялікая плата,
Я плаціла сабой — і ўцякла ад салдата.

Ды ці ж мог не абрыдзець слінявы папок?
I тады пацяшаць пачала я ўвесь полк —
Ад бязвусых юнцоў да капралаў вусатых...
Я так шчыра, так моцна кахала салдата!

Але войны і бітвы мінаюць, вядома,—
Адслужыўшы, вяртаюцца хлопцы дадому.
Я — кіёк у руку і жабрачыць па хатах,
I вось тут напаткала, сустрэла салдата.

Ах, мой мілы, мой слаўны, забыты дружок!
На баку кацялок, за плячамі мяшок,
На мундзірыку латы, дый, сам ты памяты,
Я так шчыра, так моцна кахала салдата!

I каханне сплыло, як вада пад зямлю,—
Не шкадую, не плачу, слязы не пралью.
Лепей кубкі налью ўсім і выгукну ў лад:
— За былых, адстаўных, але добрых салдат!

Дурны ў кутку гняздзечка звіў
Каля сцягна сваёй суседкі;
Яхідна кпіў і многа піў,
Зліваючы чыесь паследкі.

Нарэшце ўстаў — нагою ў гразь,
I ці сп’яна, ці то з імпэту
Пад стол гліняны кубак бразь —
I з хрыпам выпаліў куплеты:

«Цяпер круцялёў, як таго варання,
На кожнай нарадзе і сесіі.
Ды дзе там нялуплены блазан раўня
Са мною — дурным па прафесіі!