Райнэр Рыльке - Санеты Арфею

Мінецца ўсё. Забудзь, што ты пясняр:
па-іншаму гучаць павінна праўда.
Яна — парыў. I вецер. Божы дар.

IV

О пяшчотныя! Хоць вас не кліча
мяккі подых кахання, смялей
уваходзьце ў яго, хай аблічча
вам аблашчыць яго любавей.

О шчаслівыя! Коранем зрухаў
сталі вы і пачаткам уцех,
мэтай стрэлаў і стрэламі лукаў —
хай звініць ваш заплаканы смех.

І не бойцеся мукі і гора,
кіньце іх прыцягненню зямлі —
важкасць маюць і горы, і мора.

Цяжкасць маюць і тыя дрэвы,
што пасаджаны вамі былі.
А прастора... а ветру павевы...

V

Не стаўце помнікаў. Няхай пяшчота
вясною ружы расхіне бутон.
Яна — Арфей і ёсць. Яго істота
ва ўсім жыве. Не трэба нам імён

ствараць, калі ўжо ёсць імя куміра,—
Арфей у памяці не прападзе,
але і ён памрэ. Затое ліра
даўжэй за ружу гукамі цвіце.

Памрэ і ён — як цяжка зразумець!
Але яго нятленнай песні гукі
цялесны тлен перажывуць і смерць.

Ён вас туды з сабой не забірае.
Яму ўжо струнаў дрот не рэжа рукі.
Ён крок зрабіў — і ў вечнасці іграе.

VI

Можа, тутэйшы ён? Не, у ім зліты
сілы духоўныя дзвюх дзяржаў.
Той гне дасведчана голле ракіты,
хто корань дрэва добра спазнаў.

Хлеб, малако прыбірайце з абруса
нанач і дайце ім вечны спакой,
мёртвым, не надзьце іх душы спакусай.
Ён, Заклінальнік, пакажа свой

вобраз у бачным, нябачна пачаты:
ў пахах зямлі і церпкае мяты
бачыць ён толькі сувязь прычын.

Ён немагчымы без гэтай карціны:
ён і ў жыцці, і ў цісках дамавіны
ўславіць віно, хараство і жанчын.

VII

Хай жыве слава! Ганец яе звонкі
вылушчыўся, як з пароды руда,
з моўчы адвечнай! Вінныя гронкі
сэрцам ён трушчыць — і льецца вада

хмельная з невысыхальнай крыніцы.
Голас не спрахне, не змоўкне пясняр!
Спеляцца гронкі паўднёвай вінніцы
у цеплыні яго сонечных чар.

Сланы яго не зацьміла грабніца
з царскаю гніллю, і цень алімпійца
сполаху на спевака не атрос.

Ён — вечнаісны, ацалены Веснік,
што ў Браму Мёртвых зямныя песні,
нібы плады ў поўнай чашы, пранёс.

VIII

Вольна ў храме славы пераможнай
толькі Жальбе, німфе слёз. Але
ёй даверыць нашу скруху можна,
каб відна была на той скале,

на якой уцверджана святыня —
брамы велічныя, алтары.
I яна ж, малодшая багіня,
ў сонме юных вяне без пары.

Радасць моўчкі дружыцца з Маркотай.
Толькі Жальба, як дзяўчынка, ўпотай
лічыць беды колішнія горка.

А як выльецца за берагі
голас наш, засвеціцца, як зорка,
ёю ўзнесены ў прастор смугі.

IX

Той, хто бярэ ў царства тла
ліру з сабою,
творыць, каб песня была
вечнай хвалою.

Той, хто з мёртвымі еў
мак на бяседзе,
ліры Арфеевай спеў
помніць і ў Леце.

Вобраз, адбіты ў вадзе,
зыбка-празрысты,
не забывай.

Толькі тады правядзе
голас прачысты
за жыццякрай.

X

Гонар табе, верны сябар душы —
саркафагаў антычных плесня;
быццам суму вандроўная песня,
праз цябе плыве Рым у цішы.

Адчынілася века — нібы пастушок
паглядае ляніва дрымотным вокам.
Там пад векам утульна і пчолкам,
кукліцца там і начны матылёк.

Марных надзей вы не прынялі —
гонар за гэта, бяззубыя пашчы,
моўчкі ўсе тайны вы ўбераглі.

Што ж, мы таксама не любім крычаць,
церпім пакорна, як час лядашчы
нам на абліччы кладзе пячаць.

XI

Глянь: сузор’е Коннік! А хто знае
корань назвы? Паэтычны троп
з гордасці зямной! Герой кілзае
сябра і прастуе наўгалоп.

Ці ж не гэта бо — цуглянне, прага! —
сутнасці прыроднай вечны рух?
Бег — аброць. Іх спалучыла цяга
да прастораў новых. Еднасць двух!

А ці ёсць яна? Ці ўпрочкі
лёс не развядзе няўмольны іх?
Зблізяцца ці разляцяцца моўчкі?

Лучнасць зорная — мана, пункцір.
Суцяшаем мы сябе саміх
вераю ў прыдуманы блізір.

XII

Слава духу лучнасці! Жывём
вераю ў блізір, у сімвал зорны.
А ў гадзінніка бег ілюзорны
і не ўпоравень з сапраўдным днём.