Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

Дык маўчы, маё сэрца, аціхні!
Ты стрываць яшчэ многае мусіш:
праз туманы ляцець і праз ліўні,
уздымацца і падаць у скрусе.

Як падачку, рукою з трымценнем
Горнем рэшткі святла, цяпла.
Пагасцім яшчэ ў сонцы асеннім,
Бо да кожнага шчырасць прыйшла.

Бо зімы ўжо мы чуем подых,
Бо ўжо сонца свеціць скупей.
Цень у кожнага з кожным годам
Шмат даўжэйшы, як быў раней.

Бо згубіць у жыцці чалавека,
Як і сонца ў небе згубіць.

Так не часта, на жаль, ах, не часта,
толькі ў міг, калі добры бываю,
за хацінаю роднаю бачу
ў звоне птушак
і ў квецені сад.
На парозе,
стаптаным парозе,
сядзіць маці, прычэсвае пасмы,
напяваючы, як заклінанне,
нечуваную песню-малітву:
— СІВЫ ВОЛАС — ЖАЎРАНКУ,
ЧОРНЫ ВОЛАС — ЛАСТАЎЦЫ,
А РУСЯВЫЯ КОСКІ
Ў КАЛЫСКУ — СЫНОЧКУ...
Валаскі, што апалі, збірае
ды пускае з далоні на вецер,
каб у птушак маленькіх было
з чаго віці сабе гняздзечкі.
А за спінаю дзверы — правалам,
і халодныя сенцы — магілай.
Узнімаецца цяжка матуля
і знікае — у чорным правале.
За хацінаю сад абгарэлы
ў чорнай квецені кожную весну.
Ах, з чаго цяпер птушка малая
будзе віці сабе гняздзечка?

Пах і смак іх на губах не стыне,
яшчэ помняць рукі важкасць плоду.
Як быкі сівыя у лагчыне,
туманы пасуцца каля броду.

Ды імжа ляжыць на прыгуменні
белым папярэджаннем аб сцюжах.
Застаецца толькі, як імгненне,
успамін аб леце, сонцы, ружах.

Сок слязой бурштынавай халодзіць
зубы, што грызуць той плод салодкі.
Так каханне наша на зыходзе,
хоць яно й было такім кароткім.

Але вочы з жалем паглядаюць
У той бок, адкуль няма вяртання.
Ці то снег дарогу засцілае,
ці то мы ссівелі нечакана?

Сонечны той смак яшчэ нам сніцца,
адчуваюць рукі важкасць плоду.
Толькі мары той не паўтарыцца,
не вярнуць нязбытную нагоду.

I я буду маўчаць.
Добра ісці з маўклівымі рэкамі.

Чуць шорах у цішыні.
Мо думкі?
Мо рыбы?

I рыбы і думкі нямыя?

З дрэў, што некалі садзіў мой бацька,
Птушкі ўсе даўно паадляталі.
I на чорныя галіны іх
Толькі ўзімку зоры ападаюць.

Вось ляжаць усе яго прылады:
Барана, саха, каса і рукі,
Быццам бы няма куды пайсці,
Быццам бы няма чаму дзівіцца.

I жыццёвыя яго падзеі
Неадназначнымі засталіся —
Хто абраміць жыта ці ваду,
Хто апіша ці вясну, ці лета?

Калі добра ўслухацца, дык ноччу
Чутна, як у хлевушку за хатай
Глыбака, пакутліва ўздыхае
Верная, старэнькая рагуля.

Гэта ўсё трывожыць маю думку.

Каля крыніцы свежыя сляды,
Абгрызеныя парасткі ракіты,
Дрыжаць ад пахаў трапяткія ноздры,
I музыка сугуччаў — у вушах.

А потым на яго ссівелай шкуры
Разыдзецца скрываўленая пляма,
Уткнуцца ноздры у пясок настылы,
I згаснуць промні сонечных рагоў.

Ён мне на сконе не аддаў нічога:
Ні пахаў, ні сугуччаў, ні пачуццяў,
Якімі ён быў повен і багаты,
I засталося ўсё ў дрымучым лесе.
Здавалася —
Мяне ён перамог.

Змачыце палец у крыві гарачай,
Каб перакрэсліць каінавым знакам
Мой дужы лоб,— няхай убачыць кожны,
Што я такі звычайны, як і ўсе.

I я пайшоў з лясных зялёных нетраў,
Нібы ў астрог,
Суровы, адзінокі,
Асуджаны сабою пажыццёва.

Няма асноўнага пытання
Цячэ адкуль, цячэ куды.
I берагі даўно замоўклі
Ад жуды.

У глей хвастамі
Рыбы б’юць і б’юць.
Знікаюць рыбы,
Птушкі не пяюць.

Няма жанчынам дзе
Ні мыць, ні паласкаць,
Расце трава,
А хваляў не відаць.

Ой, на каго ж
Пакінула ты нас?
Я гладжу дно,
Што высахла не ў час.

Хадземце, людзі,
I раку наплачам,
Каб слёзы піць свае.

Тады мы нешта значым!

На верхавінах дрэў
Лісты трапечуць лёгка:
Яны ўжо бачаць,
Яны ўжо бачаць!

Спаўзаюць цені
Доўгія на захад.
Там будзе ноч.
Калі мы не праспім,
Дык дойдзем да яе.