Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

I я ўжо бачу,
Як глядзіць жанчына запытальна на мужчыну,
I ўстае той,
Па барадзе рукой праводзіць —
Не трэба і галіцца —
I з роздумам гаворыць:
— Калі наведала нас дошка для аб’яў,
Знаць, сапраўды, ёсць нешта надзвычайнае.

Прас электрычны ўключыла жанчына.
I я магу ісці далей.

Вочы расплюшчыў я — сонца ўзыходзіць.
Ночы нібы й не было.
Усё, што губляў ты калісь ці знаходзіў,
Сэнсу не мае — сплыло.

I перамогу, і паражэнне,
Каб лёгкі да сонца быў бег,
Як тое, з якога ты вырас, адзенне,
Скінеш без жалю з сябе.

Раніцай гэтай мо здарыцца дзіва,
Здзейсніцца даўні твой сон:
Спусціцца з неба юнак зіхатлівы,
Сагрэе планету ўсю ён.

Раніцай гэтай мо з рога пальецца
Тое, чаго не знайшлі ў барацьбе.
Як гэта проста нам зажывецца:
Будзеш маліцца ты мне, я — табе.

Калі мяне наведвае стары мой бацька,
Я быццам бы яго вачамі
Гляджу на горад,
На свет,
На сябе,
На рэчы.

На яго твары няма нічога лішняга —
Быццам у спелым
Коласе пшаніцы,—
Усё ясна,
Проста,
Дакладна,
Усё як мае быць.

Сёння ён вярнуўся з горада
I сказаў:
— Тут няма адзінства травы.
I дадаў: —
Ёсць затое адзінства каменя.

Вечарам сказаў ён, уздыхнуўшы:
— Бачыш,
Мы падзялілі свет,
А як яго скласці зноў,
Мы не знаем.

Кожны дзень я ў самога сябе паглыбляюся
I знікаю, нібыта ў натоўпе людскім,
У глыбінях уласных блуканняў губляюся,
Не заўважаны, не разгаданы нікім.

Прастаты! Я хачу прастату непадробную,
Быццам хлеба акраец, трымаць у руках,
Абыходзіць прасторы чужыя і родныя,
Каб адлегласць адчуць на цяжкіх бальшаках.

Я жадаю павесці за ручкі маленькія
Неспакойных, дапытлівых, прагных дзяцей,
Каб у свет углядаліся яснымі зрэнкамі,
Як зямля у ласкавых праменнях цвіце.

Так, напэўна, прыходзіць жаданая сталасць,
Калі чую і бачу я ўсё да драбніц,
I баюся, каб толькі для іх не настала
Неспадзеўна ліхая пара навальніц.

Толькі б ім не прыйшлося, пакінуўшы справы,
I мяне дакараць, і мяне папраўляць.
Толькі б нашым наступнікам, дужым і правым,
Не дазнацца, як даўнія раны смыляць.

Яшчэ жывуць і бачаць тыя вокны,
праз шкло якіх вяло дзяцінства ў свет.
...Нібыта кіпці, вецце дрэў намоклых
на шыбіны кладзе свой плыўкі след.

I прабягаюць дрыжыкі па целе,
як зябкі вецер па старым стаўку.
А дождж плюскоча ў шыбах запацелых,
і дня пачатак туліцца ў кутку.

Ах, колькі іх нашараваных, чыстых,
заклееных папераю па швах,
ліло святло ў маю душу калісьці,
вяло за сцены ў невядомы шлях!

Бывала, утаропішся вачамі
праз крыж акна ў ліпнёвай спёкі муць,
і ўжо ніхто не адарве рукамі
таго, што зрэнкай ты паспеў крануць.

А ноч надыдзе — бляск свой серабрысты
лье маладзік на дрэвы і кусты...
За ўсё, што бачыў я ў дзяцінстве чыстым,
удзячны я таемным вокнам тым.

Як і ў дзяцінстве, я й сягоння доўга
гляджу на ўсё праз даўняе акно.
Яно жывое. Ды ў праёме строгім,
на жаль, не ўсё сапраўднае відно.

Злагодзіўся верасень нібы,
і поўна ў вятрыскі пяшчоты.
I лес прасвятліўся, як шыбы,
сарваўшы фіранку лістоты.

Хоць раз, затаіўшы дыханне,
дрыготкім ухопім зрокам,
як падае лісце і вяне,
адчуўшы зіму недалёка.

А сэрца не скіне ігліцы...
Усё мы спазнаем і знойдзем
і вернемся, ўсе таямніцы
адкрыўшы.

Не вернемся. Пойдзем
туды, дзе зара палыхае
вячэрняя — сцягам для бою.
Радзіны яна прадракае.
Чые? Ці не нашы з табою?

У сінюю пушчу сцяжына —
далёка ці блізка яна?
На твары ляжыць павуціна —
прыгаданая даўніна.

Ах, кратайце, кратайце, згадкі,
трывогай няяснай мяне!
Няхай усяго, без астатку,
вячэрні настрой захлыне.

Укленчыць такою часінай
карціць, абдымаючы дол,
каб рыжую гліну айчыны,
і гукі, і справы наўкол

адчуць, бы вязьмо павуціны
з наліплай жывою расой,
бы ў сінюю пушчу сцяжыну,
што свеціцца ў цемры сляпой.