Юсцінас Марцінкявічус - Трава і камень

У целах здаровых, пульсуючых жылах
Нясуць яны праўды агонь.
Самі сабе насыпаюць вяршыню,
Каб імкнуцца было да чаго.

Ідзіце, людзі, ідзіце, ідзіце,
Ідзіце разумнай гурмой!
На гэтай дарозе, святой і цярністай,
Сустрэньцеся вы са мной.

А сонца зойдзе і ўзыдзе зноўку
На нейкай далёкай вярсце.
Будзеш за сонцам імчаць наўздагонкі,
Рукамі яго вярцець.

Вечар палае полымем жоўтым,
Гараць твае ідалы ў ім.
Толькі аднойчы па сцэне прайшоў ты,—
Авацый не будзе зусім.

Каралі рок-н-рола
I ўсе іншыя, чуйце!
Каму рытм падуладны,
Танцуйце!

У рэактарах жыл
Кроў іграе.
Танец той жа адзін,
Толькі назва другая.

Рэчамі, што грозяць
Задушыць гэты танец,
Танец, быццам кулак,
Танец — рух апантаны.

Рэчы з рэчамі,
Як пылінкі, злучайце!
Нападайце на рэчы,
Нападайце!

Будзьце гучнымі,
Непадобнымі будзьце
I зямлю, як пакоі,
Танцамі абсталюйце.

Я гэтай ноччу ад сябе уцёк,
ад прыцягнення недарэчных рэчаў.
Што прывяду з сабою ў свой куток?
Чаго не маю — прагну з тым сустрэчы.

Што было ўпору — душыць, як пракруст.
Знікчэмнела — чым сам я быў заўсёды.
Нібы на нечы вымучаны густ —
адны і тыя захады і ўсходы.

I так ціхмяна без далечыні.
I так маркотна ў гэтакай ціхмені.
О, да каго звяртацца: адчыні,
што ад мяне схавалася ў зацьменні!..

А што я не маю —
узруненай роўнядзі нівы
ці горнасці неба,
з якім дзе калі гаварыў ганарліва?
Ці, можа, не маю
турботы штодзённай
ці хатняга ўтулку —
і ў хаце сцюдзёна?
О не, я ўсё маю.
Я поўны, як пляшка.
Ды толькі гадзіны варушацца цяжка.
Ды толькі спыняецца час,
бы заважкую ношку наклалі.
Ды толькі
зямля
ападае,
як шаля.

Утрымайце зямлю —
трава для яе зелянее.
Утрымайце зямлю —
для яе карагодзіць завея.
Утрымайце зямлю —
і для захадаў, і для ўсходаў.
Утрымайце зямлю —
для людзей і багоў, для іх згоды.
Утрымайце зямлю —
хто яшчэ разумее
першародную мову надзеі.

Я гэтай ноччу ад сябе уцёк,
ад прыцягнення недарэчных рэчаў.
Што прывяду з сабою ў свой куток?
Чаго не маю — прагну з тым сустрэчы.

Па сцежцы ранняй я сябе дамоў
прывёў плаціць задоўжаныя чыншы.
Круцілася зямля, час цёк ізноў.
Ды іншы ранак быў, і я быў
Ды іншы ранак быў, і я быў іншы.
ІНШЫ

Не сядзіцца ў маіх казках прынцу.
Ён, дзівак, шукае іх працягу.
Бедны прынц, ён голы, як той прынцып,
Хоча наталіць шуканняў смагу.

Смешны й добры, носіць ён у сэрцы
Мудрасць, нібы кніжную старонку,
Ды сысці з яе яму няймецца,
Каб, як хлеб, раздаць сябе пароўну.

Ды зямля, што выспела каменнем,
Гоніцца бязлітасна за прынцам,
Кпіць з яго на людзях і нязменна
Ганьбіць прынцаў просты ўзнёслы прынцып.

Ах, зямля! Не любіць яна казак!
Хоць само жыццё мудрэй за казку.
Дзівакі, хоць раз паверце сказу:
Казка — гэта голай праўды маска!

Дзень паспеў для свайго перавалу.
У пярэдадня — цяжкая столь.
Навучаліся, як выпадала,
праз нястачу, і радасць, і боль.

I любоў апынулася вартай,
і нянавісць займела цану.
Мы знаходзім, знаходзім упарта
чалавечнасць, а не ману.

Да нялёгкасці першай — падробка.
Не ржавее сталь праз вякі.
Мы не можам быць паасобку:
у нас толькі па дзве рукі.

Мусяць сэрцы пільней ашчаджацца.
Блізка восень, і з ёй наставаць
найвялікшаму ў свеце мастацтву —
да астатку сябе аддаваць.

Абы ярка свяціць!..— хай сажа
уядаецца ў плоць і косць...
А заўсёды і ўсюды пакажа
цень дакладна, бы компас: ты ёсць.

Хацеў бы я быць дошкай для аб’яў
I пасля працы да людзей заходзіць.
У дзверы пазваніць,
Зайсці
I здзіўленым мужчыне ці жанчыне
Сказаць:
Канцэрт Баха.
Выстаўка пейзажа.
Гамлет.
Травіята.
Рэчытатыў Рыхтара.
Спяваючыя галасы Японіі.

Кожнаму хацеў бы запрапанаваць
Яго любімы гук, пах, колер:
Высокім, мускулістым юнакам —
Спаборніцтвы па боксу, столікі ў кафэ,
Пасвараным маладажонам —
Кароткую экскурсію на параходзе.
А закаханым —
Апошні рад у кіно.
Дзіцяці, што за падзёртыя штаны быў пакараны,—
Марожанага порцыю.
Бабулькам —
Выстаўку кветак.
Міністрам, рэдактарам і лаўрэатам,
Што мараць аб суботнім паляванні і рыбацтве,—
Лекцыю «Ахоўвайце прыроду».