Айзік Платнер - Соль жыцця

А бабка пяшчотна яе прытуліла
I гладзіць, як маці, малую дзяўчынку.
— Хай згінуць фашысты — нячыстая сіла!
Не бойся. Я ў горы цябе не пакіну.

Сяло ў Беларусі — Дуброва.
На полі — духмянае лета.
Там пасвіць, пільнуе каровы
Дзяўчынка маленькая з гета.

Спалох і самота над краем,
Разбураны ён ад напасці,
Няўжо, Беларусь дарагая,
Тваё зацямнілася шчасце?

Дзяўчынку-ж усе палюбілі!
Скарынку апошнюю з ёю
Вясковыя людзі дзялілі,
Бо ў сэрцы — сумленне святое.

Яно ў барацьбе, ў небяспеках
Сагрэе нязгасным праменнем,
Яно зберажэ чалавека.
Яно прынясе вызваленне.

Наследвала Дзіна дзядулевы вочы,
А воблік пазычыла ў мамы:
Як тая,
I плаўна, і лёганька крочыць
I ўсмешкаю свеціць таксама.

Яе хараство яшчэ покуль схавана,
I толькі ў вачах яно ўсходзіць.
Як сонца, закрытае ўранні туманам,
Да Дзіны юнацтва прыходзіць.

Радзіма з калыскі яе гадавала.
Рукою дзявочаю, чыстай.
Рукою, што кволыя краскі збірала,—
Сама задушыла-б фашыста!

Прыйшоў снегавою парой і пагнаў ён
На вісельню дзеда.
А Дзіна
Да шыбы прыпала і ўслых застагнала...
Адпомсціць унучка павінна!

Глядзіць гэты лес старажытным палацам,
Карэнні, як быццам слупы выразныя,
Сняжынкі, нібы дыяменты, іскрацца.
Як грэбні, галіны ялін ільдзяныя.

Страшней ад звяроў і дрымучага бору
Той жах, што дзявочае сэрца параніў.
Прад ёю — далёкі заснежаны ўзгорак,
I маткі, і дзеці ў даўгім пахаванні.

Стамілася Дзіна, прысела на момант.
I вочы яе замыкае дрымота.
Нара пад ялінай здалася ёй домам.
У лісці замшэлым заснуць ёй ахвота...

Палаў эшалон на зары,
Палохаў разбуджаных птахаў,
I вогненны, вольны парыў
Гуляў па вагонах, па дахах.

I дым апускаўся на дол,
Панурыя вораны грозна
Разносілі вестку наўкол:
— Пагроза, пагроза, пагроза!

I нават да ціхай нары,
Дзе сон над усім уладарыў,
З вятрамі дайшлі на зары
I водблеск, і дым ад пажару.

Ёй душна...
Чыясьці спіна
Святло засланяе ад Дзіны.
Яна не адна, не адна!
I нехта глядзіць на дзяўчыну.

Ён дыхае цяжка.
I кроў
На твары юнацкім і светлым.
Ён шэпча:
— З якіх ты краёў?
Быць можа, ты з гета? —

Ён бачыць збянтэжаны твар.
Жалобныя, цёмныя бровы.
— За смерць, за пакуты ахвяр
Я помсціў сурова.—

I Дзіна палоскі ірве
З дзявочай кашулі старанна,
На русай яго галаве
Яна перавязвае раны.

Схілілася Дзіна над ім.
Здаецца, у сне ён з'явіўся.
А водсвет пажару зусім
З праменнямі першымі зліўся.

I ранак празрыстым святлом
Пакрыў снегавое раздолле.
Дзесь заяц шмыгнуў за ствалом...
Ідуць яны разам паволі.

Ён кажа, што блізка атрад...
Што зробіш? Ён крочыць-бы рад —
Ды толькі ў вачах пацямнела.
Цяжэе ягонае цела.

У лесе ёсць вуха, заўжды
Яно прыслухаецца ўпарта.
Са зброяй прыбеглі сюды
Хлапцы з партызанскае варты.

А сосны струменілі пах,
I лес напяваў яму песні.
Хлапцы на сваіх кажухах
Яго да зямлянкі панеслі.

Іх добрых вачэй цеплыня
I сэрца дружбацкая сіла
Яго да жыцця абудзіла
На ўсходзе наступнага дня.

Дабру невядомы ні стома, ні жах,
Ідзе яно шляхам уласным
Па свеце,
Хаця і цярністы той шлях,
Але ён магутны і ясны.

Благога ў жыцці не зрабіла дзіця,
З дабром яе зліты імкненні.
З бяды я выношу яе, нібы сцяг,
У светлыя дні вызвалення.

Мінае зіма, і вятры ўжо не дзьмуць,
Загояцца раны краіны.
Няхай пакаленні аповесць складуць
Аб справах сумленных дзяўчыны.

На небе вячэрняя ўсходзіць зара
I кліча ў паход партызанаў.
У лесе старым застаецца сястра,
I сэрца яе ўсхвалявана.

Няхай ім не выпадзе стрэцца з бядой,
Хай вернуцца цэлымі людзі.
Смалістыя сосны гамоняць над ёй,
I льецца іх водар у грудзі.

Яна ўжо не можа без справы сядзець,
I пальцы смуткуюць па нечым.
У бой захацелася ёй паляцець.
Яна ў непакоі трапеча.

От коннік імчыцца. Хрыпіць яго конь,—
У пене, у мыле нясецца.
У конніка ў чырвані левая скронь;
I Дзіна зрываецца з месца.