Johann von Goethe - Ifigenio en Taŭrido

tradukis L. L. Zamenhof

dramo en kvin aktoj

PERSONOJ:

IFIGENIO.TOAS, reĝo de la Taŭridanoj.ORESTO.PILADO.ARKAS.

Loko de agado: arbareto antaŭ la templo de Diano.

SCENO UNUA.

IFIGENIO(sola).

Al via ombro, pintoj moviĝemaj

De l’ densa kaj antikva arbareto,

Al la sanktej’ kvieta de l’ diino

Ankoraŭ nun kun trema sent’ mi iras,

Simile kiel la unuan fojon:

Ne povas mi al vi alkutimiĝi.

Jam multajn jarojn min ĉi tie kaŝas

Plej alta volo, kiun mi obeas;

Mi tamen ĉiam sentas min nur fremda.

Ĉar ve! transmare estas miaj karaj!

Mi longajn tagojn staras sur la bordo,

Serĉante per la kor’ la Grekan landon;

Al miaj ĝemoj nur per surdaj tonoj

Respondas la ondegoj de la maro.

Ho ve al tiu, kiu devas vivi

For de l’ gepatroj kaj de la gefratoj!

Malĝojo al li rabas la feliĉon;

Forvagas flanken ĉiam liaj pensoj

Al la gepatra domo, kie suno

Al li aperis la unuan fojon,

Kaj samdomanoj ĉiam pli kaj pli

En ludo alligiĝis reciproke.

La diojn mi ne juĝas; tamen vere

Plendinda estas stato de virino.

En domo kaj milit’ la viro regas,

En fremda land’ li ankaŭ al si helpas;

Li la posedon, li la venkon ĝuas,

Eĉ lia morto estas morto glora.

Sed la virinon ĉio ĉirkaŭbaras!

Eĉ krudan edzon obeadi estas

Por ŝi ne sole devo, sed konsolo;

Sed kiel mizerega ŝi fariĝas,

Se en fremdlandon pelis ŝin la sorto!

Ĉi tie Toas, nobla viro, tenas

Min en katenoj sanktaj, tamen sklavaj.

Kun honto mi konfesas, ke mi servas

Al vi, diino, mia savintino,

Nur kontraŭvole! Tamen mian vivon

Al vi dediĉi devus mi libere!

Al vi, Diano, ĉiam mi esperis,

Ankoraŭ nun esperas mi senĉese.

Vi min, filinon de plej granda reĝo,

En vian sanktan aman brakon prenis,

Por savi de la morto. Ho, diino,

Se tiun grandan viron, kiun vi

Turmentis, postulante la filinon,

Kaj li al vi oferis la plej karan,—

Se la Agamemnonon disimilan

Vi de la Trojaj muroj disbatitaj

Venigis glore en patrujon lian,

Se vi al li konservis la edzinon,

Elektron kaj la filon, la trezorojn:

Vi ankaŭ min redonu al la miaj

Kaj min, savinte de la morto, savu

De l’ ĉi-tiea vivo, dua morto!

SCENO DUA.

IFIGENIO. ARKAS.

ARKAS.Min sendas nia reĝo, li esprimas

Saluton al pastrino de Diano.

Hodiaŭ por mirindaj novaj venkoj

Taŭrido dankas sian patroninon.

Mi venas antaŭ reĝo kaj armeo

Kun la raport’, ke ili proksimiĝas.

IFIGENIO.Akcepton decan ni al ili faros,

Kaj la diin’ atendas kun favoro

La oferdonon el la man’ de Toas.

ARKAS.Se ankaŭ la rigardo de l’ pastrino,

De l’ respektata sankta virgulino,

Nun estus pli serena kaj pli luma,

Ĝi estus bona signo por ni ĉiuj!

Malĝoj’ kaŝita tamen ĉiam kovras

Mistere vian koron. Jam tre longe

El via brusto vane ni atendas

Vorteton de konfido. De l’ momento,

En kiu mi ĉi tie vin ekkonis,

Rigardo via ĉiam min tremigas;

Kaj kvazaŭ enforĝita per feraĵo,

Animo via kaŝas sin profunde.

IFIGENIO.Mi estas ja orfino elpelita.

ARKAS.Ĉu vi ĉi tie sentas vin tiele?

IFIGENIO.Ĉu povas fremda land’ fariĝi hejmo?

ARKAS.Por vi la hejmo ja fariĝis fremda.

IFIGENIO.Pro tio ĝuste sangas mia koro.

En la komenco de l’ juneco, kiam

Apenaŭ la animo alligiĝis

Al la gepatroj kaj al la gefratoj

Kaj harmonie el malnova bazo

Plantidoj novaj ĉarme kreskis supren,

Ha, tiam min malben’ ne miakaŭza

Subite kaptis kaj min apartigis

De la amatoj kaj per fera mano

La ĉarman ligon ŝiris. Flugis for

La ĝojo de l’ juneco, la ĝuado

De la unuaj jaroj. Eĉ savita,

Mi estis jam nur ombro; la gajeco

De l’ viv’ en mi neniam plu refloros.

ARKAS.Se vi vin nomas tiel malfeliĉa,

Mi povas ankaŭ nomi vin sendanka.

IFIGENIO.Vi dankon ĉiam havas.

ARKAS.Sed ne tiun

Sinceran, kiu logas bonfaradon,

Gajecon, kiu al la mastro montras

Kontentan vivon kaj amantan koron.

Memoru, kiam antaŭ multaj jaroj

Mistera sort’ alportis vin ĉi tien,

Ho, tiam vin, donitan de la dioj,

Renkontis Toas kun respekt’ kaj amo;

Amike vin akceptis tiu bordo,

Pri kiu kun teruro ĉiam pensas

Fremduloj, ĉar neniam antaŭ vi

Fremdul’ en nian regnon povis veni,

Se li ne volis laŭ antikva moro

Sur la ŝtuparo sankta de Diano

Tuj fali kiel sanga oferdono.

IFIGENIOIFIGENIO.Libere spiri ne signifas vivi.

Ĉu estas vivo, se sur unu loko,

Kiel spirito ĉirkaŭ sia tombo,

Mi devas nur funebri? Ĉu ĝi estas

Natura, gaja kaj konscia vivo,

Se ĉiu tago, vane trasonĝita,

Preparas nin al tiuj grizaj tagoj,

El kiuj sur malgaja bord’ de Leto

Konsistas la estado de l’ mortintoj?

Sencela vivo estas frua morto;

Jen estas mia plej virina sorto.

ARKAS.Pardonas mi la noblan fierecon,

Pro kiu al vi mem vi ne sufiĉas;

Mi vin bedaŭras, ĉar la tutan ĝuon

De l’ viv’ ĝi de vi rabas. Ĉu nenion

De via veno vi ĉi tie faris?

Sed kiu do la reĝon serenigis?

Kaj kiu per bonkora admonado

Forigis la antikvan kruelaĵon,

Ke ĉiu fremda devis sian vivon

Sur la altaro de Diano perdi?

Kaj la kaptitojn kiu tiel ofte

De certa mortmort’ resendis al patrujo?

Kaj ĉu, anstataŭ flami per kolero

Pro perdo de antikvaj oferdonoj,

Diano ne aŭskultis vian preĝon?

Kaj ĉu ne ĉirkaŭflugas la armeon

La venko kaj eĉ antaŭ ĝi rapidas?

Ĉu ne pli bonan sorton ĉiu sentas

De l’ temp’ kiam la reĝo, ĉiam saĝa

Kaj brava, nun sub via efikado

Fariĝis ankaŭ mola, favorkora,

Al ni faciligante nian devon

De la silenta obeado? Tion

Vi nomas senceleco, se de vi

Sur milojn dolĉe gutas la balzamo?

Se al popol’, al kiu Di’ vin donis,

Vi estas nova fonto de feliĉo

Kaj donas sur la bordo de la morto

Al la fremdulo savon kaj revenon?

IFIGENIO.Malgranda faritaĵo malaperas

Ĉe la rigardo, kiom fari restas.

ARKAS.Ĉu decas tro malŝati siajn farojn?

IFIGENIO.Malbone estas siajn farojn pesi.

ARKAS.Fiere veran indon tro malŝati

Aŭ pro valor’ malvera tro sin laŭdi—

Egale ambaŭ estas mallaŭdindaj.

Ho, kredu vi al la parol’ de viro

Sindona kaj honesta: se hodiaŭ

La reĝ’ al vi parolos, faciligu

Al li la taskon diri sian penson.

IFIGENIO.Vi min maltrankviligas. Mi jam ofte

De li proponon timis kaj evitis.

ARKAS.Pripensu viajn agojn kaj profiton!

De l’ tempo, kiam li la filon perdis,

La reĝo al malmultaj jam konfidas,

Kaj eĉ al tiuj malpli ol antaŭe;

Suspekte nun en ĉiu nobelido

Li vidas heredanton de la regno,

Li timas senkonsolan maljunecon

Kaj eble eĉ ribelon, fruan morton.

La skitoj ne tre ŝatas paroladon,

Des pli la reĝo. Li, kiu kutimis

Nur agi kaj ordoni, li ne scias

La arton aldirekti paroladon

De malproksime lerte ĝis la celo.

Al li la taskon ne malfaciligu

Per reteniĝo aŭ eĉ per intenca

Nekomprenado. Iru komplezeme

Duonon de la voj’ al li renkonte!

IFIGENIO.Akceli tion, kio min minacas?

ARKAS.Aspiron lian nomas vi minaco?

IFIGENIO.Jes, ĝi por mi la plej terura estas.

ARKAS.Por lia amikec’ konfidon pagu!

IFIGENIO.Se li min liberigos de la timo.