Johann von Goethe - Ifigenio en Taŭrido

De la plej bonaj grekoj nin devigas

Memori tiun bordon de l’ barbaroj.

Aĥilo falis, kaj amiko lia ...

IFIGENIO.Ho, diaj bildoj, vi fariĝis polvo!

PILADO.Kaj Palamed’, Telamonid’ Ajakso

Jam la patrujan sunon ne revidis.

IFIGENIO (al si mem).Pri mia patro li nenion diras

Kaj lin ne nomas inter la falintoj.

Ho jes! li vivas! Jes, mi lin revidos!

Ho, mia kor’, esperu, mia koro!

PILADO.Feliĉaj tamen estas tiuj miloj,

Kiuj la morton trovis en batalo!

Ĉar por la revenintoj dia mano

Preparis ne triumfon, sed teruron

Kaj tre malĝojan finon. Ĉu la voĉo

De l’ homoj ne atingas vin? Ĉar kien

Ĝi nur atingi povas, ĝi disportas

La famon pri l’ fariĝoj plej teruraj.

Ĉu la mizero do, kiu plenigas

Per ĝemoj ne ĉesantaj la palacon

Mikenan, al vi estas nekonata?

Kun helpo de Egisto tre perfide

Mortigis Klitemnestro sian edzon

Tuj en la tago, kiam li revenis!...

Ha, vi adoras tiun reĝan domon!

Mi vidas, via brusto vane penas

Impreson la teruran en si kaŝi.

Ĉu estas vi filino de amiko?

Ĉu vi naskiĝis en najbara urbo?

Ne kaŝu, ne koleru, ke l’ unua

Teruron tiun mi al vi raportas.

IFIGENIO.Ho diru, ho rakontu la detalojn

De la terura faro!

PILADO.En la tago

De la reveno, kiam, sin baninte,

La reĝo volis preni sian veston

Konfide el la manoj de l’ edzino,

La krimulino tiam sur lin ĵetis

Teksaĵon faldoriĉan kaj implikan;

Kaj dum li vane penis el la reto

Sin liberigi, perfidul’ Egisto

Mortigis lin, kaj tiu granda princo

Kovrita iris al la malvivuloj.

IFIGENIO.Kaj kian pagon la kunul’ ricevis?

PILADO.Kun regno liton, kion li jam havis.

IFIGENIO.Volupto do ŝin pelis al la krimo?

PILADO.Kaj forta sento de malnova venĝo.

IFIGENIO.Per kio do la reĝo ŝin ofendis?

PILADO.Per peza faro, kiu ŝin pravigus,

Se nur mortigo estus pravigebla.

Li al Aŭlido logis ŝin, kaj kiam

Diino per kontraŭblovantaj ventoj

Malhelpis forveturon de la grekoj,

Li tiam senkompate sian propran

Filinon la plej aĝan alkondukis

Al la altaro de Dian’, kaj ŝin

Pro bon’ de l’ grekoj oni tiam buĉis.

Kaj tio en la koron de l’ patrino

Enpremis tiel forte la malamon,

Ke ŝi facile cedis al Egisto

Kaj sian edzon ĵetis en pereon.

IFIGENIO (sin kovrante).Sufiĉe! Nun vi baldaŭ min revidos.

PILADO (sola).La sort’ de l’ reĝa domo ŝin videble

Profunde tuŝas. Kiu ajn ŝi estas,

Ŝi tute certe mem la reĝon konis.

Feliĉe do por ni, el alta domo

Ĉi tien oni vendis ŝin. Ho koro,

Ne batu tiel forte! Al la stelo,

De la espero, kiu ekbriletis,

Ni remu do kuraĝe kaj prudente!

SCENO UNUA.

IFIGENIO. ORESTO.

IFIGENIO.Malfeliĉulo, mi vin senĉenigas,

Sed nur, ho ve! por sorto pli kruela.

La liberec’, donata de la templo,

Simile al la lasta vivekbrilo

De malfacila malsanul’, prezentas

Nur antaŭsignon de la morto. Tamen

Ĝis nun ankoraŭ mi ne povas diri

Kaj diri al mi mem mi ne kuraĝas,

Ke vi pereis! Kiel do mi povus

Per krima man’ dediĉi vin al morto?

Kaj tamen tiel longe, dum mi restas

Pastrino de Dian’, neniu havas

La rajton iel tuŝi vian kapon.

Sed se mi ne plenumos mian devon

Laŭ la postulo de l’ kolera reĝo,

Li tiam inter miaj helpantinoj

Alian virgulinon pastrinigos,

Kaj tiam krom deziro plej varmega

Mi jam nenion povos al vi doni.

Ho, kara samlandan’! eĉ simpla sklavo,

Sur kiun lumis nia hejma suno,

En fremda land’ tre kara al ni estas:

Kun kia do senlima ĝoj’ kaj beno

Mi devas vin akcepti, kiuj dolĉe

Al mi alportis bildon de herooj,

De mi en infaneco adorataj,

Kaj kiuj mian plej internan koron

Konsolis per espero la plej bela.

ORESTO.Ĉu vian nomon kaj devenon vian

Vi kaŝas kun intenco? aŭ ĉu eble

Mi povas scii, kiu disimile

Nun staras antaŭ mi?

IFIGENIOIFIGENIO.Vi min ekkonos.

Sed nun rakontu, kion via frato

Al mi ĝis nun sciigis nur duone,—

La pluan sorton de l’ personoj, kiuj,

De Trojo reveninte, sur la sojlo

De sia propra dom’ neatenditan

Fatalon trovis. Kvankam mi tre juna

Alvenis sur ĉi tiun fremdan bordon,

Sed mi ankoraŭ bone rememoras

La grandan timon kaj la grandan miron,

Kun kiu mi rigardis siatempe

Tiujn heroojn. Ili elveturis,

Kaj tiam ŝajnis, kvazaŭ la Olimpo

Subite malfermiĝis kaj la bildojn

De l’ glora kaj mirinda mond’ antikva

Malsupren sendis por la pereigo

De Iliono. Sed la plej majesta

El ĉiuj estis reĝ’ Agamemnono!

Ho diru, ĉu li efektive falis

Per la perfido de edzino sia

Kaj de Egisto?

ORESTO.Jes, vi diris veron!

IFIGENIO.Ho, ve al vi, Mikeno malfeliĉa!

Tiele semis nepoj de Tantalo

Per plena man’ malbenon post malbeno!

Simile al kreskaĵo senvalora,

Miloblan semon ĉirkaŭ si ĵetante,

Por nepoj kaj pranepoj ili kreis

Parencajn mortigantojn por eterna

Sovaĝa reciproka venĝemeco!

Malkovru ĉion, kion en la vortoj

De via frat’ por mi ankoraŭ kovris

La ombro de l’ teruro. Diru, kiel

La lasta filo de la granda gento,

La ĉarma knabo, certe destinita

Por iam fari venĝon por la patro,—

Kiele li, Oresto, trovis savon

En tiu sanga tago? Ĉu li ankaŭ

Pereis en la reto? Ĉu li vivas?

Ĉu li saviĝis? Ĉu Elektro vivas?

ORESTO.Jes, ambaŭ vivas.

IFIGENIO.Ho vi, ora suno,

Radiojn la plej belajn al mi pruntu

Kaj metu ilin kiel mian dankon

Al Jupitero antaŭ lian tronon!

Ĉar mi nur estas muta kaj malriĉa.

ORESTO.Se vin kun tiu reĝa domo ligas

Intima ia ligo aŭ rilatoj,

Kiel kredigas via bela ĝojo,

Ho, tiam tenu forte vian koron!

Ĉar tre dolora estas por ĝojanto

Refalo tro subita en malĝojon.

Vi scias, mi ĝin vidas, nur la morton

De l’ reĝ’ Agamemnono.

IFIGENIO.Kaj ĉu tio

Ne estas por mi scio tro sufiĉa?

ORESTO.Vi scias nur duonon de l’ mizero.

IFIGENIO.Kaj kio plu? Orest’, Elektro vivas?

ORESTO.Pri Klitemnestro vi nenion timas?

IFIGENIO.Ŝin ja nek timo, nek espero savos.

ORESTO.Ŝi el la lando de l’ esper’ foriris.

IFIGENIO.Ĉu do pentante ŝi sin mem mortigis?

ORESTO.Ne! sed la propra sango ŝin mortigis.

IFIGENIO.Parolu klare, ke mi plu ne serĉu!

La necerteco per flugil’ malluma

Milfoje batas ĉirkaŭ mia kapo.

ORESTO.La dioj do destinas, ke mi estu

La sciiganto de la faro, kiun

Mi tiel volus kaŝi por eterne

En la sensona regno de la nokto!

Al tio kontraŭ mia propra volo

Min nun devigas via ĉarma buŝo;

Ĝi tamen havas rajton, por postuli

Doloron ankaŭ; bone, ĝi ricevos.

En tiu tag’, kiam la patro falis,

Elektro save kaŝis sian fraton;

Strofio, la bofrato de la patro,

Volonte lin akceptis kaj edukis

Lin kune kun la propra sia filo,

Pilado, kiu sin tre baldaŭ ligis

Kun la veninto per plej bela ligo

De la plej forta kora amikeco.

Kaj ju pli ili kreskis, des pli forte

En ili kreskis la deziro venĝi

La morton de la reĝo. Kaj sekrete,

En vestoj de fremduloj, ili venis

Mikenon, kvazaŭ por alporti tien

Sciigon pri la morto de Oresto

Kaj ankaŭ lian cindron. Ilin bone

Akceptis la reĝino, ili venis

Internen de la domo. Al Elektro

Orest’ sin rekonigas; ŝi reblovas