Раіса Баравікова - Каханне [Кніга лірыкі]

2

Фантазіі ў жыцці няма мяжы,
любы мастак тады б мне пазайздросціў...
З насмешак,
з непрытульнасці,
з ілжы —
надоўга трапіць да адчаю ў госці.
Я потым зразумела: не адчай!
Звінелі нечым даўнім сцены ўпотай,
i раненька будзіла адзінота,
спярша яна...
пасля птушыны грай.
Ёй многім абавязана цяпер,
пакінуўшы яе шкляныя дзверы,—
да ix з жыцця таму вядзе знявер,
што ўмее адзінота ўзняць да веры.
Перш у сябе...
У здольнасць палюбіць
травінку,
дрэва,
постаць чалавека,
што цягне дзён немітуслівых ніць
з хмурынкай стомы на цяжкіх павеках.
У адзіноты нораў не круты,
яна для сэрца,
як для зерня глеба,
хоць ратавала ў скрусе частай неба,
жылося тым,
што мне пакінуў ты...

3

Пчала, пачуўшы сонца, размярэжыць
туманаў прыдарожную кайму,
хацела верыць голасу твайму,
як вераць у адлівы прыбярэжжы.
Слоў не было...
Ўсе гаварылі вочы,
не знаю, дзе канец майму жыццю,
ды знала:
немагчыма пачуццю
вярнуцца,
скуль пайшло яно аднойчы.
Схацелася б пустыні мець бярозу,
сказаў бы мудры мудрае:
«Дарма!» —
i дыктаваў штодня цвярозы розум:
туды не трэба,
дзе цябе няма.
Так перажыўшы лютую зіму,
з палёгкаю ўздыхнуць спрабуе вецце:
не тое сонца,
што праменна свеціць,
а тое,
што цяпло дае ўсяму...

4

Дзень у жыццё ідзе з начы
i ў ноч ўпадае,
патроху ўсім раздаючы,
што выпадае.
Пяшчота — вам,
а вам — бяда,
а вам — дакука...
I дню нічога не шкада —
будзь смех, будзь мука.
Ноч звязвае два розных дні
сабой адною,
яна — праслойка цішыні
між мітуснёю.
Без дня яна — без дрэва цень;
рака — без броду...
I што вышэй за ўзнагароду —
з дня ў ноч, з начы ізноў у дзень?..

5

Раней было i зараз яно ёсць,
хоць часта пагражае развітаннем...
Нас маладосць адорвае каханнем,
каханне нас вяртае ў маладосць.
Будзь юным ці зняможаным старцом,
тады адкрыеш тайну захаплення,
калі сябе адчуеш пад вянцом,
падоранага вечнасцю натхнення.
А без яго дзень поўны пустаты.
Пайшоў... з вянцом,
бы пад аховай ззяння,
i ля чыіх калень яго здымаеш ты
пасля майго адданага кахання.
Цяпер знайшла прытулак ноч у сценах,
дзе мне чакаць тваёй павечна ласкі,
бо, можа быць, жыцце ўсе наша сцэна,
i толькі смерць здымае з твараў маскі.
А голас ветру,
дзікі i хрыпаты,
нібы шумеў з далёкіх мне вякоў:
знаходзіць той,
хто знаў няволю страты,
хто знаў каханне,—
пакахае зноў...

6

Уся яна як дзьмухавец,
далёкая ад засмучэння,
i дрэў зялёная павець
яе азорана свячэннем.
Разгублена ўздыхаю я
(старонні скажа: «Ах... дзівачка!»),
хай бы была яна — жняя,
настаўніца ці, скажам, швачка.
Змагла б i палюбіць яе,
бо жнеек шлях усім вядомы,
як рэдка хтосьці з ix пяе,—
часцей зажураны ад стомы.
А швачка...
Шво бяжыць з-пад рук,
i твар яе мне быў бы мілы,—
хай паспрабуе хто без мук
укласці ў працу час i сілы.
Настаўніца...
Паспачуваць
ей можна ў нашым спрэчным свеце,
яе змагла б я апяваць,
бо знаю,
што такое дзеці.
А тут...
Хоць узнясі, хоць плюнь,
бы й невядома ей кручына,
з табой ідзе адно Жанчына,
ды... з наравістасцю красунь.

7

Навошта...
навошта...
навошта?!
Гавораць жа, свет — з дабрыні.
Не хоча прыслухацца пошта,
што стал i пакутнымі дні.
Мінае мой дом лістаноша,
хвіліны плывуць, як вякі,
i сніцца мне доўга пароша,
вяртайцеся ў вырай, шпакі!..
Азвецца зялёная засень,
увяжа свой шолах у сны,—
то ў нейкім нявызнаным часе
ты шэпчаш мне казкі вясны.
У месяцы збегліся ночы,
а сны — у чародку гадоў,
дзе сінія-сінія вочы
смяюцца з маіх халадоў.

8

Багаты ўзор на лйдзе выстрач
ці поўню з ліхтаром стачы,
было адно: мароз i Свіслач,
пакойчык быў,
бы ўсмех начы.
Нібыта твар дрымотны нечы
сачыў з-пад навесі галін,
a ўжо хацелі ласкі плечы
пад мяккай сховаю тканін.
Яшчэ далёкія ад здрады
ішлі, як на святло крыніц,
свае ўліваючы пагляды
у таямніцу з таямніц...
Не знаць снягам,
як сэрца б'ецца,
дрэў не ўстрывожваць маладых,
хай у нашчадках адзавецца
дакорам той гарачы ўздых,
калі, як мары, свечкі тухлі
i ўздрыгваў зоркі паплавок,
нага шукала доўга туфлік,
бы сярод багны астравок.

9

Не збылося. Тая ноч забыта.
Ты не помніш. Дзе яе святло?!
Фортка ці душа мая адкрыта
ўсім дажджам, што стукаюцца ў шкло.
«Мілы!» — не скажу табе ніколі.
«Родны!» — навучуся забываць.
Многа кветак у айчынным полі,—
не спяшайся поле рабаваць...
Думала, гляджу замілавана,
вочы — два вугольчыкі ўначы,
страшна прачынацца некаханай
на душой прыдуманым плячы.
Акіян далёкі буркатлівы,
блізкая, разгублена шапчу,—
бедным будзь, але заўжды шчаслівым
бачыць цябе звоццаля хачу...