Людміла Рублеўская: Адукацыя

Гэта сэмешна:
Шляхціц з вырваным вусам,
Міністр без гальштука,
Міліцыянт у шортах,
Актывіст палітасветы ў замежнай краме...
Што будзе таму,
хто гэта пабачыць?'

Гэта немагчыма:
Зайсці ў Дом урада на шклянку кавы
I нікому нічога не паказаць.
Напіцца са Свіслачы і паздаравець.
Зрабіцца агульнавядомым і беларускамоўным.
Добра, калі ёсць
сапраўдныя мары!.

Мокры асфальт.
І ляжыць пад нагамі горад,
Жоўтымі лісцямі
да цішыні прыбіты.
Толькі дажджынкі
нешта пра боль гавораць,
Як разбіваюцца
аб манумент гранітны.
Горад чужынцаў.
І горад варожых дурняў.
Як раздражняю я іх
хадой нетаропкай.
Людзі без душаў,
нібыта жывыя труны,
Душы — бы храмы
дзе больш не начуюць богі.
А па праспекце не можна
ісці калекам,
Страшна дзяўчатам
прыгожымі быць адкрыта.
Як у Расеі — такія ж
«ліхтар, аптэка»,
Ад Беларусі —
адны радыёнукліды.
Мокры асфальт.
і блішчыпь пад нагамі неба.
Слова "часопіс"
не вецае кіяксёрка.
Шыльда двухмоўная
крывіцца над аптэкай.
Плача ліхтар.
Ноч і вуліца.
Вецер горкі.

Натоуп наталяўся чужою пакутай.
Дзяцей падымалі на плечы бацькі.
А грэшнік, канчыны пазбаўлены лютай,
Ступаў на травінкі, нібы на цвікі .
Яшчэ не усвядоміў раптоўную волю,
Праз тлум прабіраўся, сусвету чужы,
Але — азірнуўся, як выйшаў у поле,
І убачыу — цяжкія ад целаў крыжы.
Паветра ліловым было ад спякоты,
І пыл залацісты стаяў над гарой.
Варрава, забойца і грэшнік,
ды хто ты,
Раз божаю смерцю купляеш спакой?
Канечне, ты мужна і горда трымаўся,
А той, на крыжы, не саромеўся слёз.
Ты моцны і злосны, і тым спадабаўся,
Не тое, што усім даравальнік Хрыстос.
Цяпер жа – чаму, успамінаючы гэта,
Ужо не ад шчасця ты плачаш, герой?
і убачыушы крыж, што ляціць над Сусветам,
Шкадуеш раптоўна —
чаму ён не твой?

Дарогі — і вецер,
І злая казацкая песня.
І крыж праваслаўны на вершніку кожным,
і грэх.
Анёл праляцеў
праз блакітнае неба Палесся,
Засталася толькі
сцяжынка на хмарах гарэць.
Прыглушана б'юць капыты
па зямлі беларускай.
У вольніцы — вольныя шаблі,
пустыя мяхі,
У вольніцы — вольнае сэрца
і прагныя рукі,
І воўку галоднаму лёгка
махнуць за сцяжкі.
Не ўсё маскалі ў гарадох
папалілі, пабралі.
Казацкім братам
засталося паесці, папіць...
і скажуць: "Мы вас
ад касцёльнага зла ўратавалі",
і пойдуць, п'яныя,
мясцовыя цэрквы паліць.
І — попел на вецер,
накормлены конь —
у дарогу.
Казацкая песня,
І плач беларускіх жанок...
Забыцца?
Забудзем.
І перад выкладчыкам строгім
Пра казачных вольных казакаў
паўторым урок.

Крыж за зорку вышэй назаужды,
Ён — як зорка з абсечаным промнем
Нахіліўся над горадам сонным, .
Дакрануўся да срэбнай вады.

Ён не можа, не лёс — пуставаць.
Ён жа створаны для выкуплення.
Бог ці раб, дасканалы ці дрэнны —
Нехта мусіць на ім паміраць.

І загрукаў пад зорамі дах — .
Свята зброі вянчаюць салютам.
Не знайшлося на свеце Хрыста —
Не знайшлося работы і Юдам.

І святлее пахілены крыж,
Растае ў раўнадушнай прасторы.
Я вітаю прывычнае гора.
Божа, божа,
чаму ж ты маўчыш?

Дрэва, што вырасла на магіле,
Дрэва — ці не?

Воі - героі ці толькі забойцы
Ёсць на вайне?

Шчасце, аплочанае крывёю,
Шчасце — ці не?

Людзі, што гэтага не пытаюць,
Людзі — ці не?

Мастацтва робяць гастралёры.
Не верыце?
На сорам, так.
Бо нам анёл тутэйпы горай
Забеглых д'яблавых сабак.
Іх поўсць агнём пякельным ззяе,
У шал прыводзіць іхні роў.
А як анёлы у нас спяваюць —
Спытай заморскіх жыхароў.
А наша доля — гастралёры.
Нам прысылае іх падчас
З вампірам тлустым сходны горад,
Што таленты высмоктваў з нас.
...і зноў у шлях спяшаюпь дальні
Анелы — да чужых крыніц...
...Народаў лёс правінцыяльны,
Правінцыяльны лёс сталіц.

Нам ілгалі бессаромна доўга,
Хітра і бязлітасна манілі.
Слепату душы лічылі доўгам,
Тупасць — дабрачыннасцю лічылі.
А цяпер яны прызналі сціпла,
Мудрыя настаунікі і суддзі:
"Мы не так, як трэба, вас вучылі.
Самі перавучвайцеся, людзі."
Што ж, магчыма, мы спазнаем самі,
Як лячыць абсечаныя крылы.
Ды бязвер'е — наш паганскі камень —
Нам насіць з сабою да магілы.
А былы настаунік ці прафесар
Перад намі не апусціць вочы —
Ён маніў таму, што быу "пад прэсам",
А цяпер таксама праўды хоча.
Што ж, за усё нябожчыкі адкажуць,
Панясуць яны віну любую...
Хутка ў школу пойдуць дзеці нашы,
«Добры дзень» ці
«Здравствуйте»
пачуюць?