Ян Чыквін - Свет першы і апошні

О, ўласніца ног, жывата,
Наезніца дзіўнай пагоні!
Чым болей корміш атавай,
Тым няўрымслівей коні!

Ляцяць жураўлі ў цёплыя краі
Праз Крым:
Крум-крам,
Крум-крым.
Праз Крым
Ключамі адлятаюць.

То ў Пакістан, то над Ніл
Праз Крым:
Крум-крам,
Ку-гіл, ку-гіл.
Клінам пралятаюць.

З Бацькаўшчыны ў Кувейт
Праз Крым:
Крум-крам,
Ку-гіл...
І ўсё далей, усё слабей:
Ку-гіл,
Крум-крам,
Ку-гіл.

Люблю я гэты свет,
Шкадую гэты свет,
Сумую па пяшчоце.

На тым сябе лаўлю —
Тваімі словамі малю,
З табой сама сабе адпавядаю.

Будзь ласкавы, мой свет,
Трымай мяне ў руках —
Я вельмі ад цябе залежу.

Ў табе ёсць, свеце, ўсё,
Каб я была шчаслівай,
Бо ты — мая сапраўднасць.

З табой адным хачу сустрэч —
Цвітуць ў чаканні кветкі пачуцця,
Я адчуваю пругкасць гэтага памкнення.

Замест хаваць ў грудзях адчай,
Пакінутасці боль, самоту —
Кахай мяне, кахай, кахай!

Сваім жыццём маё жыццё
Не адкладай на потым —
Пакуль ліпнёвы мёд у сотах.

Люблю я гэты свет,
Шкадую гэты свет,
Хачу тваіх пяшчотаў.

Жыві, жыві, прыгожае тварэнне!
Шчаслівай будзь ад дотыкаў Жыцця.
Няхай жа збудуцца ўсе твае памкненні
І нашых дзён — хай доўжыцца працяг.

Свяча рассвятляе ноч.
Ноч паглынае свячу:
Клюе птах ружовы куст.

Калі, забіты ў кут, ад года я усё пісаў адзін радок,
Летуценячы здабыць той лаўравы вянок,
Прыйшла ка мне і села муза. Села пад іконай.
І глянуўшы, як у ваду, ў мае паперы,
Адкрыла вокны, адчыніла дзверы,
І прохаладзь хлынула вясновая,
І з яе спакойна-светлага аблічча
Капнула слязіна.

“Ці ўбачыць?.. Ці пакліча?..
Паблагаславіць мо мяне?.. Ці папракне?..
На вуха тайніцу шапне
Ці скрутак спісаных законаў
Абыякава уручыць мне?..”

Прамовіла:
“О, мілы Божа, як жа ты спанеў
І непрактычны стаў.
І хоць цяшы цябе, хоць рэж,
Нішто табе сям’я і дом, і мае раны...
Ты ў іншу, хлопча, закаханы
І ўжо не пазнаеш мяне.
Глядзіш — і не бачыш,
Што маеш і траціш.

А з замужняй, той мурзаю,
Ні дня не пражывеш.
І ночны час — не час без ласк
Жывой кабеціны...
Праўдзівых муз цяпер нямаш
На нашым подлым свецені!”

Брат шапку скінуў —
і прыйшла вясна.
Ўзмахнуў рукой —
зазелянелі нівы.
Кашулю зняў —
і вырасла трава,
закаласіла жыта.
Запрог каня —
і жаць пайшлі
стальныя рукі,
вязаць і малаціць,
капаць і звозіць.
Ячмень, пшаніцу і авёс
сталёвы конь прывёз —
што ў свіраны, што ў клуні,
дзе да кружэння галавы
гара стаяла сушанай травы.
А каб прыйшла зіма,
шапку брат надзеў, аднак.

Дзе неба сыпле сіні дождж надзей,
за горадам аддаленым кнігу я раскрыў:
чытаю лес, чытаю трапятанне крыл,
старонку поля сыпкага — стары запылены раздзел
фаліянта даўняга з малюнкамі астылага цяпла,
з гравюрай радасці мінулай-цьмянага былля.
Чытаю сцежак кволенька пазначаны сюжэт,
дзе паабапал сум пасеяны і мітусня
і дзе, рассеўшыся, сядзяць усе відовішчы жыцця
і, што было раней не помнячы, тахтоляць свет.
Мяне не цешыць гэткая бяздушная радня.
Мне — каб паспець натрапіць на адно імя
запісанае мне у гэтай кнізе Вышняй воляй.
І, з кнігі вырваўшы, увесці ў свет людзей,
дзе неба нам дазволіць полымем маім
яе агонь абняць...

Меднавалосая Ніке ішла прада мной.
Яе шавялюра дымілася пахам маёй даўняй спадзевы,
Што ёсць іншы свет, недзе там, за сёмай ракой:
Рухліва-прынадны і першаісна-боска-напеўны,
Дзе ў жывых кругах нагрэтага святла
Расхінутыя свету па-дзіцячы душы;

Куды, аднак, ніколі не ступіць мне, нават ў снах.
Ішла, крылатая. Мой цень — за ёй, меднавалосай,
Той, што адтуль з’явілася, мабыць, на міг,
Каб абцякальнымі абрысамі акругласцей сваіх,
Перамагаючы, тутэйшае жыццё наўкольнае абагавіць.

Рыжы, пахучы мёдам гародчык,
Геаметрычны спакой, летні одум.

Але пыл смутку, трывожна-пякучы,
За сэрца сціскае
Зялёным вянком прахалоды:
Мая хата з дажджу,
Мая хата стаіць пакрыёму.